Voor velen is hij het prototype van de genadeloze raider die steenrijk is geworden, niet door te beleggen in aandelen, maar door het opkopen en met winst doorverkopen van hele bedrijven. Hij heeft de naam gierig te zijn, maar dat wordt dan weer tegengesproken door zijn royale bijdragen voor filantropisch werk.
Carl Celian Icahn werd geboren in 1936 in de New Yorkse wijk Queens. Zijn ouders waren atheïstische Joden en zoon Carl was een briljante student, die aan Princeton in 1957 het diploma van bachelor (licentiaat) Philosophy behaalde. Op moeders aandringen ging hij medicijnen studeren, maar na 2 jaar gaf hij er de brui aan. Dokter worden was niet zijn ambitie, hij had andere en vooral meer lucratieve dingen op het oog, zoals spoedig zou blijken. 
Tijdens zijn studietijd ontpopte hij zich tot geduchte schaker. Hij kon 2 à 3 zetten vooruit denken en daarmee was hij zijn tegenstanders bijna altijd voor. Heeft het schaakspel zijn strategische manier van denken helpen te ontwikkelen of is hij met die gave geboren en paste hij ze toe op het schuiven met lopers, paarden, torens, pionnen enz.?
Hij ging na zijn studies in het leger en daar was het met pokeren dat hij veel geld verdiende, naar verluidt om en rond de 4.000 $. Een heel bedrag in die tijd, vermenigvuldig het maar minstens met 10 om de huidge waarde te kennen.
Hij was 25 jaar toen hij het leger verlaten had en zijn eerste stappen in Wall Street zette. Bij een bekend beurshuis (Dreyfus & Cy) begon hij te werken als aandelenhandelaar en meteen belegde hij zijn 4.000 dollar pokerwinst in aandelen. Een jaar later kon hij zijn geluk niet op, want zijn startkapitaal was meer dan vertienvoudigd tot 46.000 dollar. ‘The sky is the limit’ dacht hij en hij behield zijn posities. Helaas. Het Varkensbaai-debacle van 1962 deed vele beurzen kelderen, ook de Dow Jones ging onderuit en Icahn was al zijn dollars kwijt.
Hij was woest, vooral op zichzelf, omdat hij niet voorzichtiger tewerk was gegaan. Zonder de moed op te geven stortte hij zich op het handelen in opties, aanvankelijk met geleend geld. Het openen van calls en puts op dezelfde firma’s bleek al vlug zeer goed te renderen. De eerste miljoenen dollars stroomden binnen. In 1973 hadden naar zijn smaak veel te veel beleggers de weg naar de opties ingeslagen en hij zocht andere manieren om greenbacks te verzamelen.
Op het einde van de 1970’er jaren vond Icahn wat hij onbewust heel de tijd had gezocht: hij ontdekte dat het strategisch in zijn levensplan paste om beursraider te worden. Met andere woorden, hij ging op zoek naar firma’s die ondergewaardeerd waren, maar wel goed voorzien van cash. Eerst kocht hij een behoorlijk pakket aandelen en dan bracht hij een zg. vijandig bod (d.w.z. tegen de zin van de onderneming) uit. Dan konden er verschillende dingen gebeuren. Ofwel liet de onderneming hem betijen en verwierf hij zo de controle erover. Ofwel kocht de firma eigen aandelen in aan een hogere prijs en dat was kassa-kassa voor Icahn, die zijn positie met behoorlijke winst kon sluiten. Soms gebeurde het ook dat een derde partij (al dan niet bevriend met de firma in kwestie) zich kwam bemoeien en Icahn uitschakelde door een hoger tegenbod.
Hoe dan ook, het raiderschap bracht hem geen windeieren op en zijn kapitaal begon serieuze proporties aan te nemen. Dat inspireerde hem om in 1985 voor zijn tot dan toe grofste en voor hem jammer genoeg mislukte raid. Door de aankoop van massa’s rommelobligaties verwierf hij genoeg activa om druk te kunnen uitoefenen op Trans World Airlines (TWA). Hij kreeg zijn vinger in de pap en begon zich te bemoeien met de kostenstructuur en het beleid van TWA. Hij hoopte binnen afzienbare tijd TWA als gezond (lees: duur) bedrijf van de hand te kunnen doen aan de meest biedende.
Icahn had evenwel de pech, dat net in 1985 de luchthavens van Rome en Wenen slachtoffer werden van bomaanslagen door terroristen. Er werd opeens veel minder gevlogen (wanneer hebben we dat nog gehoord?) en de bedrijfswaarde van TWA smolt weg. Op dit ogenblik zijn aandelen van de hand doen was het laatste wat in Icahns hoofd opkwam, daartegen kwam heel zijn strategisch gemoed in opstand. Er zat maar één ding op: plaats nemen in de voorzitterszetel van TWA. De stroper was boswachter geworden, de raider werd CEO. Alle goede moed ten spijt liep het toch mis, want in 1993 sloot TWA de boeken. Uiteindelijk werd deze vliegmaatschappij in 2001 overgenomen door American Airlines, maar tegen die tijd was Icahn al met andere dingen bezig.
Hij werd bekend en berucht al raider, die onbeschaamd en zonder scrupules firma’s overnam om ze niet veel later met winst te verkopen, dikwijls ten koste van veel arbeidsplaatsen tengevolge van herstructureringen. De lijst van bedrijven die zijn trofeeënkamer sieren is lang: Phillips Petroleum, Texaco, Western Union, Uniroyal, Revlon, Time Warner, Motorola om er maar enkele te noemen.
