DE GROTE STAP VOORWAARTS

Ooit sprak de grond­leg­ger van Com­mu­nis­tisch Chi­na Mao van ​“De Grote Stap Voor­waarts”. Hij kon toen nog niet bevroe­den dat zijn land inder­daad een enorme sprong zou mak­en in de richt­ing van een economis­che wereld­macht.

DE GROTE STAP VOORWAARTS

Ooit sprak de grond­leg­ger van Com­mu­nis­tisch Chi­na Mao van ​“De Grote Stap Voor­waarts”. Hij kon toen nog niet bevroe­den dat zijn land inder­daad een enorme sprong zou mak­en in de richt­ing van een economis­che wereld­macht. Dit jaar heeft de Chi­nese aan­de­len­markt het ene record na het andere ver­pul­verd. De beurs van Shang­hai steeg in twee jaar tijd met bij­na 600 % tot een ongek­ende piek van 6092 pun­ten. Het op deze beurs ver­han­delde vol­ume overtre­ft inmid­dels het gecom­bi­neerde han­delsvol­ume van de rest van Azië. De totale beur­swaarde van alle geno­teerde Chi­nese bedri­jven is grot­er dan de gehele Japanse aan­de­len­markt. De groot­ste bank van Chi­na, de Indus­tri­al and Com­mer­cial Bank of Chi­na is Cit­i­group inmid­dels voor­bi­jgestreefd als ​’s werelds groot­ste finan­ciële instelling. Het inter­netbedri­jf Aliba­ba ging deze week naar de beurs om op zijn eerste dag reeds te ver­drievoudi­gen in waarde. 

Het meest opmerke­lijke van deze sta­tis­tis­che feit­en vond echter afgelopen maandag plaats toen het oliecon­cern Petrochi­na naar de beurs werd gebracht. Op zijn eerste beurs­dag explodeerde de koers met 163 % om daarmee het groot­ste bedri­jf ter wereld te wor­den met een beur­swaarde van 1000 (!) mil­jard dol­lar. Dat is twee keer de omvang van het voorheen groot­ste bedri­jf Exxon en in mark­tkap­i­tal­isatie bijvoor­beeld gelijk aan de gehele Brazil­i­aanse economie! De fenom­e­nale koer­sral­ly van de Chi­nese A‑shares – in Shang­hai geno­teerde aan­de­len – heeft er toe geleid dat van de tien groot­ste bedri­jven ter wereld er inmid­dels vijf Chi­nees zijn. Naast Petrochi­na en ICBC zijn dat de verzek­er­aar Chi­na Life, telecom­mu­ni­catiebedri­jf Chi­na Mobile en oliebedri­jf Sinopec. De overige vijf bedri­jven zijn Exxon, Gen­er­al Elec­tric en Microsoft uit de VS, Gazprom uit Rus­land en Roy­al Dutch Shell.

Deze opsom­ming van spec­tac­u­laire feit­en lei­dt tot twee tegengestelde con­clusies. Of de Chi­nese aan­de­len­markt is na 20 jaar niet eerder ver­toonde economis­che groei vol­wassen gewor­den. Of we hebben hier te mak­en met een ongelooflijke lucht­bel die op het punt staat uiteen te spat­ten. Veroorza­akt door een uit zijn voe­gen bart­s­tend spaarover­schot en de nog steeds geldende beperk­ing voor Chi­nese beleg­gers dat ze alleen in eigen land mogen beleggen. De meeste nieuwe beursno­terin­gen betr­e­f­fen staats­bedri­jven die slechts een zeer beperkt gedeelte van hun aan­de­len naar de beurs bren­gen. In het geval van Petrochi­na maar 2,2 %. Wan­neer veel te veel geld jaagt op een beperkt aan­tal aan­de­len zijn de gevol­gen zoals boven beschreven.

Zo is Petrochi­na wellicht in beur­swaarde twee keer zo groot als Exxon, maar maakt het bedri­jf slechts de helft van de jaar­winst, heeft het aanzien­lijk min­der oliere­serves en geografis­che diver­si­fi­catie en ver­di­ent het beduidend min­der met zijn down­stream activiteit­en. Daar waar bij de huidi­ge beur­swaarde van Petrochi­na enige vraagtekens kun­nen wor­den geplaatst lijkt dat bij Chi­na Mobile niet het geval. Het groot­ste tele­combedri­jf is twee keer zo groot als Voda­fone en heeft inmid­dels 350 miljoen abon­nees, waar­van er de afgelopen 9 maan­den alleen al 48 miljoen zijn bijgekomen. Een ongek­ende groei en omvang. Ook de waarder­ing van ICBC lijkt van een reëler gehalte. Ter­wi­jl Cit­i­group worstelt met de kredi­et­cri­sis realiseerde ICBC in het eerste half­jaar een winst van 61 %.

Nie­mand kan echter inschat­ten met hoeveel slechte lenin­gen de Chi­nese banken zullen bli­jven zit­ten zodra de Chi­nese economie ook maar enigszins gaat ver­tra­gen. Eind jaren ​’80 was de Japanse Nikkei-index het pop­u­lairste toevlucht­so­ord onder de inter­na­tionale beleg­gers. Van de toen­ma­lige tien groot­ste bedri­jven waren er 9 van Japanse orig­ine en meren­deels banken. Dit was kort voor de beruchte crash op de beurs van Tokio en ver­vol­gens zouden de Japanse banken nog jaren bli­jven zit­ten met hun slechte lenin­gen. Zou de geschiede­nis zich herhalen?

Mogen de aan­de­len op de beurs van Shang­hai stratos­ferische hoogten hebben bereikt, op de beurs van Hong Kong wor­den dezelfde fond­sen tegen veel lagere koersen ver­han­deld. Hoewel de med­edel­ing van de Chi­nese autoriteit­en dat Chi­nese beleg­gers bin­nenko­rt ook aan­de­len in Hong Kong mogen kopen lei­d­de tot een enorme koerssti­jging van ruim 50 % in een paar maan­den wor­den dezelfde bedri­jven er ver­han­deld voor koer­swin­stver­houdin­gen van 22 tegen 60 in Shang­hai. En het behoeft weinig fan­tasie wat er gaat gebeuren wan­neer de grens voor Chi­nese beleg­gers echt open gaat. De huidi­ge cor­rec­tie op de beurs van Hong Kong kan nog wel even aan­houden maar biedt lange ter­mi­jn­be­leg­gers een uit­gelezen kans te par­ticiperen in de Chi­nese economie. De iShares FTSE/​Xinhua Chi­na 25 – de 25 groot­ste Chi­nese bedri­jven geno­teerd aan de beurs van Hong Kong – bieden daar­toe een uit­gelezen mogelijkheid. Beleg­gers dienen echter wel te besef­fen dat ​“De Grote Stap Voor­waarts” nog jaren kan voort­duren maar niet gedaan zal wor­den zon­der af en toe een ste­vige stru­ikel­ing in de vorm van een crash. Dat hoort bij de ontwik­kel­ing van een kap­i­tal­is­tis­che economie. Mao zou zich de haren uit zijn hoofd trekken. 

Jan-willem Nijkamp
Voor US Markets