BEURZEN GEDREVEN DOOR SENTIMENT?

Zijn de sti­j­gende koersen sinds maart het gevolg van een stroom van betere – of min­der slechte – cijfers met betrekking tot de economie? Of is de ral­ly toe te schri­jven aan het feit dat er in de media zo veel aan­dacht werd besteed aan deze zoge­naamde green shoots?

WOR­DEN BEURZEN GEDREVEN DOOR SEN­TI­MENT?

Zijn de sti­j­gende koersen sinds maart het gevolg van een stroom van betere – of min­der slechte – cijfers met betrekking tot de economie? Of is de ral­ly toe te schri­jven aan het feit dat er in de media zo veel aan­dacht werd besteed aan deze zoge­naamde green shoots? Waar de pure angst omtrent het voortbestaan van het finan­ciële stelsel als een besmet­telijke ziek­te om zich heen greep tij­dens het hoogtepunt van de kredi­et­cri­sis en de beurzen in een neer­waartse spi­raal deed belanden gebeurt de laat­ste maan­den juist het omge­keerde. Een aan­wassende stroom van nieuws­bericht­en over een nakend economisch her­s­tel hebben het tij op de beurzen weer gekeerd. In een col­umn in de New York Times beschreef de bek­ende Amerikaanse econoom Robert Shiller de belan­grijke rol die sen­ti­ment speelt in de economis­che cyclus. Deze econoom van de uni­ver­siteit van Yale voor­spelde reeds in 2005 om de juiste rede­nen de huizen­cri­sis in de VS. Hij is tevens de naamgev­er van de Case-Shiller index, de Amerikaanse index voor huizenprijzen.

Hij stelt dat economen vaak de neig­ing hebben zich in hun opinievorm­ing te baseren op bek­ende indi­ca­toren als werk­loosheid, detail­han­delsverkopen of de huizen­markt. Sti­j­gende trends in deze indi­ca­toren wor­den als oorza­ak gezien voor de koerssti­jgin­gen op de beurzen ter­wi­jl het in feite niet meer zijn dan symp­tomen. Een veran­der­ing van het beurssen­ti­ment ver­sprei­dt zich zo snel als de Mex­i­caanse griep. Of als een sociale epi­demie zoals Shiller zegt. Het gaat van per­soon tot per­soon en bereikt iedere uithoek in deze wereld in zeer korte tijd. Zo beschri­jven George Akerlof en Robert Shiller in hun boek ​“Ani­mal Spir­its” dat de economis­che cyclus zoge­naamde feed­back loops door­loopt. Een dal­ing van de aan­de­lenko­ersen lei­dt tot veel com­men­taar en ver­halen in de media. Men gaat steev­ast zoeken naar de argu­men­tatie achter deze koers­dal­ing. De aldus ver­sprei­de ver­halen herin­neren de beleg­gers aan oude beur­sopinies en doemscenario’s uit het verleden. Het beurssen­ti­ment ger­aakt als gevolg van de ingezette koers­dal­ing in een neer­waartse spi­raal en beleg­gers gaan de toekomst steeds meer door een zwarte bril beschouwen. Mede daar­door zullen de koersen verder dalen. Dal­ende koersen zor­gen voor meer zwart­gal­lige ver­halen in de media en die dra­gen er verder toe bij dat de koersen nog verder zakken.

Op een zek­er moment zijn de koersen zo ver gedaald dat het weer ver­lei­delijk wordt te gaan kopen. Nieuwe opinies over de markt ontstaan, maar nu met een meer posi­tieve inslag. De nieuwe koerssti­jging moet immers verk­laard wor­den. Een opwaartse beweg­ing komt op gang. Nieuws­feit­en wor­den nu anders – door een roze bril – geïn­ter­pre­teerd en dat lei­dt weer tot verdere sti­jgin­gen op de beurs. Shiller noemt dit de feed­back loop. Het lijkt zeer een­voudig om op deze wijze top­pen en bodems op de beurs te verk­laren maar in de realiteit wor­den beleg­gers voort­durend op het ver­keerde been gezet door de ontzettend grote hoeveel­heid ruis die er door met name de media en de finan­ciële deskundi­gen over hen wordt uit­gestort. Het maakt beleggen tot een onge­woon com­plexe bezigheid en het voor­spellen van het keer­punt van de markt wordt zo een hache­lijke zaak. Feit is wel dat keer­pun­ten in de markt psy­chol­o­gisch wor­den bepaald. 

Shiller ver­haalt in zijn artikel dat het toen­e­mende vertrouwen in de markt uitein­delijk een self-ful­fill­ing prophe­cy kan wor­den. Een opwaartse beweg­ing in de markt als gevolg van wat dan ook ver­hoogt het vertrouwen waar­door de mark­ten verder sti­j­gen. Wan­neer de markt steeds verder sti­jgt gaan beleg­gers de toekomst met steeds meer vertrouwen tege­moet zien waar­door ook de bedri­jvigheid in de economie weer begint toe te nemen. Onderne­mers gaan weer investeren en nieuw per­son­eel aan­nemen. Dit is een van de rede­nen waarom de aan­de­len­markt alti­jd vooruit loopt op de ontwik­kelin­gen in de reële economie. Dit voor­jaar vond er een razend­snelle en voor velen totaal onverwachte draai in de markt en in het vertrouwen onder beleg­gers plaats omdat infor­matie en nieuws­feit­en zich in de mod­erne wereld zoveel sneller voort­be­we­gen dan ooit. De com­mu­ni­catie tussen beleg­gers wereld­wi­jd is mede door de opkomst van het inter­net sneller dan ooit en de nieuws­cy­clus is ²⁴⁄₇. De sociale epi­demie kan zich op deze wijze razend­snel als een virus ver­sprei­den. Met als gevolg dat trends veel sneller omslaan dan vroeger. De sterk ver­be­ter­de com­mu­ni­cati­etech­nolo­gie heeft als gevolg dat economis­che cycli zich razend­snel kun­nen ontwikke­len. Het heeft deze ral­ly doen ontstaan ter­wi­jl veel economen en beleg­gers nog in de recessi­e­s­tand ston­den. Deze ral­ly heeft velen als het ware in hun slaap ver­rast. Er wordt wel eens beweerd dat deze beurs louter wordt gedreven door sen­ti­ment en weinig meer van doen heeft met fun­da­mentele fac­toren. Vergeet dat. De beurs wordt alti­jd gedreven door sentiment.

Jan-willem Nijkamp
US Markets