DE LUIS IN DE PELS VAN DE FED

Hoewel de Fed tal­rijke crit­i­ci kent, is het telkens opnieuw John Williams van Shad­ow­Stats (Shad­ow Gov­ern­ment Sta­tis­tics) die de Fed met de neus op de harde feit­en weet te drukken. Zo stelt hij in een inter­view met The Gold Report dat je niet gevoelig moet zijn voor de Fed’s ​“pro­pa­gan­da” om de QE eventueel te gaan tem­peren. De gecor­rigeerde indi­ca­toren van zijn insti­tu­ut (zie www​.shad​ow​stats​.com) tonen aan dat de V.S. bij benader­ing nog niet toe is aan enig her­s­tel en de Fed juist meer zal moeten stim­uleren dan afbouwen.

Voorts is zijn vraag waarom de cen­trale bank dan toch ​“dreigde” met afbouw als daar­toe geen aan­lei­d­ing bestaat? Er werd slechts gescher­md met relatief rosy pro­jec­tions gemar­keerd door een grote ​“if”, zo zei hij. Bernanke had ook aangegeven door te bli­jven gaan als de economie het niet beter zou gaan doen. Williams kwam in dit kad­er tot de uit­spraak: ​‘the real­i­ty is that the econ­o­my is weak and it’s going to get weaker’.

Nadat het banken­sys­teem in 2008 nage­noeg in elka­ar was geklapt, was het alle hens aan dek en wer­den de geld­sluizen opengezet om te voorkomen dat het sys­teem volledig zou imploderen. Deze actie droeg even­wel niet bij tot oploss­ing van de onderliggende prob­le­men. Van­daar dat we nog steeds in recessie verk­eren waar­bij de economie neigt juist verder terug te zakken. In feite is er de afgelopen 5 jaar totaal niets veran­derd, laat staan ver­be­terd of zelfs maar in gang gezet.

Pri­maire func­tie van de cen­trale bank
Williams gaat verder door te zeggen: ​‘the pur­port­ed nature of the quan­ti­ta­tive eas­ing is a fraud on the pub­lic’ (de strekking van het opblazen van de geld­ho­eveel­heid is niets anders dan fraude ten koste van de samen­lev­ing). Dit wordt door Bernanke c.s. echter ver­taald met het stim­uleren van de economie (ver­be­ter­ing werkgele­gen­heid en duurzame economis­che groei gepaard gaande met een milde inflatie). Maar het betre­ft hier slechts de ​‘sec­ondary con­cerns’ van de Fed, ter­wi­jl hij benadrukt dat het in de eerste plaats moet gaan om: The U.S. cen­tral bank’s pri­ma­ry func­tion always has been to assure bank­ing sys­tem sol­ven­cy and liq­uid­i­ty’ (de pri­maire func­tie van de Amerikaanse cen­trale bank is zorg te dra­gen voor een sol­vent en liq­uide banksys­teem). De stortvloed aan liq­uiditeit die de mon­e­taire basis deed opzwellen, is niet in het nor­male geld­cir­cuit terecht gekomen en heeft de man in de straat nooit bereikt. De Fed hanteert QE als dek­man­tel voor een zwakke economie om te ver­hullen dat het sys­teem nog steeds aan bar­rels ligt.

De onderliggende fac­toren
Maar de huizen­markt is toch aan de beterende hand? Williams’ antwo­ord is dat de huizen­bouw nog steeds 60% onder de piek van vóór 2008 ligt. Zow­el de huizen­bouw als de indus­triële pro­duc­tie liggen op schema voor een kwartaal-op-kwartaal krimp en zouden eve­neens tot een krimp van het BBP in het 2^e kwartaal moeten lei­den. Met de onderliggende fun­da­mentele zwakhe­den is er geen basis voor een zich her­stel­lende economie. De reële werk­looshei­d­sci­jfers met 20 miljoen werk­lozen of gedeel­telijk werk­lozen, het sti­j­gende aan­tal van 47,7 miljoen dat nu op voed­sel­bon­nen leeft alsmede het feit dat 76% van de werkzame bevolk­ing van pay­check naar pay­check leeft ter­wi­jl de inkomens stag­neren, spreken hun eigen taal.

Voort­woek­erende koop­kracht­dal­ing
De Amerikaanse con­sument bepaalt voor meer dan 70% het BBP en heeft een directe invloed op de bal­ans van de economie. Voor een duurzame con­sump­tiegroei heb je een duurzame groei in liq­uiditeit (inkomen) nodig zo mogelijk onder­s­te­und door kredi­et. Zow­el inkomen als kredi­et stag­neren op z’n minst. De grafiek hieron­der (voor de objec­tiviteit geleend van Sen­tier Research, opgezet door voor­ma­lige stafle­den van het U.S. Cen­sus Bureau vergelijk­baar met ons CBS) geeft aan dat er sinds vorig jaar hoo­gu­it sprake is van enige sta­bil­isatie. Williams gaat nog verder door te stellen dat het gemid­delde huishoudinkomen qua koop­kracht in 2011 zelfs lager is dan eind jaren ​‘60/​begin jaren’70.

Het inkomen, de koop­kracht en de toekom­stverwacht­ing sturen de con­sump­tie en niets anders. In de jaren vóór 2008 werd de economis­che groei niet door inkomensgroei maar door kredi­et­groei bepaald. Het con­sumentensen­ti­ment vol­gt de economis­che onder­toon in de pers. Het con­sumenten­vertrouwen begon al te haperen in 2006 en doet nu niet meer dan aan bottom-bouncing.

