Bluft Bernanke?

Ben Bernanke heeft in het begin van de lente 2009 de dol­larkraan wijd opengezet. De gevol­gen waren goed te merken, op korte ter­mi­jn althans. Wat zal de Fed-voorzit­ter doen, nu gebleken is dat het aan­vanke­lijk rooskleurige beurskli­maat een grauw tin­t­je begint te krijgen? 

Bluft Bernanke?

Gedurende de maand maart 2009 gaf Fed-voorzit­ter Ben Bernanke het startschot voor ​‘quan­ti­ta­tive eas­ing’, een eufemisme voor het in gang zetten van de geld­persen. Eigen­lijk is dit beeld niet cor­rect, want voor de drukkers, die toch al te lij­den hebben onder de cri­sis, betekent het geen extra werk. Het enige wat de Fed doet, is het kredi­et op de eigen bankreken­ing ver­hogen. Er kwam dus in maart 2009 meer geld ter beschikking, maar dat was elek­tro­n­isch geld. Spi­jtig voor de drukkers. 

Er werd wel gereageerd op deze besliss­ing, maar dan van tussen de coulis­sen van de econo-finan­ciële wereld. De golf van veront­waardig­ing bleef uit. En die golf had er moeten komen, want quan­ti­ta­tive eas­ing is zowat het laat­ste wat een cen­trale bank kan/​mag doen. Zoi­ets als de laat­ste stro­halm om je aan vast te klam­p­en als een tsuna­mi je optilt en meesleept. 

Boven­staande grafiek van de DJIA illus­treert op tre­f­fende wijze wat gebeurde sinds maart 2009. Als een met bek­wame hand voortge­dreven kud­den snelden de beleg­gers naar hun traders en kocht­en ent­hou­si­ast aandelen…

… en ook goud. Aan­vanke­lijk liep het wat aarze­lend, maar dan ging het gegeerde metaal al langer hoe vlot­ter over de sym­bol­is­che toon­bank om de 1000 dol­lar­re­gio­nen te bereiken. En dat is merk­waardig, want intussen kenden de aan­de­len een voort­durend suc­ces. Gewoon­lijk loopt het anders, het goud als veilige haven wan­neer de aan­de­len­mark­ten slabakken, zoals u weet.

Wel begri­jpelijk is het dal­ende suc­ces van oblig­aties sinds maart 2009. Hoewel we vanaf juni 2009 in boven­staande grafiek zien dat de koersen van waarde­pa­pi­er zich hand­haven en een sti­j­gende ten­dens ver­to­nen, in weer­wil van de verder stomende aandelenkoersen. 

Zoals u hier­boven ziet, kwam de USD in een neer­waarts kanaal terecht, waar­van het einde nog niet in zicht is. Beter nog dan de $USD index illus­treert de euroko­ers wat er gebeurde. Op 5 maart 2009 stond de green­back op zijn hoog­ste peil in 2009 tot nog toe: 0,7972 EUR/USD. Op 30 sep­tem­ber 2009 was die koers met 14,4% geza­kt tot 0,6828 EUR/USD. Het nieuws van de quan­ti­ta­tive eas­ing in maart 2009 betek­ende voor de traders dat er ogen­blikke­lijk mil­jar­den dol­lars extra in omloop kwa­men en dus dumpten ze hun dol­lar­posi­ties, overeenkom­stig de bikkel­harde wet van vraag en aan­bod. Dat is de achter­grond van het suc­ces van goud in dezelfde periode. 

Hebben we in maart 2009 Ben Bernankes ware gelaat gezien? Heeft hij zijn bij­naam ​‘helikopter Ben’ waarge­maakt? In 2002 had hij het over de stri­jd tegen deflatie, de échte economis­che boe­man. Om te zor­gen dat de pri­jzen op een bepaald ogen­blik niet zouden gaan dalen, wat een cat­a­strofe kan beteke­nen, zou hij ervoor zor­gen dat er vol­doende geld zou zijn om het koopge­drag te stim­uleren. ​‘Desnoods,’ zo zei hij, ​‘strooi ik het geld over de mensen vanu­it een helikopter’. Meteen had hij zijn bij­naam en had­den de car­toon­is­ten gefun­denes fressen. 

