DE MONETAIRE MARSROUTE

Als gevolg van de D‑QE (taper­ing) van de Fed is er in korte tijd een tweespalt ontstaan tussen de ​“rijke” ontwikkelde lan­den (DM) en de emerg­ing mar­kets (EM). Zo kampt de ontwikkelde wereld met een ​‘loom­ing’ desin­flatie of deflatieprob­leem, ter­wi­jl de opkomende mark­ten juist met een toen­e­mende inflatie wor­den gecon­fron­teerd met nogal verve­lende bijw­erkin­gen in de vorm van val­u­tadal­ing en renteverhoging.

Deze schei­d­sli­jn is ontstaan door­dat de meren­deels grond­stof­fen pro­duc­erende lan­den afhanke­lijk zijn van de indus­triële economieën. De grond­stof­fen pro­duc­erende lan­den hebben enerz­i­jds een belan­grijk ​“ijz­er” in het vuur maar tegelijk streven ze naar het­zelfde wel­vaart­sniveau. Om die reden hebben ze hun val­u­ta al dan niet aan de dol­lar gekop­peld die vooral de laat­ste jaren rück­sicht­los is bijge­drukt om de Amerikaanse economie te kun­nen bli­jven financieren. Gegeven de negatieve han­dels­bal­ans van de V.S. sinds de loskop­pel­ing van de dollar/​goudrelatie in augus­tus 1971 con­sumeert de V.S. meer dan er wordt gepro­duceerd. Een en ander heeft met QE als extra ver­snelling in de ontwik­kel­ings­lan­den geleid tot een sub­stan­tiële kredi­et­ex­pan­sie en daarmee overbeste­d­ing met als gevolg oplopende inflatie.

In de DM’s deed zich een tegengestelde ontwik­kel­ing voor in de vorm van een defla­toire ten­dens (hoewel de reële inflatie beslist hoger is dan het opgegeven cijfer doet ver­moe­den) veroorza­akt door de ingezette groeiver­trag­ing, afne­mende kredi­etver­strekking, bezuinigin­gen en belast­ingver­hogin­gen met daar tegen­over een teko­rt op de lopende reken­ing (invoer/​uitvoer) van de ontwik­kel­ings­lan­den dat weer met geleende dol­lars gedicht dient te wor­den. Ook Aus­tral­ië bevin­dt zich in dat gat.

Hieron­der een schaal van de mon­di­ale con­sump­tie onderverdeeld in de V.S. en de EM als per­cent­age van het wereldtotaal.

Een en ander wijst erop dat we ons op een doo­d­lopend pad bevin­den dat op Zero­hedge (27÷2) werd aange­duid als een ​‘glob­al­iza­tion trap’ met een aan­tal lan­den w.o. Chi­na, Thai­land, Maleisië, Rus­land en Venezuela (van­wege olie en goud) nog net boven de 0‑lijn en met de aan­teken­ing dat een land als Argen­tinië geheel onder­aan zou moeten bun­ge­len. Zie de chart hieronder.

Het is dank zij de rol van de dol­lar als werel­dreserve val­u­ta waaraan de euro op een koers van 1,38 veel te hoog ​“ver­ankerd” is dat de uit­wassen van het mon­e­taire beleid in de V.S. zoveel mogelijk ver­sluierd wor­den, ter­wi­jl de onderliggende en steeds verder voort­woek­erende veen­brand onder ons huidig mon­e­taire bestel niet meer is af te stoppen.

Als gevolg van een en ander hebben de EM valuta’s een behoor­lijke veer moeten lat­en waarmee de optre­dende import­in­flatie verk­laard kan wor­den. In dit kad­er trok de sell-off in de Chi­nese yuan (de sterk­ste sinds 1994) met een dal­ing van 0,8% (bin­nen een ​‘trad­ing range’ van 1%!) tegen­over de dol­lar in de afgelopen week de meeste aan­dacht. Deze opval­lende ontwik­kel­ing was het directe gevolg van een com­bi­natie van de toren­hoge kredi­et­ex­pan­sie in het land tot ruim 70% van het BBP tegelijk met de terug­val van buiten­landse investerin­gen. Sinds 2005 was de yuan met bij­na 25% ges­tadig gestegen.

