Naarmate het edelmetaal vanaf september 2011 steeds verder naar beneden werd “gejast” sloeg bij velen de twijfel toe met de vraag waartoe dit prijsverval verder zal leiden. “Analisten” prediken nu het einde van de goud “bubbel”, omdat goud alleen zinvol zou zijn als buffer tegen een onverwachte inflatiegolf, verder niets oplevert en als straks bij een aantrekkende economie de rente omhoog gaat zou het met het edelmetaal weer helemaal gedaan zijn. Alsof de economie op goed moment “vanzelf” weer aantrekt.
Sinds de depegging van de dollar op 15 augustus 1971 liet het edelmetaal al bokkensprongen zien maar de trend was onmiskenbaar verder omhoog. De ‘hic-ups’ van destijds werden mede ingegeven door wijsheden als “het edelmetaal zou z’n tijd gehad hebben” bevestigd door het opgeven van de Gouden Standaard in de jaren ’30. Ook al is de rol van het edelmetaal formeel uitgespeeld, blijft het de barometer van de intrinsieke waarde van het intussen tot in de klucht aangemaakte “fraai bedrukte” papier, ongeacht of dit nu de dollar, euro of yen betreft. De euro wordt in de V.S. beschouwd als een key currency want als deze onderuit gaat, vreest men ook voor het lot van de dollar, vandaar de regelmatige “gratis assistentie”.
Maar als goud er niet toe doet, waarom:
• werd ons goud dan bij de Duitse invasie in 1940 als eerste naar Engeland verscheept?
• waarom was bij de Sovjet verovering van Duitsland het Duitse goud hun eerste doel?
• waarom verstopten de Japanners tijdens de bezetting een flinke buit op de Filipijnen?
• waarom moest de dollar worden losgekoppeld van het goud?
• waarom heeft een “fiduciaire” munt het nooit langer volgehouden dan 100 jaar?
• waarom blijkt goud nog steeds de enige koopkrachtbarometer te zijn?
• waarom is goud nu goedkoper dan ooit te voren (zie ook vorige deel I en II)?
• waarom worden goud en zilver op de Commodity Exchange (COMEX) in New York in geld gemeten met steeds meer inzet voortdurend in prijs omlaag gebracht?
• waarom wordt de waarheid niet verteld?
En waarom staat Wall Street weer op een ‘all time high’ alsof de gebeurtenissen in 2008 en de daarop gevolgde schuldcreatie (sinds het aantreden van Obama verdubbeld!) er niet meer toe doen? Als je aan deze vragen voorbij gaat en je gaat ook voorbij aan de instorting van het bankensysteem waarbij de bankschulden voor rekening van de belastingbetaler kwamen, ja dan wekt een gouden tientje als hangertje uit grootmoeder’s tijd misschien nog een beetje nostalgie op.
Enige middelen
Na het heffen van belastingen en geld lenen via staatspapier kan de centrale overheid de geldpers laten draaien met lage rentes tot gevolg. Immers, aan papier geen gebrek dus kan de prijs van het geld naar beneden. De inflatoire gevolgen hiervan worden weggepoetst met het neersabelen van het edelmetaal zodat ook andere grondstoffen als platinum, palladium, olie en koper en zelfs de landbouwsector met vele procenten mee naar beneden worden getrokken.
Of zoals professor/econoom Walter Block het uitdrukte: ‘governments are predators’.
Optisch gezien lijkt daarmee de inflatie verder weg dan ooit. Sterker, edelmetaal en grondstoffen lijken daarmee in geld uitgedrukt slechts een relatieve intrinsieke waarde te bezitten. Immers, middels het manipuleren van de markten bereik je precies hetzelfde als met economische groei. Why worry, be happy!
Mal
Als gevolg van de grootste selloff in 33 jaar heeft de twijfel intussen zodanig toegeslagen dat bij menig “geleerde” de mening heeft postgevat dat het goud op termijn verder terugkan naar $1.200 (Goldman Sachs dat er van uit gaat dat de drukpers zonder verdere repercussies nog jaren dienst blijft doen) of naar $900, omdat soortgelijke bewegingen zich ook voordeden in de hectische ‘70-er jaren. Econoom Boot meent zelfs dat goud wel terug kan naar $500 en een enkeling gaat nog verder door te beweren dat de stijging van goud en zilver sinds begin deze eeuw niet meer was dan een bubbel. Dat is het voordeel als je niet door enige kennis wordt geremd. De successievelijke dalingen van 28% in 2008, 22% in 2006 en de dramatische val van 47% in 1976 toonden aan hoe fout ook toen de perceptie was. De fundamentals winnen het uiteindelijk altijd van de perceptie of van een destabiliserend Washington. Tegelijkertijd blijkt een silver eagle (één ounce) op een prijs van $30,36 maar liefst $8 duurder te zijn dan een papieren ounce of de premie op het goud die maar liefst $71 hoger noteert dan een papieren ounce. Hoe mal wil je het hebben?
