DE NIEUWE “GOUDEN EEUW”

Anders dan die we ken­nen uit onze geschiedenis­boek­jes gaan we een nieuwe ​“gouden eeuw” tege­moet. Dat klinkt vreemd juist nu het edel­metaal als gevolg van de thans woe­dende inter­na­tionale val­u­taoor­log het ver­domhoek­je” in moest en de pro­fes­sionele beleg­gers wer­den uit­geschud. Van­daar dat ​“bij voortschri­j­dend inzicht” steeds meer anal­is­ten spreken van een imploderende bubbel. Achter­af zal blijken dat dit natu­urlijk een fopre­dener­ing was.

Voor de Fed kwam deze per­cep­tie als geroepen als er al niet op gemikt was om te ver­hullen dat de opge­blazen fidu­ci­aire geld­ho­eveel­heid de bubbel vormt. Hoe­zo ​‘fidu­ci­air’?

De cen­trale banken leunen op dit soort leuzen in de weten­schap dat ner­gens ter wereld het onderdeel mon­e­taire economie ade­quaat wordt gedo­ceerd. Dit werd me recen­telijk nog eens beves­tigd door 2 kersvers afges­tudeerde stu­den­ten in deze ​“dis­ci­pline” aan de Uni­ver­siteit van Ams­ter­dam (UvA). Men had intussen de klok horen luiden maar de kle­pel bleek nog niet pre­cies voor het oprapen te liggen. Het gevolg is dat nage­noeg elke staat ter wereld onder mis­bruik van de finan­ciële belei­d­sruimte met een teko­rt­fi­nancier­ing opereert, waarmee gecreëerde schulden op het nages­lacht wor­den afgewen­teld onder het cre­do ​“wie dan leeft, dan zorgt”. Een groeiende economie kan voor enig tegen­wicht zor­gen. Van­daar dan ook die noodza­ke­lijke economis­che groei! De negatieve kli­maat­saspecten wor­den uit­er­aard niet in de groe­ici­jfers meegenomen.

Van­wege het overtrekken van die belei­d­sruimte is er nooit een papieren val­u­ta geweest die het veel langer dan een eeuw heeft uit­ge­houden. De voor­beelden liggen voor het oprapen in de Lati­jns-Amerikaanse lan­den, de voor­ma­lige Sov­jet-Unie, Duit­s­land na WO I en last but not least grote Rijken als het Romeinse en Perzische.

Deze voor­beelden als zgn. case stud­ies bli­jven door­gaans in de mod­erne economieboek­jes achter­wege eve­nals de the­o­rie van de befaamde Rus­sis­che econoom Kon­drati­eff als het gaat om de gron­doorza­ak van de cyclis­che beweging.

De neer­slag van de 100-jarige Fed
Dit jaar bestaat het in Wash­ing­ton DC geves­tigde insti­tu­ut van de 8 sys­teem­banken in de vorm van de Fed­er­al Reserve Bank pre­cies 100 jaar. Met ​“de uitvin­d­ing” van de dol­lar als reserve­va­l­u­ta is dit insti­tu­ut tot het machtig­ste der aarde uit­ge­groeid. We weten intussen dat dit macht­sor­gaan een schan­delijk mis­bruik heeft gemaakt van haar bevoegdhe­den met als gevolg dat de U.S. of A. sinds 1971 haar importen gratis (mid­dels het bij­drukken) heeft kun­nen financieren. Even schan­delijk is dat naast de dol­lar alle munteen­heden sinds 1913 met een gemid­delde van 98% aan koop­kracht hebben inge­boet. Die 2% is de laat­ste strohalm.

Deze chart is afkom­stig van de World Gold Coun­cil; de onder­brekin­gen zijn o.m. het gevolg van de hyper­in­flatie in de jaren ​’20 en de Tweede Wereldoorlog.