Vorig jaar passeerde de yuan met 8,7% van de wereld­han­del de euro als de tweede meest gehanteerde val­u­ta met 6,6% van de werel­domzet. Zodra de yuan de dol­lar heeft gepasseerd is de rol van de dol­lar als reserve­va­l­u­ta uit­ge­speeld. De enige ver­trag­ings­fac­tor zou nog kun­nen liggen in de toen­e­mende schalie olie- en gaspro­duc­tie in de V.S.

Ook al lijkt nu met de inzet van de QE taper­ing een serieuze aanzet tot ​“een lichtere” koop­krachtver­be­ter­ing te zijn ingezet dan zou dat voor het eerst sinds 15 augus­tus 1971 zijn. Sinds die tijd is de koop­kracht met al meer dan 95% ver­dampt. Aangezien uit con­cur­ren­tieover­weg­in­gen andere lan­den in dat pro­ces uit­er­aard niet kon­den achterbli­jven, zit­ten de cen­trale banken van de groot­ste han­dels­blokken zoals de V.S., EU, V.K., Japan en Chi­na nu met een geza­men­lijke ​‘bal­ance sheet’ van ruim $10 biljoen (12 nullen) die nóóit meer te saneren is.

Maar dit is nog niet alles. De EM’s hebben hun externe lenin­gen zien oplopen van $1 biljoen in 2002 naar $5 biljoen eind 2013, als gevolg van voort­durend bijle­nen op de inter­na­tionale kap­i­taal­markt, in casu in dol­lars. Dus elke nieuwe taper­ing heeft effect op de rente en daarmee op hun respec­tieve economieën.

Had het dig­i­taal geld bij­drukken nog tot reële economis­che groei (te mooi om waar te zijn) geleid, dan zou er nog wel iets voor te zeggen zijn geweest maar aan de hand van de onder­hav­ige chart wordt duidelijk dat nage­noeg niets daarop wijst.

Hoewel de gekun­stelde cijfers dik­wi­jls beter doen ver­moe­den, heeft de dig­i­tale drukpers nauwelijks bijge­dra­gen tot reële economis­che groei. Al sinds de uit­braak van de kredi­et­cri­sis vormt deze casus de hoek­steen van mijn betoog zon­der dat hierop ooit door voor­ma­lig DNB Nout Wellink, noch door z’n opvol­ger Klaas Knot, noch door ECB pres­i­dent Mario Draghi, noch zelfs door pres­i­dent Oba­ma (open brief van sep­tem­ber 2013 — Open Letter.doc) ooit op de hen toege­zon­den columns is gereageerd, anders dan met een loze ont­vangst­beves­tig­ing. Aan de hand hier­van kun­nen we vast­stellen dat ​“ze” het wel weten maar bewust het antwo­ord schuldig moeten blijven.

Hoe fnuik­end ook zal het doorzetten van de taper­ing voor de ​‘per­ifere’ regio’s een forse wis­sel op hun economieën trekken, ter­wi­jl het con­tin­ueren even fnuik­ende gevol­gen zal hebben. Het is niet eens meer een kwest­ie van varen tussen de Scyl­la en de Charib­dis maar meer een keuze tussen de ene klip of de andere. Door die ​‘cliffs’ in mist te ver­hullen wordt het zicht op dit opdoe­mende gevaar ont­nomen, het­geen op écla­tante wijze bleek door met alle (ongeoor­loofde) mid­de­len de goud­pri­js niet uit de band te lat­en springen.

Om bij stil te staan

Zou men vanaf 15 augus­tus 1971 nooit anders hebben gedaan dan in goud (goud­pri­js was toen $35 per troy ounce) hebben belegd dan zou men in ter­men van koop­kracht hier­aan aanzien­lijk meer hebben overge­houden dan in welke andere ver­mo­gen­sklasse ook. De gehele beurs alsmede de opge­fok­te vast­goed­markt hebben in wezen geen andere func­tie gehad dan als rook­gordi­jn te dienen voor een ontspo­ord finan­cieel en mon­e­tair beleid!

