![](/images/legacy-images/images/schrijvers/jan_willem_04.gif)
De crisis op de kredietmarkt noodzaakt de een na de andere toonaangevende bank miljarden af te schrijven op zijn slechte leningen. De dollar lijkt in een vrije val te zijn beland en verloor dit jaar reeds 11 % aan waarde ten opzichte van de euro. De olieprijs explodeerde met 57 % tot en niet eerder vertoond niveau van iets onder de 100 dollar. Economen vrezen voor een terugval van de economische groei of misschien zelfs een recessie. De AEX verloor sinds half oktober ruim 13 % aan waarde. De Europese vastgoedmarkt leverde dit jaar reeds 25 % in. Kortom, er heerst een crisisstemming op de beurzen.
Enige maanden geleden verkondigde ondergetekende dat de stier zich na een pauze weer zou gaan opheffen om de haussemarkt voort te gaan zetten. Het optimisme was echter van korte duur. De beurzen veerden na de correctie van augustus inderdaad weer op om in de buurt van de oude top van juli opnieuw getroffen te worden door de gevolgen van de kredietcrisis. Deze crisis lijkt inmiddels de gezondheid van het financiële systeem meer aan te tasten dan aanvankelijk gedacht. Vooral de enorme koersdalingen van bank- en verzekeringsaandelen doen beleggers duizelen.
Hierdoor kan gesteld worden dat de reeds 4 ½ jaar durende opgaande trend op de beurzen ten einde is. Een trend gekenmerkt door het feit dat bij iedere tussentijdse daling de koersen bleven liggen op weer een hoger niveau dan bij de vorige kortstondige crisis. Gaandeweg nam gedurende deze periode het optimisme onder beleggers steeds verder toe. Banken namen meer medewerkers aan voor hun beleggingsafdelingen, verhoogden vol vertrouwen hun ondergrens voor beheerd vermogen en beleggers schoven een trapje op met hun risicoprofiel.
Maar nu is deze opgaande trend – vooralsnog – ten einde. Prijzen de aandelen een naderende recessie in? De beurs is immers de beste voorspeller van de economische toekomst. Maar de beurs kan soms behoorlijk overdrijven. Er zijn twee scenario’s denkbaar voor de komende maanden. Of de beurs is reeds begonnen aan een langer durende dalende trend en we gaan een bearmarkt in. In dat geval kunnen beleggers de meest risicovolle beleggingen het beste mijden of in ieder geval onderwegen in hun portefeuille. Of de beurs gaat een richtingloze periode tegemoet waarbij koersstijgingen en koersdalingen elkaar regelmatig afwisselen. Zo’n periode kan een paar maanden gaan duren maar ook veel langer. In 1968 stond de Dow Jones-index op 1000 punten. In 1982 nog steeds!
Maar zo lang hoeft het deze keer zeker niet te duren. In de VS groeide de economie ondanks alles het afgelopen kwartaal met 3,9 %. In de Eurozone met 2,9 % en in Nederland zelfs met 4,1 %. De centrale bank van de V.S. hanteert een inflatieverwachting van slechts 1,8 %. Een opvallend lage inflatie gezien de enorm gestegen grondstoffenprijzen en de zwakke dollar. Zou er zonder deze factoren wellicht sprake zijn geweest van deflatie? Het geeft de centrale banken in ieder geval nog voldoende ruimte de rente te verlagen. Daarnaast draaien de nieuwe economische motoren van deze wereld (China, India, Brazilië) gewoon op volle toeren door. Aandelen zijn daarnaast gewoon ronduit goedkoop. Het winstrendement op AEX-aandelen bedraagt momenteel 10 %, terwijl de rente op 10-jaars staatsleningen gedaald is naar 4 %. Aandelen renderen 2 ½ keer meer dan obligaties!
Uiteraard hebben beleggers hun redenen om terughoudend te zijn ondanks de lage koersen. Men vreest voor de gevolgen van de dalende huizenmarkt in de V.S. De banken waarderen enorme bedragen af op hun slechte leningen. Beleggers moeten zich daar overigens niet te veel door op het verkeerde been laten zetten. Het heeft er veel van weg dat banken momenteel meer vuilnis buiten zetten dan ze in werkelijkheid hebben. Het geeft ze de ruimte in de toekomst weer prachtige meevallers te presenteren. Een veel toegepaste truc in crisissituaties. Baron De Rothschild (een vermaard belegger) zei ooit dat men aandelen moet kopen wanneer het bloed door de straten vloeit. Wacht wellicht even totdat de storm wat geluwd is, het bloed gezakt is tot onder de enkels en de lijken zijn opgeruimd en ga dan inderdaad kopen. Koop dan bijvoorbeeld aandelen van banken en verzekeringsmaatschappijen. En wacht vervolgens rustig op betere tijden.
Jan-willem Nijkamp
Voor US Markets