Beschamend
Beschamend zijn de opinies van economen en anal­is­ten die de Fed voor het gevo­erde beleid een pluim op de hoed steken, dat tot niets anders heeft geleid dan tot de vele booms en busts met thans de eerste mon­di­ale bust in het ver­schi­et. Dit beleid is nu op niets anders gericht dan op uit­s­tel van exe­cutie van de aanstor­mende implosie van de fidu­ci­aire sys­teem bubbel.

Dat cen­trale banken de eigen staatss­chuld by the bil­lions opkopen, zou toch elk recht­geaard econoom aan het denken dienen te zetten. Boven­di­en, wie koopt er nog Amerikaans of Europees of Brits of Japans staatspa­pi­er als dit in de verkoop zou gaan, omdat de economie op basis van gekun­stelde index­ci­jfers weer zou aantrekken? De Fed alleen zit intussen voor meer dan $3.000 mil­jard aan schulden opgescheept en laat onver­let de meer dan $4.600 mil­jard aan ongedek­te uit­staande ver­plichtin­gen in de zorg- en pen­sioens­feer. Die moeten ook weer geleend wor­den want mid­dels belast­ingh­eff­ing op het BBP en/​of las­ten­verzwarin­gen zijn die niet op te hoesten. Voorts staat er een snel groeiend bedrag aan stu­den­ten­lenin­gen open tot boven $1.000 miljoen, de uit­staande con­sumenten­schulden – onder water staande hypotheken, autolenin­gen en cred­it cards – ad bij­na $6.000 mil­jard niet meegerek­end zomin als de ruim $1.000 mil­jard die de Fed heeft uit­staan bij grote Europese banken en mogelijk nog andere ver­plichtin­gen die we niet kennen.

Prangende vraag
Al diverse malen is de vraag aan de orde gekomen wan­neer het vertrouwen in de dol­lar ophoudt te bestaan. Dit valt o.m. af te lezen uit de rente­s­tand. Hoe meer deze oploopt, hoe meer het vertrouwen afneemt en het risi­co toe­neemt. Als de rente in de V.S. verder oploopt zal dat de katalysator zijn tot de implosie van de oblig­atiemarkt met een vol­ume van ruim $70 biljoen. Tegelijk wordt hier­mee de aanzet gegeven tot de mon­di­ale melt­down met edel­metaal als red­dings­boei aller tij­den. De cen­trale banken zullen dan naar alle waarschi­jn­lijkheid nog­maals alle reg­is­ters open­trekken om de markt met papi­er te ​‘pam­peren’ om met lede ogen aan te zien dat de wal het schip keert.



Behalve de door de cen­trale bank gecon­troleerde korte rente is de rente de laat­ste paar weken op alle fron­ten opgelopen. Het 30-jarige rente­tarief in de V.S. heeft de eerste weer­stand­sli­jn (rood) door­bro­ken en is vanaf het dal in augus­tus vorig jaar nu met 50% geste­gen. De tweede ligt op 4,4%. Naar­mate de rente sti­jgt, sti­j­gen ook de rente­las­ten dus ook de staatss­chuld. De Fed kan niets anders doen dan vooral ​“het tem­peren” te tem­peren. Boven­di­en dient ook de all-time-high beurs geen stro­breed in de weg te wor­den gelegd om het ​‘feel good’ gevoel er in te houden.

Europa
Kijken we naar Europa dan zien we dat de wie­len ook hier steeds meer vierkante rondin­gen begin­nen aan te nemen. In de eerste plaats wil het lang verwachte her­s­tel nog geen wor­tel schi­eten. De schuldratio’s in de Club Med­lan­den lopen in ver­sneld tem­po op, ter­wi­jl de poli­tieke berei­d­heid om nog meer bezuinigin­gen door te voeren afneemt.