Immers, zelfs onder de niet afla­tende goud­ma­nip­u­laties en mark­t­in­ter­ven­ties is het ​“gele goed­je’ op basis van de huidi­ge pri­js ad $1.330 nog alti­jd met een slordi­ge 3700% geste­gen. Kijken we naar de beurs met de Dow als lei­draad dan komen we sinds augus­tus ​’71 op een afgeronde stand van 1000 pun­ten niet verder dan 1500% en wat vast­goed betre­ft niet verder dan een gemid­delde van 500% (Ned­er­land).

Met edel­metaal als de enige mon­e­taire weg­wi­jz­er en barom­e­ter ligt de marsroute ondanks alle mark­t­in­ter­ven­ties onverko­rt wijd open. Hoewel het moment nog niet daar is, zal Chi­na als geen enkel ander land deze route verder bepalen en uitzetten. Het ​“wip­wap” moment wordt aanges­tu­urd door de snel­heid waarmee dit land een goudreserve heeft gecreëerd min­stens gelijk­waardig aan de ver­meende goud­voor­raad in de V.S. ad 8.133 ton of nog beter aan de ver­meende 10.000 ton bin­nen de euro­zone (reëel waarschi­jn­lijk nog een frac­tie hiervan).

Hoewel het land al in geen 5 jaar een ​‘update’ over de goudreserve heeft ver­strekt, wordt deze door insid­ers thans op 3.500 tot 4.500 ton geschat maar bedraagt waarschi­jn­lijk meer.

Vol­gens één van mijn meest betrouw­bare bron­nen zou er alleen in het afgelopen jaar reeds voor 2.668 ton goud naar Shang­hai en Hong Kong zijn ver­scheept. Voeg daar bij een slordi­ge 50 ton aan munten en ver­vol­gens China’s eigen pro­duc­tie van ca. 430 ton dan komt dit voor 2013 op een slordig totaal van 3.150 ton. Weliswaar is een gedeelte hier­van in han­den van Chi­nese staats­burg­ers terecht gekomen. Echter, dit laat onver­let dat bij de reïn­sti­tu­tie van het goud als basis van een nieuw mon­e­tair sys­teem dit goud straks ​“zo nodig” aan de staat zal moeten wor­den overge­dra­gen (tegen kwi­jt­ing van de aankoop­som in de vorm van een soort sociale uitk­er­ing). Alles bijeen genomen zou dit zgn. wip­wap moment veel dichter­bij kun­nen liggen dan waarmee tot voor kort nog reken­ing werd gehouden. Los van de wereld­wi­jde economis­che impli­caties zal een dergelijke rad­i­cale omslag het breekpunt voor de huidi­ge geopoli­tieke ver­houdin­gen beteke­nen, waarbin­nen de Chinezen en de Russen elka­ar weer ruim­schoots hebben gevon­den (voor­beelden: Afghanistan, Iran, Syrië en recent Oekraïne).

Olie op het vuur (zojuist ont­van­gen)

Onder de titel ​‘from the Russ­ian Legal Infor­ma­tion Agency in Moscow’ bracht GATA (Gold Anti-Trust Action Com­mit­tee) zojuist het bericht naar buiten dat Rus­land in geval van Amerikaanse sanc­ties niet meer in staat zal zijn om de door Amerikaanse banken uit­gegeven lenin­gen terug te betal­en. Sterk­er, Rus­land zal dan voorne­mens zijn alle in bez­it zijnde Amerikaanse staat­soblig­aties te dumpen. Vol­gens de Fed zou het slechts om $139 mil­jard gaan, vol­gens een adviseur van Putin zou het om meer dan $200 mil­jard gaan. Nu is dat niet meer dan een rimpelt­je op het totaal van de $5,8 biljoen dat in het buiten­land uit­staat maar op zich blijkt dit een tweesni­j­dend zwaard te zijn. Wordt er wel goed nagedacht in Wash­ing­ton of meer sym­pa­thie in Oekraïne nagejaagd?

Robert Bron­cel
Voor US Markets