Beurscyclus. Volop dalingsruimte

1. Inlei­d­ing
In deze col­umn staat de beurscy­clus cen­traal. De beurs kent een cyclus van opeen­vol­gende fasen, namelijk: een opgaande fase, een top­fase, een dal­ende fase en een bodem­fase. De over­gang van de ene fase naar de andere fase wordt beïn­vloed door: koer­stech­nis­che fac­toren, het sen­ti­ment, macro-economis­che fac­toren, bedri­jf­sec­onomis­che fac­toren, opmerke­lijkhe­den, de opkomst of juist het wegebben van een crisis. 

We schri­jven weke­lijks over de actuele beurs­fase en het cyclusver­loop van indi­vidu­ele aan­de­len. We mak­en eve­neens een ren­de­ments­bereken­ing. Hier­bij vergelijken we de beleg­gingsre­sul­tat­en van onze strate­gie ​‘Beleggen, vol­gens de principes van de beurscy­clus’ met de AEX en met een spaarrekening.

2. Terug­b­lik week 3. 
De AEX is deze week gedaald van 481,83 naar 450,08

Koer­stech­nisch. De Advance-decline lijn geeft het ver­schil aan tussen het aan­tal fond­sen dat sti­jgt en het aan­tal fond­sen dat daalt op een bepaalde dag. U kunt de A‑D-lijn op de web­site van www​.tostrams​.nl vol­gen. Op dit moment daalt de Advance Decline lijn ten opzichte van een maand gele­den, maar ook ten opzichte van 12 maan­den gele­den. Nor­maal gespro­ken is dit een slecht signaal. 

De gemid­delde beur­somzet voor de aan­de­len uit de AEX is ten opzichte van het begin van de sti­j­gende fase (mei 2003) opgelopen van 1573 miljoen euro per dag naar 4046 miljoen euro per dag. Dit is tij­dens de sti­j­gende fase een nor­maal ver­schi­jnsel. Tij­dens de top­fase of aan het begin van de dal­ende fase zal de beur­somzet een top bereiken. De dal­ing is ingezet. Op dit moment bedraagt de gemid­delde beur­somzet 3766 miljoen euro per dag.

Het lan­glopend voortschri­j­dende gemid­delde van de AEX daalt. Vol­gens de method­iek van de tech­nis­che analyse is dit een heel slecht teken. Er is een omslag­punt bereikt. U kunt het lan­glopend voortschri­j­dende gemid­delde www​.yahoo​.com vol­gen. Op dit moment daalt het lan­glopend voortschri­j­dende gemid­delde van de vol­gende indices: — Ameri­ka (Dow Trans­port, mid­cap­per Rus­sell 1000, 2000, 3000 en de SP500- index); — Azië (Japan, Nieuw Zee­land); — Europa (Bel­gië, Ital­ië, Zwit­ser­land, Stock­holm, Frankrijk, Oost­en­rijk, Ned­er­land en Span­je). Het lijst­je wordt steeds langer. 

Een hoge koers/​dividendverhouding zegt iets over het sen­ti­ment. Beleg­gers zijn bij een hoge koers/​dividendverhouding opti­mistisch gestemd en bij een lage koers/​dividendverhouding somber gestemd. De koers/​dividendverhouding heeft enkele maan­den voor­dat de AEX in juli 2007 een top (563, 13/07/2007) bereik­te, een ver­houd­ings­ge­tal gehad van 50 (feb­ru­ari 2007 en april 2007). Inmid­dels is de koers­div­i­dend­ver­houd­ing teruggelopen naar 34

Sen­ti­ment. De risi­co­premie (div­i­den­dren­de­ment -/- rente op een spaar­reken­ing van bijvoor­beeld www​.argen​ta​.nl ) bedraagt op dit moment -/- 1,3 procent.

Macro-economisch. De economis­che terug­gang in de indus­triële wereld eist zijn tol. We hebben teveel schulden opge­bouwd, we hebben te weinig ges­paard. Per­soon­lijke reserves zijn min­i­maal. Bij een economis­che terug­gang zal het aan­tal per­soon­lijke fail­lisse­menten toen­e­men omdat het aan­halen van de broekriem voor velen onvol­doende zal blijken te zijn. In Ameri­ka en in Ned­er­land zie je al een toe­name van ged­won­gen huizenverkopen. 

Con­sumenten die fail­li­et gaan of werk­loos wor­den, con­sumeren min­der omdat ze min­der te best­e­den hebben. Afne­mende con­sumentenbeste­din­gen zal een aan­tal bedri­jven aans­poren om reor­gan­isaties aan te kondi­gen en te sni­j­den in de per­son­eel­skosten. De ontsla­gron­des die daarmee gepaard gaan, zullen nog meer mensen in de finan­ciële prob­le­men bren­gen. Zo kan er onbe­doeld een sneeuw­bal­ef­fect ontstaan. In dit ver­band is het win­sta­larm van de groot­ste cred­it­car­don­derne­m­ing ​‘Cap­i­tal one Finan­cial’ zorgelijk te noe­men. Ook de toe­name van ged­won­gen huizen­verkopen, in Ameri­ka en in Ned­er­land, zijn een slecht voorteken. 

