![](/images/legacy-userimages/userimages/061110-jvb-+-crash.gif)
Crash 2007 afgewend of komt klap nog?
Dat er een einde gekomen is aan de beurseuforie van de laatste maanden is voor iedereen duidelijk. Alle media hadden het over ‘spectaculaire terugval van de aandelenkoersen’ of maakten andere statements in die zin. Dezelfde bronnen die pakweg drie maanden geleden de aandelen de hemel in prezen, manen nu aan tot voorzichtigheid.
De afgelopen beursweek (13−17 augustus ’07) zijn de centrale banken aan het werk getogen door het injecteren van vele miljarden dollars in de markten. De beleggers kregen terug moed en reageerden door terug aan het kopen te slaan, met hetzelfde fanatisme dat ze aan de dag legden om kort ervoor nog te verkopen. Ergo: o.m. de Dow Jones Industrial Average (DJIA) (zie grafiek hierboven), de S&P 500 en de Nasdaq kozen dadelijk een noordwaartse richting.
De vraag is of hiermee de dreiging voor een beurscrash, gevolgd door een grootschalige recessie, bedwongen is. Wij betwijfelen het in alle geval. Zoals Guy Boscart op 15 november 2006 al aanhaalde in Er hangt een CRASH in de lucht, maar wanneer? is er in de VS een perfide mechanisme op gang gekomen dat niet veel goeds belooft. In dat mechanisme spelen de sputterende Amerikaanse woningmarkt en de invloed hiervan op de aandelenmarkten een cruciale rol. Immers, de meeste Amerikanen hebben het gros van hun vermogen gestoken in aandelen of andere beurswaarden en hun woning. Als de waarde hiervan daalt, zal dat zijn weerslag op de koopkracht en dus de economie niet missen.
Het wel en (spijtig genoeg) het wee van de woningmarkt in de VS is op deze plaats al meerdere malen besproken, zie bij voorbeeld ons artikel van 8 april ll. Woningmarkt VS verschraalt.
De laatste weken waren de beurzen in de ban van wat men in de media de subprime-crisis is gaan noemen, naar de zg. ‘subprime-hypotheken’, aangegaan door Amerikanen van wie het inkomen eigenlijk niet volstaat om een woning te verwerven. Zodra de rente op bouwleningen stijgt, zoals dit het de afgelopen maanden het geval was, begint het kraken in de voegen van de hypotheekmarkt. Want de subprime-kredietnemers kunnen hun afbetaling niet meer aan, de hypotheekverstrekkers proberen de woningen in kwestie van de hand te doen in een markt die al tegen de verzadiging zit. In die context zakt de waarde van het onroerend goed snel onder het initiële peil en de verliezen stapelen zich op. Hiermee worden ook banken getroffen, die de subprime-hypotheken mee hielpen financieren. Dit gaat niet alleen over Amerikaanse banken, maar ook buitenlandse. Denken we hierbij aan UBS in Zwitserland die onlangs een winstwaarschuwing publiceerde. En de Nederlandse bank NIBC viel door subprime-problemen als overnameprooi in handen van het IJslandse Kaupthing. Ook het Franse Crédit Agricole verwittigt in dit verband voor verliezen, die de investeerders zullen moeten slikken.
We zijn eens gaan kijken naar de grafieken van belangrijke indices ten tijde van beruchte beurscrashes en vroegen ons daarbij af, of er geen parallellen waren met de huidige situatie.
Hierboven ziet u hoe de DJIA vrolijk de hoogte inschoot om te pieken vlak voor 24 oktober 1929, die onvergetelijke Black Thursday. Na een pijlsnelle val leek het erop, dat het ergste kwaad voorbij was. Dit heeft zelfs een economisch genie zoals Irving Fisher op een verkeerd been gezet, zoals hij tot zijn schade en schande heeft moeten ondervinden. Als we deze grafiek vergelijken met die van de DJIA het afgelopen jaar (zie hoger) kunnen we niet ontkennen, dat er gelijkenissen zijn.
Een andere beruchte datum is Black Monday 19 oktober 1987. Laten we hieromtrent even kijken naar wat de S&P 500 deed. De scherpe terugval werd gevolgd door een reeks ups en downs, die toch een opwaarts kanaal volgden. Hetzelfde herstelfenomeen vinden we in dezelfde periode terug bij de DJIA en de Nasdaq. Hierbij mogen we niet vergeten, dat in 1987 het Plunge Protection Team, de Poppenspelers zoals wij van US Markets deze groep noemen, actief is geworden.
Een verloop dat lijkt op de DJIA in 1929 zien we bij de Nasdaq toen op vrijdag 10 maart 2000 deze index in de dieperik gleed. Ook hier zien we een herstelbeweging, tot tweemaal toe, om dan in een neerwaarts kanaal te belanden.
Als we de chart van de Nasdaq van het afgelopen jaar bekijken, kunnen we de gelijkenis met de chart van deze index in 1999 en begin 2000 niet negeren.
Dat er iets begint mis te lopen met de koopkracht van de VS-burger zien we o.m. aan de grafiek van de doe-het-zelf keten Home Depot. Op amper een maand verloor het aandeel 8 dollar, dit is ca 20% van zijn koers.
Ook het aandeel van de grootwarenhuisgigant Wal-Mart kreeg klappen, zoals u hierboven kunt zien.
Dit zijn signalen die we niet mogen over het hoofd zien.
In schril contrast staan de grafieken van het duo Fannie Mae (FNM) en Freddie Mac, de semi-overheidsbedrijven die de financiers zijn van de hypotheekverstrekkers. Berichten dat de regering achter deze bedrijven blijft staan geven de beleggers hoop dat langs deze kant het probleem zal worden opgelost, wat zich uit in de stijgende belangstelling voor deze aandelen.
Zoals we bij het begin van dit artikel al zegden, zijn er al miljarden dollars geïnjecteerd in de markten. De Poppenspelers beschikken over veel, heel veel cash. Maar aan deze cash kan ook een einde komen. Bovendien is een groot deel van deze cash geleend geld, dat vroeg of laat zal opgeëist worden.
Naar onze mening balanceert de VS-economie en per uitbreiding ook de wereldeconomie op een slap koord. Een verkeerde beweging is genoeg om ten val te komen. En als het koord wat langer is dan ingeschat, zal de koorddanser moe worden…
Jan Van Besauw
Publicist voor US Markets
21 augustus 2007.
Ondergetekende is een gepensioneerde marketing manager. Hij schrijft voor US Markets o.m. columns, nieuwsberichten en artikelen over diverse onderwerpen. Hij heeft op het moment van schrijven geen materieel belang of bezit in de besproken bedrijven of beleggingsinstrumenten.