In het eerder aangehaald TWA-jaar 1993 liep het bij Icahn niet alleen op zakelijk, maar ook op persoonlijk vlak goed mis: huwelijksproblemen leidden tot een
(v)echtscheiding. Uiteindelijk trok zijn ex-vrouw Liba financieel aan het kortste eindje, ze had toch moeten weten dat ze met een topstrateeg te maken had die alle clausules van het huwelijkscontract in zijn voordeel had geformuleerd.
Ook als nieuwe vrijgezel ging Icahn vrolijk door met zijn raidersactiviteiten en tussen 1996 en 2000 zag hij zijn kapitaal met een factor 6 toenemen.
Het jaar 1999 werd een topjaar voor Icahn. Hij trad voor de tweede keer in het huwelijk, ditmaal met zijn trouwe assistente Gail Gorden, dat was natuurlijk heel leuk en mooi. Wellicht al even mooi voor hem was, dat hij het barsten van de technologiezeepbel had voorzien. Misschien geïnspireerd door de ‘irrational exhuberance’-woorden van Alan Greenspan ging hij uitgebreid short in de tech-aandelen en het was weer kassa-kassa.
Hij zit in vele raden van bestuur, meestal als voorzitter. Om enkele bedrijven te noemen die Icahn als baas kennen: Marvel Comics (media), Anchor Hocking (glas en keramiek), American Can (verpakking), Tappan (ovens).
Sinds 2007 is hij de voorzitter van Icahn Enterprises (NYSE: IEP). Deze New Yorkse financiële onderneming heeft een bijzonder breed spectrum van activiteitsgebieden. Er werken meer dan 55.000 personen en de waarde van het bedrijf wordt geraamd op 7,86 miljard dollar (5,7 miljard euro) (data Yahoo Finance 2 november 2011).
Een voorbeeld van de winsten die Icahn maakt bij zijn deals: in 2008 verkocht hij zijn casinobelangen in Las Vegas voor 1,3 miljard dollar met 1 miljard dollar of 233% winst. Je moet het toch maar doen.
In datzelfde jaar 2008 ontstond de website The Icahn Report met als hoofddoel de rechten van (vooral kleine) aandeelhouders te verdedigen. Deze site geeft inzicht in de denkwereld van Icahn, of hetgeen hij ervan kwijt wil.
Zijn werkwijze wordt mooi geïllustreerd door hetgeen nu gebeurt rond het biotechnologiebedrijf Biogen Idec (Nasdaq: BIIB). Sinds 2007 vergroot Icahn zijn belang in dit bedrijf, waarschijnlijk met als doel sommige delen ervan te verkopen (met winst natuurlijk) of nieuwe activa ervoor aan te kopen. In 2009 slaagde Icahn erin twee van zijn stafleden een zetel te bezorgen in de Raad van Bestuur. Als volgende stap wordt verwacht dat hij Biogen in twee zal splitsen en CEO (James C. Mullen) zal laten vervangen door iemand waarmee hij een betere verstandhouding heeft. So it goes…
Carl Icahn heeft de naam een gierigaard te zijn, maar in hoeverre klopt dat? Zo heeft hij op Randall Island, met de skyline van Manhattan als achtergrond, Icahn Stadium laten bouwen, een sportcomplex met internationale allures.
Niet alleen voor sport, ook voor onderwijs heeft hij centen te beschikking. Getuige hiervan zijn het Carl C. Icahn Center for Science en het Icahn Scholar Program. Icahn’s organisatie draagt jaarlijks alle kosten van 4 studenten, wat neerkomt op 160.000 dollar per student per jaar.
Verder deed hij belangrijke donaties aan Princeton waar hij zijn graad behaald en ook aan hospitalen en medische instituten. Andere initiatieven zijn Children’s Rescue Fund en de zg. Icahn Houses waar opvang wordt verleend aan dakloze families en alleenstaande zwangere vrouwen. Voor velen is hij een reddende engel, wat hem verschillende keren onderscheidingen heeft opgeleverd.
Op dit ogenblik (november 2011) is zijn fortuin volgens Forbes 12,5 miljard dollar (9 miljard euro) wat van hem de 23ste rijkste Amerikaan en nummer 61 van ’s werelds rijkste mensen maakt.
Ondanks die fabelachtige rijkdom is zijn levensstijl heel eenvoudig. Hij reist zo goedkoop mogelijk en is nooit te zien op golfcourts of andere exclusieve plekken. Hij schuwt de pers en de camera’s.
Icahn nam ook een hele reeks straffe uitspraken voor zijn rekening, zoals ‘Een dollarbiljet is een betere partner dan een vennoot’, ‘Wil je een vriend, schaf dan een hond aan’ en ‘Hebzucht is OK’.
Deze 75-jarige beursstroper is nog niet van plan om op pensioen te gaan. Wel is hij bezig zijn zoon Brett (hij heeft ook nog een dochter, Michelle) voor te bereiden om hem op te volgen.
Met Brett speelt hij geregeld schaak en voor iedere partij wedden ze voor forse bedragen wie er zal winnen. Meestal moet de vader de duimen leggen voor de zoon. Het geld dat Carl Icahn hierbij verliest kan hem niets schelen, maar dat hij verliest tegen zoon Brett vindt hij verschrikkelijk. Tijdens een interview heeft hij laten verstaan dat hij in het geheim (nou ja) schaaklessen volgt bij een grootmeester. Want met zijn karakter moet en zal hij winnen.
Werken is zijn leven en hij wil er nog vele jaren mee doorgaan. Wie zijn wij om hem te willen tegenhouden?
Jan Van Besauw
US Markets