Waar moet je heen met je geld als het op de bank (met het default risico) niets oplevert evenmin als staatspapier gezien de negatieve reële rente of naar de beurs die louter wordt gestimuleerd door de banken met geleend geld van de Fed of in vastgoed dat met de laagste rente aller tijden in stand moet worden gehouden?
Richting
Evident is dat “onze” beleidsmakers eenvoudig voor het blok staan en er alles aan zullen blijven doen om aan het edelmetaal te blijven trekken. Alle uitspraken ten spijt weet niemand waar de bodem komt te liggen noch hoe lang het proces van bodemvorming aanhoudt. Intussen mag je aannemen dat de meeste margin partijen uit de markt zullen zijn gedrukt. Ook luidt een felle op- of neerwaartse beweging doorgaans het einde van een trend in. Dat zou ook een zegen zijn voor de producenten die intussen op het hakblok liggen want deze sector kan op het huidige niveau al nagenoeg geen winst meer maken, terwijl hier het echte geld wordt gedolven.
Naast de uiteenlopende bodemverwachtingen zijn er ook diverse beweegredenen aangevoerd die aan deze val ten grondslag zouden liggen. Geen beleidsman hoor je deze tegenspreken noch wat de ware onderliggende reden van de sterke val is, want daarmee zou het metaal juist diametraal de andere kant uitschieten.
Manipulaties zullen nooit de “rekening” kunnen vereffenen, ook al wordt getracht de indruk te wekken dat uiteindelijk alles wel weer op z’n pootjes zal terecht komen. Nergens lees je dat wij de generatie zijn die z’n eigen kinderen “opeet”.
Naarmate China in haar bilaterale handelsverkeer met steeds meer landen zoals nu o.a. met Rusland, Brazilië, Australië, Zuid-Afrika, VK, Korea en Frankrijk tot renminbi swaps weet te komen, wordt daarmee automatisch de reserverol van de dollar steeds verder teruggedraaid.
Kortom, de wal keert vanzelf het schip.
Directe aanleiding
Al eerder had ik aangegeven dat er steeds meer edelmetaal uit de “onderdaardse” gewelven in New York en Londen als dekking voor de COMEX wordt onttrokken, zelfs door landen als Duitsland en Zwitserland die bij voorkeur zonder hieraan ruchtbaarheid te geven hun bezit terug willen halen. Dat betekent steeds minder ruimte voor de luchthandel in futures die bij het opeisen van de levering ogenblikkelijk een sterke fysieke vraag tot gevolg zou hebben. Zo ging er op 13 april j.l. voor ruim 500 ton aan futures over de toonbank en nog angstwekkender was dat er voor 155 ton of ruim 6% van de jaarproductie aan fysiek goud aan de reserves werd onttrokken. De tekorten zijn nu al zo groot dat de premies op het fysieke edelmetaal steeds verder oplopen. Volgens Andrew McGuire, één der best ingewijde handelaren, veroorzaakte dit zodanig grote onrust bij de Fed en de bullion banks dat er onverwijld moest worden overgegaan tot deze zeer forse ingreep op de COMEX.
Slotakkoord
Vooralsnog blijken de centrale bankiers met hun bullion banks aan de winnende hand te zijn.
Indien de edelmetaalprijs rond het huidige niveau blijft hangen dan wel naar lagere regionen afdaalt zullen steeds meer goud- en zilverprojecten stil komen te liggen. Dat zou de premie op het fysieke metaal nog verder kunnen doen oplopen. De discrepantie tussen “Disney World” en de reële wereld zou daarmee nog scherper tot uitdrukking worden gebracht.
De al sinds 2008 geopperde enige opties zijn nog onverkort van kracht:
a) terugdraaien van de verruiming van de geldhoeveelheid en de herstructurering van schulden, hetgeen tot een sterke deflatie of vergroting van de koopkracht maar tegelijk tot verzwaring van de schuldenlast zal leiden; dat wil geen politicus op z’n geweten hebben
b) er wordt voor het Weimar scenario geopteerd dat tot schuldverdamping of hyperinflatie c.q. tot opdroging van de koopkracht leidt. Dat laatste scenario biedt de huidige generatie beleidsmakers nog een ‘escape’ mogelijkheid; de volgende moet dan puin ruimen.
Omdat het verloop van beide opties bekend is, wordt het een en ander maar zo lang mogelijk naar de toekomst verschoven ofwel‘kicking the can down the road’. Om het vertrouwen in een nieuw monetair systeem te kunnen winnen, zal er een nieuwe verankering moeten plaats vinden. Goud zal daartoe als onderpand dienen in de wetenschap dat China deze loper al heeft uitliggen.
Advies: hoewel onduidelijk is of goud en zilver verder zullen duikelen, verdient het aanbeveling op deze niveaus bij te kopen om je gemiddelde aankoop te middelen en opnieuw te kopen mocht goud met zilver in het kielzog nog eens met $100 zakken en zo telkens bij een verdere daling van $100. Edelmetaal en de mijnbouwers zijn nog nooit zo goedkoop geweest!
Robert Broncel
Voor US Markets