Zo wist de befaamde Britse finan­cieel jour­nal­ist Ambrose Evans-Pritchard te melden dat uit een gelekt rap­port van de Europese Com­missie bleek dat de beoogde bezuinigin­gen in Grieken­land op geen stukken na zouden wor­den gehaald. Vol­gens een Griekse denk-tank zal het BBP dalen naar 5% — 7% waarmee de schulden­last nog verder oploopt.

Ook in Ital­ië met een schulden­last van €2.100 mil­jard of 129% van het BBP laait de cri­sis weer op waarmee het land door Stan­dard & Poor de ​‘near junk bond’ sta­tus meekreeg. Dat staat nage­noeg gelijk aan ​‘game over’. Het IMF deed er nog een schep­je bovenop door voor dit land een negatieve groei van 1,8% te voorzien.

De Spaamse regeringspar­tij Par­tido Pop­u­lar is danig in een schan­daal ver­wikkeld ger­aakt met als gevolg dat de belan­grijk­ste krant El Mun­do spreekt van een ​‘smok­ing gun’ en het begin van een rev­o­lu­tion­aire stemming.

In Por­tu­gal stap­pen min­is­ters uit de boot na de economie met 3% te hebben zien terug kache­len. In de Por­tugese pers gaat het gerucht dat de Europese Com­missie (Baroso) in het geheim werkt aan een nieuw bail-out plan.

Met de schuchtere med­edel­ing van mogelijke QE tem­per­ing in de V.S. belanden we in een steeds dieper poli­tiek mij­nen­veld waarin ook lan­den als Duit­s­land, Ned­er­land en Fin­land met lenin­gen en garanties zich bevin­den. Het in de mond nemen van het woord ​‘taper­ing’ in de weten­schap dat dit ten ene male onmo­gelijk is duidt op con­trolev­er­lies. Ook Draghi van de ECB heeft politi­ci er op gewezen dat de zak­en niet ein­de­loos vooruit kun­nen wor­den geschoven.

Niet­temin zal er tot aan de verkiezin­gen in Duit­s­land wel een pas op de plaats wor­den gemaakt. Ongetwi­jfeld zullen de verkiez­ing­son­twik­kelin­gen dit najaar in Duit­s­land inter­na­tion­aal nauwlet­tend wor­den gevolgd.

Naar verwacht­ing zullen ook in ons eigen kleine land­je de poli­tieke span­nin­gen dit najaar verder oplopen.

Keer­punt
Nadat het woord ​‘taper­ing’ is gevallen, heeft dat ste­un aan de dol­lar gegeven maar de Fed wil hele­maal geen sterkere dol­lar maar juist een zwakkere van­wege de export maar dat willen andere lan­den ook, van­daar de val­u­taoor­log. Elke regio vol­gt de V.S. als gevolg waar­van de valuta’s ten opzichte van elka­ar maar weinig bewe­gen. Dankz­ij de loskop­pel­ing in 1971 zet het edel­metaal als mon­e­taire barom­e­ter nor­maliter aan tot sti­jging bij een dal­ende munt. Dat blijkt nu niet te wor­den toeges­taan daar sti­jging van het edel­metaal duidt op wantrouwen in het papi­er dus van­daar de niet afla­tende manip­u­laties. Naar­mate er meer goud naar Azië verd­wi­jnt, bli­jft er min­der over tot dekking van de futures trans­ac­ties op de COMEX. Of met het huidi­ge niveau het inflex­ie- of keer­punt is bereikt valt nog te bezien. Wel is duidelijke dat er voor edel­metaal­pro­du­cen­ten op de huidi­ge stand onder $1.300 weinig eer meer valt te behalen.

Omloop­snel­heid
Hoewel daarover met geen woord wordt gerept, is een andere grote zorg van de Fed de volledi­ge instort­ing van de velociteit (omloop­snel­heid) van het geld, die zich thans op een naoor­logs dieptepunt bevindt.

