DEEP IMPACT: DE BOM ONDER DE MARKT

Waarom nam de FED op zonda­gnacht 16 maart een besliss­ing waar men het bin­nen 100 jaar nog over zal hebben? En is hier­door alle twi­jfel al dan niet weggenomen? In dit artikel zal ik de finan­ciële mas­sav­erni­etig­ingswapens nog­maals onder de loep nemen.

DEEP IMPACT: DE BOM ONDER DE MARKT

Als een DIEF in de NACHT

Al vak­er heb ik op deze web­site aangegeven dat een ​“Beurs CRASH” in de markt sluipt als een dief in de nacht, op een moment dat men het niet echt verwacht of ter­wi­jl we aan het slapen zijn want de markt zelf gaat ²⁴⁄₇ door uit­ge­zon­derd op zater­dag. In de late zonda­gavond zien we de futures in de VS weer open gaan, wor­den de val­u­ta­paren weer ver­han­deld en ope­nen de beurzen in Azië, Aus­tral­ië en Nieuw Zee­land. Er is dus han­del, en er kan iets gebeuren op dat soort momenten ook al verwacht­en we het niet.

De nacht van 16 maart:

De sit­u­atie bij Bear Stearns was niet meer te houden, er was een groot CASH prob­leem door de posi­ties in derivat­en waarschi­jn­lijk door o.a. de JPY die veel sterk­er werd gedurende die bewuste nacht en natu­urlijk de dagen ervoor. U kent het ver­haal van de ​“Car­ry Trade” denk ik al wel, van­daar die grote prob­le­men die er kun­nen ontstaan op totaal onverwachte momenten en dat bin­nen 24 uur of minder.

Dat de FED plots mid­den in de nacht acties moet onderne­men om een bank als Bear Stearns, de num­mer 5 van de VS op dat moment spreekt boekde­len. Maar het meest fra­pante aan deze zaak was dat de grote mas­sa van mensen niet eens het idee had wat er speelde en hoe zoi­ets mogelijk was. En als u het mij vraagt, het grote deel van de mensen weet nog steeds niet wat er gaande is want legt u eens uit aan iemand uit uw fam­i­lie of vrien­denkring die weinig te mak­en hebben met de finan­ciële wereld dat een bank door bepaalde posi­tie in min­der dan 24 uur ten gronde kan gaan. Ik denk dat er veel zullen zeggen, een bank kan toch niet fail­li­et gaan? En ik moet als een ervaren iemand nu beken­nen, inder­daad … een bank kan niet fail­li­et gaan …, ofwel men kan een bank niet fail­li­et lat­en gaan, want zo moeten we het toch stellen? Van­daar dat de FED maar al te goed wist dat ze die afspraak niet mocht­en mis­sen, daarom ook mid­den in de nacht voor de belan­grijk­ste beurzen open gin­gen deze red­dings­ac­tie of moeten we het meer noe­men, het uit­s­tel van executie? 

BEURSCRASH 17 MAART 2008

(dat was een mogelijke term voor de geschiede­nis geweest)

Meer dan 500 met 12 nullen staat er momenteel uit aan derivaten:

Het derivaten­sys­teem wereld­wi­jd zou momenteel bestaan uit meer dan 500.000.000.000.000 USD, een getal waar men toch even van moet slikken, een getal dat zo enorm is dat men het gewoon­weg niet kan bevat­ten, een getal dat als u het mij vraag kan zor­gen voor een slagveld op de finan­ciële mark­ten. Ofwel zoals War­ren Buf­fett al zei, de derivat­en zijn de ​“mas­sav­erni­etig­ingswapens” op de finan­ciële mark­ten. Want als er nog een paar keer iets uit de pas gaat lopen zoals bij Bear Stearns dan vraag ik me hoe men dat alles zal recht trekken?

Die nacht deed de FED er alles aan om een ket­tin­gre­ac­tie te voorkomen, deden ze dat niet dan was er gegaran­deerd een BEURSCRASH gekomen op maandag 17 maart 2008, ik begri­jp nog steeds niet dat men de sit­u­atie zo kan onder­schat­ten want vri­jwel nie­mand had het over die mogelijke gevol­gen. Europa kreeg er dan toch van langs die dag samen met de Azi­atis­che beurzen, een dal­ing tot 5% bij enkele beurzen zat er wel bij. 

Men zag het gevaar wel in, maar de FED die met een grote zak kap­i­taal richt­ing JP Mor­gan stapt die trouwens deels eige­naar is van de FED met de opdracht Bear Stearns in te lijven voor slechts 2 dol­lar per aan­deel en zo het leed over­nam van de omval­lende reus zorgde ervoor dat het dek­sel weer op de doof­pot kon. De 13.000 mil­jard dol­lar aan derivaten­posi­ties die Bear Stearns open had­den staan kon men blijk­baar gemakke­lijk toevoe­gen aan de al 91.000 mil­jard dol­lar die JP Mor­gan al had open staan. 

Door die actie zou JP Mor­gan uit moeten komen op meer dan 100.000 mil­jard dol­lar aan derivat­en posi­ties. Kunt u het nog bevat­ten? Ik niet want o wee als daar iets mee ver­keerd gaat. In de tabel hieron­der ziet u trouwens dat JP Mor­gan voor de over­name van Bear Stearns 1.200 mil­jard dol­lar aan bezit­tin­gen heeft. Dat is maar lief­st 75 keer min­der dan dat JP Mor­gen uit zou hebben staan aan derivatenposities.