Het ​‘dressen’ van de index­ci­jfers
Alle economis­che groe­ici­jfers ten spi­jt blijken deze cijfers sterk inflatie vertroe­beld te zijn. Al sinds de jaren ​’80 werd de inflatiemet­ing method­iek aangepast om een lagere dan de reële inflatie te kun­nen lat­en zien. Voed­sel en energie (juist de belan­grijk­ste indi­ca­toren) wer­den uit het basis index­ci­jfer gehaald. Dit had een aan­tal rede­nen. In de eerste plaats behoef­den de sociale fond­sen alsmede de pen­sioen­fond­sen min­der inflatiev­ast uit te keren. In de tweede plaats gold dat ook voor de over­hei­dssalaris­sen en in de derde plaats was dat gun­stig voor de inflatieper­cep­tie in het alge­meen (inflatie duidt immers op niets anders dan koop­krachtver­lies). Een aan­tal aan­passin­gen van het bek­ende CPI cijfer had­den betrekking op de BBP’s impli­ci­ete pri­js­de­fla­tor, waarmee de inflatie effecten op het BBP kon­den wor­den uitgenomen of juist meegenomen. Als je alle inflatie effecten uit­sor­teert dan blijkt dat het BBP al in 2006 begon te dalen, hard daalde in 2009 en thans niets anders doet dan ook aan bot­tom-bounc­ing, samen met alle andere indicatoren.

De Fed weet dat als geen ander en dat is vol­doende reden om het huidi­ge QE beleid gewoon voort te zetten. William’s woor­den: ​‘any talk of taper­ing is pure pro­pa­gan­da to pla­cate glob­al mar­kets on the U.S. dol­lar, try­ing to hit gold and maybe get a sense of how the mar­kets would respond to an actu­al with­draw­ing of quan­ti­ta­tive eas­ing’ (elke sug­gestie van tem­per­ing is pure pro­pa­gan­da om de markt wereld­wi­jd gun­stig te stem­men m.b.t. de dol­lar, tegelijk om goud naar de onder­aardse gewel­ven te ver­wi­jzen en om een indruk te kri­j­gen van de reac­ties in de markt bij een feit­elijke afbouw van QE). 

De aan­de­len­markt
De aan­de­len­mark­ten reageer­den na Bernanke’s uit­sprak­en direct negatief. Voor Williams aan­lei­d­ing om deze mark­ten als vol­strekt irra­tion­eel te bestem­pe­len. Immers, eve­nals het edel­metaal wordt ook de aan­de­len­markt heftig bema­nip­uleerd mid­dels de President’s Work­ing Group on Finan­cial Mar­kets (na de Wall Street Crash in 1987 geïn­stalleerd, RB), in de volksmond de Plunge Pro­tec­tion Team geheten. Vol­gens Williams dra­gen deze ingrepen aller­minst bij tot een ver­be­ter­ing van het economisch kli­maat maar meer als buskruit voor een ​‘prox­i­mal hyper­in­fla­tion trig­ger with a dev­as­tat­ing impact on the dol­lar and a spike in gold’.

Williams bespeurt 4 majeure mark­t­per­cep­ties die totaal uit de pas lopen met de onderliggende fun­da­mentele realiteit:

1) het Fed beleid dat wordt opges­loten door de geld­pers wordt in de markt beschouwd als het ​“enig juiste beleid”
2) het fis­cale kli­maat en het lan­gere ter­mi­jn fail­li­et van de staat dat niet wordt onderk­end
3) de economie die veel zwakker is dan het con­sen­sus verwacht­ingspa­troon, met een totaal uit de hand gelopen begrot­ing­steko­rt
4) nieuwe schan­dalen die het vertrouwen in het bestu­ur en in de dol­lar beschamen.

Eind­spel in zicht
Williams voor­spelt in zijn betoog de nader­ing van het eind­spel weer­spiegeld in een toen­e­mende volatiliteit op de aan­de­len­mark­ten, valuta’s en uit­er­aard het edel­metaal. Een en ander zal zicht­baar wor­den in de koers van de dol­lar die naar­mate de sell­ing toe­neemt de dal­ing onom­keer­baar in werk­ing zet. Op dat moment is de toon voor hyper­in­flatie gezet. De Fed zal machteloos blijken en lijdza­am moeten toezien tot welke brokken haar beleid heeft geleid. De rente loopt tegelijk in cadans op en richt een ware slacht­ing aan onder alles dat papi­er verte­gen­wo­ordigt. The banks are going to col­lapse and the econ­o­my is going to hell’.

Duidelijke taal voor dege­nen die nog aan nor­mal­cy bias lij­den in de veron­der­stelling dat er na deze ​“recessie” weer betere tij­den in het ver­schi­et liggen. Weltruste!

Robert Bron­cel
Voor US Markets

PS. ook deze col­umn gaat naar bankpres­i­dent Klaas Knot (je hoort hem nauwelijks!) met het advies vooral nú goud bij te kopen en naar pre­mier Rutte die met z’n maat­je Sam­son ons aanzet tot het ver­brassen van het laat­ste geld alsmede naar de frac­tielei­ders van de belan­grijk­ste poli­tieke par­ti­jen in de Tweede Kamer. Mogelijke reacties?