Tij­dens de laat­ste meet­ing (24 jini 2009) hand­haafde het FOMC (Fed­er­al Open Mar­ket Com­mit­tee) de basis­rente op het his­torisch lage niveau van 0 tot 0,25%. Met andere woor­den: lenen van geld van de cen­trale bank was nog nooit zo goed­koop. Kijk maar naar de 1980’er jaren om te merken dat het ooit gans anders is geweest. Wat zal hier­van het gevolg zijn? In de 1990’er jaren zagen we de rente snel dalen. Wat we ook beleef­den, is de tech-bubbel die knalde in maart 2000. Dan vol­gde in 2007 – 2008 weer een spec­tac­u­laire dal­ing van de rente en maak­te de won­ing­sec­tor slagz­ij en liepen vele banken op de klippen. 

Nu en we weten het, we vallen in her­hal­ing, bereikt de rente een onge­ho­ord laag peil. Is dit de voor­bode van weer een zeep­bel die in ons gezicht zal uiteenspat­ten? Zullen de inder­haast pijl­snel geste­gen aan­de­lenko­ersen ineen­za­kken als een mis­lukt brood? Don­dert het goud de helling af? Zal de val van US Trea­sury Bonds (staat­soblig­aties van de US) een eind­krak zijn? 

Het allererg­ste zou zijn, dat de klap­pende zeep­bel de Amerikaanse over­heid zelf zou zijn. Hoe­zo, dat kan niet? Het over­hei­d­steko­rt van de VS rijst nu hele­maal de pan uit. In april 2009, de maand dat de over­heid het belast­inggeld van de VS-burg­ers ziet bin­nen­stromen, overtrof­fen de uit­gaven de inkom­sten. Als dat geen veron­trustend nieuws is, dan weten we het ook niet meer.

Het vertrouwen in Amerikaanse staat­soblig­aties is zoek, zie boven­staande $USB index. Rat­ing­bu­reaus, waaron­der de bek­ende Moody’s, lieten weten dat voor een VS-oblig­atie een triple‑A rat­ing vooral­snog ver­geten kan wor­den. Chi­na, een land dat op bergen dol­lars zit, eist steeds kor­tere afbe­tal­ing­ster­mi­j­nen op lenin­gen, aange­gaan in de VS. Slecht nieuws, want dat duidt op afbrokke­lend vertrouwen. 

Ben Bernanke heeft toegegeven, dat zijn maa­tregel van quan­ti­ta­tive eas­ing van maart 2009 niet de gewen­ste resul­tat­en oplev­ert. Wat zal hij doen? Hij kan de stekker uit het stop­con­tact halen en als het ware de (elek­tro­n­is­che) geld­kraan dicht­draaien. Dat zal meer dan waarschi­jn­lijk resul­teren in een onmid­del­lijke sti­jging van de rente, nefast voor het zich heel voorzichtig her­stel­lende bedri­jf­sleven. Om maar te zwi­j­gen van de aan­de­lenko­ersen, die zullen kelderen. 

Deze over­weg­in­gen doen ons besluiten, dat Bernanke nog­maals in zijn virtuele helikopter zal stap­pen en met milde hand de dol­lars zal lat­en neer dwar­re­len. Zal hij daar­door bluf­pok­er spelen? 

Het zal in alle geval dansen op de (zeer) slappe koord wor­den. Niet alleen voor de Fed-baas, maar voor iedereen die van ver of van dicht­bij betrokken is bij het wel en het wee van de VS-economie.

Jan Van Besauw 
Pub­li­cist voor US Markets
________________________________________
Onder­getek­ende is een gepen­sioneerde mar­ket­ing man­ag­er. Hij schri­jft voor US Mar­kets o.m. columns, nieuws­bericht­en en artike­len over diverse onder­w­er­pen. Hij heeft op het moment van schri­jven geen materieel belang of bez­it in de bespro­ken bedri­jven of beleggingsinstrumenten.