In deel 3 van deze reeks hebben we het over de 1990’er jaren, gekenmerkt door een ongebreidelde groei van de technologie-aandelen en dus van de schermenbeurs Nasdaq. De tech-zeepbel klapte in maart 2000 uit elkaar en miljarden dollars gingen in rook op. Waar was het Plunge Protection Team (PPT)? Waarom zaten de Poppenspelers niet met draadjes van Nasdaq in hun handen? Wat deed het PPT dan wel in die euforische aanloop naar de tech-crash?Bewijzen beursmanipulatie: deel 3
De jaren van de irrationele overdrijving
Het vorige artikel in deze reeks beschreef de eerste opmerkelijke actie van het Plunge Protection Team (PPT) in het jaar 1989. Bij die gelegenheid bewees het PPT effectief en efficiënt te kunnen optreden.
Een volgende zware proef kwam er in het intussen berucht geworden jaar 2000, toen de technologie-zeepbel uiteenspatte. Deze gebeurtenis is voorspeld geworden door Alan Greenspan tijdens een memorable toespraak in december 1996 ter gelegenheid van een diner in het American Enterprise Institute. Velen hebben gemeend of denken nu nog, dat Greenspan met zijn verwittiging kort voor de crash begin 2000 of op het einde van het jaar 1999 kwam, maar dat is dus niet juist.
Dow Jones Industrial Average (DJIA), 1 januari 1990 – 30 december 2000
Greenspans woorden misten hun effect niet. Het duurde die decemberdag in 1996 enkele minuten totdat de koersen in Tokyo een duik maakten, gevolgd door Europa zodra daar de marketen openden en dan weer door de VS, waar de DJIA 4% verloor in enkele dagen tijd. Maar al vlug kwam een herstel en alle beurzen klopten zorgeloos het ene record na het andere.
Het leek erop, dat de voorzitter van de Fed de bal had misgeslagen. Nochtans bevestigde hij bij elke gelegenheid zijn woorden. Het is trouwens met dezelfde overtuiging dat Guy Boscart keer op keer waarschuwt voor een nakende crash op Wall Street .
Bekijken we nu een grafiek van schermenbeurs Nasdaq, waarop sinds 1999 meer dan de helft van de in de Verenigde Staten verhandelde fondsen worden verhandeld en die daardoor de grootste beurs in de VS is geworden.
Nasdaq Composite Index, jaar 2000
Op 10 maart 2000 piekte deze index op het niveau van 5.048,62 punten. Deze triomf werd onmiddellijk gevolgd door een snelle aftocht tot ca 4.500 punten. Deze steun hield het, de koers steeg weer snel tot ca 4550 punten, ging terug door haar knieën tot de vorige weerstand, veerde weer op en leek af te stevenen op het oude record, doorbrak inderdaad het 5.000-niveau maar belandde op een roetsjbaan, knalde doorheen de vorige steun en vatte post even boven de 3.500 punten. Dit alles gebeurde in amper 3 weken tijd. Velen hebben slapeloze nachten gekend en de paniek golfde doorheen de financiële wereld.
Alan Greenspan zal wel gedacht hebben: ‘I was right, of course’, maar hij gaf weinig commentaar. Daarvoor had hij ook niet de tijd, want als lid van het PPT zal hij wel andere prioriteiten gehad hebben.
Wat deed het PPT trouwens in de 1990’er jaren? In het kader van de algemene uptrend was er weinig gevaar voor een crash en als er iets in die aard dreigde, werd er efficicënt opgetreden. Zoals die keer in juli 1998, toen uit een officieel rapport bleek, dat het verbruikersvertrouwen kelderde. Op 28 juli 1998 deed de DJIA een duik, zoals u kunt zien in de bovenste grafiek. De beleggingsbank Shearson Lehman kocht opeens 1.000 ‘stock index futures’ met een opstoot van vertrouwen tot gevolg, waardoor de DJIA wat herstelde. Daarmee was de geschiedenis nog niet voorbij, integendeel. Goldman Sachs kwam zich ook bemoeien en begon op te bieden tegen Shearson Lehman. Het kwam tot een rally op Wall Street en de klim ging verder. Als dat geen geconcerteerde manipulatie was… Want uit hetgeen onafhankelijke waarnemers in die tijd noteerden, blijkt dat voor noch na heel het evenement er niets fundamenteels veranderd was in Wall Street. Het PPT had handig het beleggersentiment bespeeld.
Op die wijze heeft het PPT verschillende brandjes geblust (zoals in 1998), maar zoals we al aanhaalden, erg was het nooit, de beurzen in de nineties hadden als hoofdkenmerk: ‘the sky is the limit’, Greenspan of geen Greenspan.
In januari 2000 kwam de ‘Council on Foreign Relations’ (CFR) op de proppen met een ‘worst case scenario’. De CFR (http://www.cfr.org/) is gebaseerd in Washington en stelt zich tot doel, en we vertalen het eigen statement van het CFR: ‘We hebben tot doel ideeën te verspreiden opdat leden van de overheid, wetgevers, politieke verantwoordelijken, journalisten, studenten en geïnteresseerde burgers een beter begrip verkrijgen van de wereld evenals van de buitenlandse politieke keuzes met betrekking tot de VS en andere regeringen’. Een hele hap, als je het ons vraagt. Merkwaardig is, dat de VS genoemd worden als een regering.
Afijn, tot daar. Terug naar januari 2000. De CFR lanceerde een Financial Vulnerabilities Project (FVP). Hierbij werd door een commissie zeer gedetailleerd uitgewerkt, wat de gevolgen zouden zijn van een terugval met 30% van de DJIA in een periode van 3 maanden, m.a.w. terugvallen van ca 10.400 naar ca 8.000 punten. De hoofdbekommernis van het FVP was dat de VS hun mondiaal leiderschap zouden kunnen verliezen.
Wat de besluiten van het FVP zijn geweest weten we niet, dat is niet besteed aan gewone stervelingen. Wat we wel weten, is dat in 2000, het rampjaar voor de Nasdaq, de DJIA een paar malen net onder de 10.000-grens is weggezakt, maar ver van de gevreesde 8.000 punten is afgebleven.
De Nasdaq mocht blijkbaar ten onder gaan. Deze index verloor in 3 maanden 40% van zijn waarde en eindigde het jaar 2000 met een minus van meer dan 50% tegenover het record van 10 maart van dat jaar.
Het PPT had aangetoond dat de DJIA het echte vlaggenschip is van Wall Street. En wat de DJIA betreft was er weer mooi werk geleverd.
Volgende keer gaan we het hebben over de jaren 2001 tot op heden met bijzondere aandacht voor de Al Qaeda aanslagen van 9⁄11 en de weerslag op Wall Street en andere beurzen. We proberen aan te tonen hoe het PPT de zaak heeft hersteld.
Jan Van Besauw en Guy Boscart
Columnist voor US Markets
1 oktober 2005
Ondergetekende Jan van Besauw is gepensioneerd marketing manager beeldvormingssystemen.
Hij heeft in geen enkel van de eventueel geciteerde aandelen of gelijk welk andere vorm van beleggingsinstrumenten een eigen positie.
1 oktober 2005
Ondergetekende Guy Boscart is marktanalist en heeft in geen enkel van de eventueel geciteerde aandelen of gelijk welk andere vorm van beleggingsinstrumenten uit dit artikel een eigen positie.