De M2V (zie de grafiek hieron­der) vormt een belan­grijk metert­je op het dash­board van de Fed. Zouden de biljoe­nen aan stim­u­ler­ings­maa­trege­len hebben gew­erkt dan zou deze grafis­che lijn ruim­schoots zijn geste­gen in plaats van gedaald, het­geen af te lezen zou zijn geweest aan een drama­tis­che sti­jging van de economis­che activiteit. De dal­ing accentueert juist de gedaalde economis­che activiteit en geeft aan dat de geld­stroom is bli­jven steken in het finan­ciële cir­cuit. Zoals Marc Faber al aan­gaf, komt deze stroom alleen ten goede van dege­nen die het dichtst bij het vuur zit­ten, in casu de banksters c.s.



Een andere graad­me­ter is de Fed’s Mon­ey Mul­ti­pli­er die aangeeft hoeveel economis­che activiteit er door het geïn­jecteerde geld in het banken­sys­teem d.m.v. kredi­et is bew­erk­stel­ligd.



Ook in dat opzicht werd een nieuw dieptepunt bereikt aan de hand waar­van kan wor­den vast­gesteld dat de drie QE ron­des juist een omge­keerd evenredig resul­taat hebben opgeleverd. Hier­mee is evi­dent aange­toond dat alle geld­ver­ruim­ing sinds 2008 volledig con­trapro­duc­tief heeft uit­gepakt.

Azi­atisch vizier
In de Azi­atis­che regio weet men intussen wel dat ​‘gold sup­pres­sion’ onderdeel vormt van de frac­tionele goudreserve bin­nen het banken­sys­teem. Om deze reden bedroeg de Chi­nese goudim­port in de eerste 5 maan­den van het jaar al meer dan de helft van de totale import van vorig jaar. Het land maakt uit­er­aard een dankbaar gebruik van de manip­u­laties op de COMEX. Voorts doet Chi­na er alles aan om de eigen pro­duc­tie te ver­hogen resul­terend in een sti­jging van 10% vergeleken met vorig jaar.

Ter­wi­jl de mon­di­ale mijn­pro­duc­tie dit jaar verder is afgenomen tot 1.134 ton bedroe­gen de goudlev­erin­gen op de Shang­hai Gold Exchange 918 ton (opgave SGE), in schril con­trast met de COMEX die in mei niet verder kwam dan slechts 103 ton. Vol­gens James Turk van Gold­Money blijkt er op de COMEX voor een slordi­ge 580 ton goud of een kwart van de jaarpro­duc­tie aan shorts te liggen. Die kun­nen au moment suprême nooit wor­den uitgeleverd.

De vraag is dit jaar zo groot daar zow­el de Chi­nese staat als de markt zich tijdig wensen in te dekken. Op basis van de jong­ste cijfers mag je uit­gaan van het feit dat de Chi­nese ​“goud­con­sump­tie” min­stens de helft van de wereld­pro­duc­tie omvat.

Daar­bij komt dat Chi­na ook een dankbaar gebruik maakt van de prob­le­men waarin de pro­du­cen­ten gezien de lage opbrengst­pri­js verzeild zijn ger­aakt. Bijgevolg is het land naarstig het acquisi­tiepad opge­gaan. Recent werd de groot­ste deel­name gemeld in een Vene­zo­laanse goud­mi­jn voor een bedrag van maar lief­st $24 mil­jard. De hoogte van een dergelijke invester­ing geeft aan hoe greedy Chi­na is om zo snel mogelijk op niveau met de V.S. te komen voor zover zich daar nog het nodi­ge goud bevind.



Vol­gens het Amerikaanse toezicht­sor­gaan CFTC vin­dt er op de COMEX een sterke afbouw plaats van de goud­voor­raden die in rap tem­po naar Chi­na ver­huizen. De COMEX en NYMEX voor­raden zijn in 4 maan­den gedaald van 11 miljoen ounces in feb­ru­ari naar 7,1 miljoen nu.
In dat tem­po is er tegen het eind van het jaar niet veel meer dan 3 miljoen ounces over. Deze afbouw trekt een wis­sel op een sub­stan­tiële sti­jging van het edel­metaal.