Maar goed, een beurscrash bleef uit, de red­ding door de FED samen met grootaan­deel­houd­er van de FED JP Mor­gan voork­wam een CRASH die maandag. Het was zelf zo gek dat de Dow Jones die dag niet eens ver­lies toe­stond, men was blij dat JP Mor­gan die actie deed want het aan­deel werd beloont met een koer­swinst van meer dan 10% die dag. Het is toch niet te geloven denk ik dan meteen, maar het is zo. Blijk­baar was de oplucht­ing dat het niet gebeurde grot­er dan dat de werke­lijke stand van zak­en onder ogen werd gezien. En zo kri­j­gen we een totaal ver­keerd beeld van de werke­lijke sit­u­atie en sluit men de ogen voor de realiteit.

Als we naast JP Mor­gan de andere banken­posi­ties erbij nemen dan komen we uit op meer dan 500 biljoen dol­lar op zijn minst. Er staan zelfs banken met grote posi­ties er niet bij, denk aan Gold­man Sachs die ik in het overzicht mis maar naar ver­lu­id zou er daar voor 90.000 mil­jard aan derivaten­posi­ties uit­staan. Bewi­jzen kan ik niet, maar via inter­net zag enkele keren dat bedrag voorbijkomen.

Het Bear Stearns verhaal:

Begin maart had men Bear Stearns al in het vizier, het bedri­jf dreigde onder water te ger­ak­en nadat vri­jwel al het geld dat ze kon­den aanspreken (17 mil­jard dol­lar) weg aan het smelten was als sneeuw voor de zon door die enorme derivaten­posi­ties die open stonden.

Snel werd het duidelijk voor de tegen­par­tij dat als Bear Stearns ten onder zou gaan er nie­mand anders zou betal­en voor de tegen posi­tie in de con­tracten, want bij derivaten­posi­ties is het nog alti­jd zo dat de een ze uit­geeft en de andere ze koopt. Daarom begonnen alle tegen­par­ti­jen de posi­ties af te ron­den ofwel te sluiten om zo snel mogelijk uit de posi­ties te zijn. Als iedere par­tij dat doet, en waarom niet zou men denken nu Bear Stearns in de prob­le­men was ger­aakt. U weet wat er toen gebeurde die bewuste nacht.

Bernanke moest in actie komen, en snel begri­jpt u. Blijk­baar bestaat er een sce­nario wat men noemt ​“nuclear option”, invok­ing a Depres­sion-era clause — Arti­cle 13 (3) van het Fed­er­al Reserve Act plan dat enkel mag wor­den gebruikt in zoals men het in het Engels zegt ​“unusu­al and exi­gent cir­cum­stances”. Dit plan werd die zonda­gnacht via een stem­ming met 5 gou­verneurs goedgekeurd om zo per direct 30 mil­jard dol­lar beschik­baar te stellen om deze cri­sis sit­u­atie te bestrijden. 

Wan­neer men kijkt in de boeken van Bear Stearns dan ziet men dat het bankbedri­jf op 30 novem­ber 2007 een totaal van 13,4 tril­jard dol­lar uit had staan aan derivat­en. Iets wat bij­na zo groot is als de jaar­lijkse economie van de VS of een kwart van het bedrag van de wereld economie. 

De con­tracten wer­den beschreven als ​“swaps”, ​“swap­tions”, ​“caps”, ​“col­lars” and ​“floors”. Deze con­tracten wer­den uit­gegeven met een onderliggende waarde van max­i­maal 80 mil­jard dol­lar. Aan de andere kant van de con­tracten zat­en er banken, bro­kers en hedge­funds. Dat is niet alleen bij Bear Stearns het geval, veel meer banken en bro­kers zit­ten met dit soort con­struc­ties zoals ik al aan­gaf. Zie maar de tabel die ik hier­boven al liet zien.

Maar, zoals ik al aan­gaf, JP Mor­gan Chase nam Bear Stearns over samen met zijn derivaten­posi­tie en al de rest. En dat ter­wi­jl JP Mor­gan al tot over zijn nek in dit soort posi­ties zit, tot 90 tril­jard dol­lar ofwel nu met Bear Stearns erbij 1 vijfde van de totale markt. Hoe zal dit alles aflopen?

Een beeld:

Lat­en we die 500 tril­jard dol­lar eens afzetten tegen enkele andere data:

• U.S. Economie is ongeveer 15000 mil­jard dol­lar per jaar 
• U.S. mon­ey sup­ply is ook ongeveer 15000 mil­jard dol­lar per jaar 
• Huidig U.S. fed­er­al bud­get is 3000 mil­jard dollar 
• U.S. mutu­al fund com­pa­nies beheren ongeveer 12000 mil­jard dollar 
• De wereld economie voor alle lan­den samen schat men in op ongeveer 50000 mil­jard dollar 
• De totale waarde van alle vast­goed in de wereld schat men in op ongeveer 75000 mil­jard dollar 
• De totale waarde van alle aan­de­len en oblig­atiemark­ten schat men in op meer dan 100.000 mil­jard dollar 
• De inschat­ting van de totale waarde van de derivat­en in 2002 kwam uit op 100.000 mil­jard dollar 
• De inschat­ting van de totale waarde van de derivat­en eind 2007 kwam uit op meer dan 500.000 mil­jard dollar. 

Guy Boscart
US Markets