Bedri­jf­sec­onomisch. Tij­dens de top- en dal­ende fase neemt het con­sumenten­vertrouwen af en is de kans groot dat werkne­mers er steeds meer vanu­it gaan dat de werk­loosheid toe zal nemen. Vol­gens het www​.cbs​.nl (con­junc­tu­urbericht, 13/12/2007) hebben deze twee fac­toren een behoor­lijk invloed op de koer­son­twik­kel­ing van aan­de­len. Zodra deze twee indi­ca­toren zich in negatieve zin ontwikke­len, zoals dit tij­dens de top­fase en dal­ende fase meestal het geval is, zal de beurs dalen. 

Reor­gan­isaties, fail­lisse­menten en ontsla­gron­des zullen tij­dens de top- en dal­ende fase in eerste instantie toen­e­men en tij­dens de bodem- en sti­j­gende fase weer langza­am uit het beeld verd­wi­j­nen. Deze week hebben de vol­gende bedri­jven maa­trege­len aangekondigd: Rolls-Royce schrapt 2300 banen, City­group ontslaat zo’n 4200 werkne­mers, platen­la­bel Emi denkt tussen de 1500 à 2000 banen te schrap­pen, UBS schrapt 1500 banen, Novar­tis schrap 2500 banen en ook Gen­er­al Motors gaat in per­son­eel­skosten snijden. 

Vol­gens Moody’s wordt 2008 een omslag­jaar, waarin grote fail­lisse­menten terugk­eren in het straat­beeld (Het Finan­cieele Dag­blad, 12/01/2008).

Opmerke­lijk. Matthi­js Bouw­man heeft op www​.z24​.nl (11÷01÷2008) een leuk artikel geschreven ​‘Korte rokjes? Vergeet recessie’. Hij heeft een aan­tal alter­natieve beleg­gingsstrate­gieën beschreven. Humoris­tisch om te lezen. Er zit natu­urlijk een kern van waarheid in zijn betoog. Alleen is het niet zo makke­lijk om dit soort gegevens in je beleg­gingsstrate­gie te integreren. 

Hij stelt dat je op basis van de depressieve onder­toon van poplied­jes, het R‑woord, de lip­stickindi­ca­tor en de roklengte kunt bepalen of er een recessie komt. Alle indi­ca­toren, behalve de roklengte, staan vol­gens Matthi­js op rood. Het dra­gen van gedurfde rokjes toont aan dat het vol­gens de vrouwelijke con­sumenten erg goed gaat. Je kunt het ook omdraaien en stellen dat het dra­gen van korte rokjes juist een teken van armoede is. 

Uit aller­lei onder­zoek blijkt dat vrouwen na een schei­d­ing het finan­ciële slachtof­fer zijn. Als we dit afzetten tegen de komst van ontsla­gron­des, dan zullen ook vrouwen min­der snel een nieuwe baan vin­den. Het vin­den van een nieuwe economisch zelf­s­tandi­ge part­ner is de snel­ste weg naar finan­cieel geluk. Het dra­gen van een gedurfd rokje helpt je bij het vin­den van een part­ner. In dit geval Matthi­js ;-)……staan alle seinen op rood en komt die recessie er wel. 

3. Dal­ende fase
De dal­ende fase is begonnen. Het heeft lang gedu­urd voor­dat de top­fase het bijlt­je erbij moest neer­gooien. Vol­gens de the­o­rie duurt de top­fase max­i­maal twaalf maan­den. Het zijn er elf gewor­den. Beleg­gers veran­deren hun inzicht­en niet zomaar. Daar­voor moet er wel wat gebeuren. Feit­elijk komt het erop neer dat beleg­gers, vaak zon­der dat zij dit van zichzelf bewust zijn, in hun denken een omslag mak­en. Van hoop naar vrees. 

In mijn vorige col­umn heb ik over de Rationele Emotieve Ther­a­pie geschreven. De omslag in ​‘het denken’ heeft zich ver­taald in het mas­saal verkopen van aan­de­len omdat beleg­gers bang zijn voor het koersver­lies of omdat zij geloven dat een spaar­reken­ing een hoger ren­de­ment biedt. 

We kun­nen het verkoopge­drag van beleg­gers met behulp van een ther­a­peutisch mod­el verk­laren. Het Sit­u­atie-Gedrag-Gevolg mod­el (S.G.G‑model) is een the­o­retisch ther­a­peutisch gedragsmod­el. Vol­gens dit mod­el wordt ons gedrag beïn­vloed door de sit­u­aties waarin wij ons bevin­den, maar ook de beloning of sanc­tie welk een gevolg is van ons gedrag. Gevol­gen die we als pret­tig ervaren zullen we meestal her­halen, ter­wi­jl we min­der pret­tige gevol­gen meestal proberen te vermijden. 