De goud­pri­js is ruim­schoots door de weer­stand­sli­jn gebro­ken. Gezien de detri­mente manip­u­laties zeggen grafieken echter niets meer. Daar­ente­gen dient wel gelet te wor­den op het weer­stand­sniveau van de pro­du­cen­ten dat bij een goud­pri­js van $1.570 ongeveer z’n taks heeft.

De voort­durend sti­j­gende vraag in Azië alsmede de afne­mende voor­raad op de COMEX alsmede de dal­ende pro­duc­tie als gevolg van de gedaalde mark­t­pri­js zijn belan­grijke aan­wi­jzin­gen dat het spel­let­je op de COMEX eerder soon­er dan lat­er zal zijn uit­ge­speeld. De pri­js van goud en zil­ver kan dan maar één kant uit bewe­gen en dat is vele malen meer dan de huidi­ge niveaus. Hoewel zoals het gezegde luidt dat resul­tat­en uit het verleden geen garantie voor de toekomst inhouden zijn het juist dik­wi­jls wel die uit­sla­gen waaraan men zich vastk­lampt als het gaat om een toekom­st­pro­jec­tie. Het breekpunt in het gehele sys­teem vormt het vertrouwen. Zolang nog genoeg beleg­gers tevre­den zijn met papi­er i.p.v. metaal kan het tot in de oneindigheid voort­duren, zelfs bij een opgelegde fraude.

Inter­es­sant is ook om de goud­pri­js af te zetten tegen de mon­e­taire expan­sie vanaf het jaar 2000. Vanaf die tijd werd er een slordi­ge 33.000 ton goud gedol­ven maar steeg de totale geld­ho­eveel­heid van $2,92 biljoen naar $11,3 biljoen. Geme­ten in jan­u­ari 2000 dol­lars ligt de goud­pri­js zelfs iets onder $400 i.p.v. $1.280 of wel goud is spot­goed­koop (bron: edel­metaal­spe­cial­ist Alas­dair MacLeod).



Tot slot
Naar welke niveaus zullen goud en zil­ver bewe­gen? Diverse mark­tken­ners hebben zich hierover reeds uit­ge­lat­en var­iërend van $1.000 (Cit­i­group) tot $12.000 (James Turk) maar Ron Paul gaf als zijn meest uit­ge­spro­ken mening: gold will rise to infinity.

Op basis van het verleden zou je aan onderliggende pri­j­son­twik­kelin­gen kun­nen denken, hier­bij aangetek­end dat de top van $850 in jan­u­ari 1980 na inflatie sinds die tijd voor goud op ca. $2.500 en voor zil­ver op ca. $100 zou moeten liggen. Des­ti­jds gold nog een ver­houd­ing van 1 op 17. Op basis daar­van zou de zil­ver­pri­js zelfs op bij­na $400 uitkomen.



Een andere vraag is of het edel­metaal opnieuw de rol van een gouden stan­daard zal vervullen. Wel zek­er is dat het land met de groot­ste goudreserves en kan bogen op de sterk­ste economie de rol van reserve­va­l­u­ta zal overne­men, ergo goud voor hun export­pro­ducten zou kun­nen ver­lan­gen zoals dat ook in de Gouden Eeuw gebruike­lijk was maar ook daarmee wordt een maat gezet.

Robert Bron­cel
US Mar­kets

P.S. de reac­ties op de voor­gaande col­umn trilo­gie waren ​“over­weldigend”, in het gun­stig­ste geval van Mark Rutte die aan­gaf deze met inter­esse te lezen. Van bankpres­i­dent Klaas Knot zelfs geen ont­vangst­beves­tig­ing maar geen com­mu­ni­catie is ook communicatie!