Beleg­gers ervaren pret­tige gevoe­lens zodra hun invester­ings­ge­drag wordt beloond met een koer­swinst of met een div­i­dend­ver­hoging. Daar­ente­gen ervaren we bij een gere­aliseerd koersver­lies en een ver­lag­ing van het div­i­dend min­der pret­tige gevoe­lens. Som­mi­gen wor­den er let­ter­lijk ziek van.

De laat­ste maan­den is de sit­u­atie op de beurs ver­slech­terd. Steeds meer beleg­gers gaan ervan uit dat de koersen gaan dalen. Wellicht dat er ook steeds meer beleg­gers vanu­it gaan dat bedri­jven de div­i­den­den zullen ver­la­gen. City­group is hier een recen­telijk voor­beeld van.

Beleg­gers zoeken naar alter­natieven zodra ze verwacht­en dat het alter­natief een hogere beloning voor hen in pet­to heeft, of als zij daarmee min­der pret­tige gevoe­lens kun­nen ont­lopen. De recente koers­dal­ing zal niet met gejuich wor­den ont­van­gen. Sparen kan een alter­natief zijn. Menig beleg­ger zal dit alter­natief overwegen.

Het is niet voor niets dat, bijvoor­beeld Het Finan­cieele Dag­blad , recen­telijk (04÷12÷2007, 06/12/2007, 07/01/2008) enkele artike­len heeft gepub­liceerd over het the­ma sparen. Ook een sim­pel reken­som­met­je met behulp van gegevens die u kunt vin­den op www​.cbs​.nl toont aan dat con­sumenten steeds meer sparen, min­der kredi­eten hebben uit­staan en dat het aan­tal uit­staande con­tracten voor rood­stand op een betaal­reken­ing, na een piek in jan­u­ari 2007, duidelijk afneemt. Deze trend lijkt te wor­den beves­tigd door de afne­mende beursomzetten. 

Als con­sumenten meer gaan sparen zullen zij hun schulden sneller afbouwen. Zij bouwen een buffer op voor slechte tij­den. Boven­di­en zal de koop­kracht van deze groep toen­e­men. Zij zijn immers min­der geld kwi­jt aan de afloss­ing van hun schulden en de daarmee gepaard gaande rentekosten. Deze ontwik­kel­ing van koop­krachtver­ruim­ing zou de basis kun­nen zijn van de bodem­fase die vroeg of laat weer komt.

In eerste instantie zal een toen­e­mend spaarsal­do een negatief effect hebben op de economis­che groei en op de beurs. Con­sumenten kun­nen hun geld maar één keer uit­geven. Geld dat wordt ges­paard wordt niet besteed voor de aan­schaf van duurzame con­sump­tie­goed­eren of voor de aankoop van aan­de­len. Er lijkt nog vol­doende dal­ingsruimte aan­wezig zijn voor de AEX. Tegelijk­er­ti­jd is er ook vol­doende ruimte om de schulden af te bouwen. 

4. Sparen of beleggen.
Tij­dens de top- en de dal­ende fase is sparen lucratiev­er dan beleggen. We zullen weke­lijks een ren­de­ments­bereken­ing mak­en van de koer­son­twik­kel­ing van de AEX ten opzichte van een spaar­reken­ing. De gemid­delde pri­js (560−480 = 520) van de top­fase wordt als uit­gangspunt genomen. Er is geen reken­ing gehouden met het div­i­den­dren­de­ment of transactiekosten. 

Ren­de­ments­bereken­ing:
AEX (520 — 450, 18/1/2008): -/- 13,4 procent
Spaar­reken­ing ( www​.argen​ta​.nl , 11 maan­den — maart 2007 t/​m jan­u­ari 2008): 3,8 procent
Ren­de­mentsver­schil in het voordeel van sparen: 17,2 procent. 

5. Cyclusver­loop van indi­vidu­ele aandelen
Eens per maand selecteren we uit de AEX en de AMX aan­de­len die vol­gens mijn bevin­din­gen in de top­fase of al in de dal­ende fase zitten. 

AEX: Akzo, Aegon, Cor­po­rate Express, DSM, For­tis, ING, Reed Else­vi­er, TNT, SBM off­shore, Rodam­co Europe, Wolters Kluwer

AMX: Aal­berts, ASMI, BAM, Binck Bank, Corio, Cru­cell, CSM, Hey­mans, Logiac CMG, van der Moolen, Nutre­co, Oce, Ordi­na, SNS, USG Peo­ple, Vopak, Wereld­have, Wessanen

Update (01÷01÷2008): Deze update is gebaseerd op de slotko­ersen van 31 decem­ber 2007

6. Dis­claimer.
Deze col­umn heeft uit­slui­tend edu­catieve doelein­den. Niets van de tekst is op te vat­ten als een con­creet beleg­gingsad­vies. Over­leg alti­jd met een pro­fes­sionele beleg­gingsad­viseur van uw bank voor­dat u enige actie onderneemt. U bent ver­ant­wo­ordelijk voor uw eigen beleg­gings­beslissin­gen. Advies: lees de disclaimer!