Beurscyclus. Rente jaagt beleggers weg!

1. Inlei­d­ing
In deze col­umn staat de beurscy­clus cen­traal. De beurs kent een cyclus van opeen­vol­gende fasen, namelijk: een opgaande fase, een top­fase, een dal­ende fase en een bodem­fase. We zit­ten nu in de dal­ende fase. 

De koersen wor­den wereld­wi­jd beïn­vloed door: koer­stech­nis­che fac­toren, het sen­ti­ment, macro-economis­che fac­toren, bedri­jf­sec­onomis­che fac­toren, opmerke­lijkhe­den en de opkomst of juist het wegebben van een crisis. 

Recente ontwik­kelin­gen plaats ik in de con­text van de dal­ende fase. Natu­urlijk is er ook aan­dacht voor indi­vidu­ele aan­de­len. Een ren­de­ments­bereken­ing laat zien dat u tij­dens deze fase beter kunt sparen dan beleggen. Putop­ties kun­nen tij­dens deze fase ook een goed beleg­gingsin­stru­ment zijn. 

2. Terug­b­lik 7 juni tot en met 14 juni 2008
De AEX is ten opzichte van mijn vorige col­umn gedaald van 471,23 naar 459,96

Koer­stech­nisch. De Advance-decline lijn geeft het ver­schil aan tussen het aan­tal fond­sen dat sti­jgt en het aan­tal fond­sen dat daalt op een bepaalde dag. Tij­dens de dal­ende fase zal de A‑D lijn dalen omdat er meer aan­de­len verkocht wor­den dan er wor­den teruggekocht. Tij­dens de top­fase in 2007 heb ik de A‑D lijn voor u op nul gezet. Op dit moment staat hij op -/- 915

De gemid­delde beur­somzet voor de aan­de­len uit de AEX zal na het bereiken van een top tij­dens de top­fase of aan het begin van de dal­ende fase weer gaan dalen. Op dit moment is de gemid­delde beur­somzet gedaald van 4046 miljoen euro per dag naar 2977 miljoen euro per dag. 

Tij­dens de dal­ende fase zullen veel belan­grijke indices een dal­end ver­loop van het voortschri­j­dend gemid­delde lat­en zien. Er zijn nu tweeën­twintig indices die een dal­end ver­loop lat­en zien. Deze zijn: Ameri­ka (Dow Jones Indus­tri­al, mid­cap­per Rus­sell 1000, 2000, 3000 en de SP500- index); Azië (Aus­tral­ië, Shang­hai, Maleisië, Japan, Nieuw Zee­land, Zuid Korea, Sin­ga­pore, Tai­wan); Europa (Oost­en­rijk, Bel­gië, Frankrijk, Duit­s­land, Ned­er­land, Ital­ië, Span­je, Zwe­den, Zwit­ser­land en Enge­land); Mid­den-Oost­en (Israël).

Macro-economisch. De rente is ten opzichte van het begin van het jaar met meer dan 10 pro­cent geste­gen. Er wordt in de media nog niet zoveel aan­dacht aan besteed, maar dat komt nog wel. Bijvoor­beeld op het moment dat de ECB de rente ver­hoogt. In de media zullen de gevol­gen van een sti­j­gende rente meer aan­dacht gaan kri­j­gen omdat de hogere rentekosten behoor­lijk door­w­erkt op de resul­tat­en van het bedri­jf­sleven of het besteed­baar inkomen van de con­sument. Inmid­dels nadert De Euri­bor Rente het hoog­ste punt sinds zeven jaar en de kap­i­taal­mark­trente staat op het hoog­ste punt van dit jaar. 

Beleg­gers­bank Alex heeft de gevol­gen van de sti­j­gende rente voor hun branche op tijd ingezien en heeft haar hori­zon ver­ruimd. Ze heeft de jacht geopend op spaarders. Recen­telijk heeft Alex de rente ver­hoogd naar 4 pro­cent. Zie http://​www​.fd​.nl/​c​s​F​d​A​r​t​i​k​e​l​e​n​/​B​T​N​-​B​P​O​/​y​2​0​0​8​/​m​0​5​/​d​2​1​/​B​T​N​-​B​P​O​5​1​2​0​5​3​2​?​t​=​B​i​n​k​B​a​n​k​_​A​l​e​x​_​v​e​r​h​o​o​g​t​_​s​p​a​a​r​r​e​n​t​e​_​n​a​a​r_4_0_ Een rentesti­jging van bijvoor­beeld de Euri­bor werkt ook door op de hypotheekrente. De hypotheekrente is al meerdere keren ver­hoogd. Huizen­bezit­ters zullen langza­am maar zek­er de negatieve gevol­gen ondervin­den. Bijvoor­beeld door­dat maand­las­ten hoger wor­den of door­dat er een lager max­i­maal hypotheekbedrag geleend mag wor­den bij het kopen van een andere won­ing. De loonon­twik­kel­ing houdt maar de inflatie maar net bij, dus van de loonon­twik­kel­ing kun­nen starters niet al te veel heil van verwachten. 

Sen­ti­ment. Tij­dens de dal­ende fase ervaren beleg­gers dat het beleggen in aan­de­len risico’s met zich mee­brengt. Daarom zal de risi­co­premie (div­i­den­dren­de­ment -/- rente op een spaar­reken­ing van bijvoor­beeld www​.argen​ta​.nl) langza­am maar zek­er toen­e­men. Tij­dens de top­fase (2007) heeft de risi­co­premie op -/- 2 pro­cent ges­taan. Op dit moment staat de risi­co­premie op -/- 0,9 procent. 

Ook de koers/​dividendverhouding daalt. Tij­dens de dal­ende fase willen beleg­gers meer div­i­dend ont­van­gen voor elke euro die zij in aan­de­len beleggen. Tij­dens de top­fase (2007) heeft de koers/​dividendverhouding op 50 ges­taan. Inmid­dels is de koers/​dividendverhouding gedaald naar 30. 

Bedri­jf­sec­onomisch. Anal­is­ten verwacht­en dat de winst per aan­deel in 2008 voor 16 bedri­jven uit de AEX en de AMX dit jaar lager zal uit­vallen dan de winst per aan­deel over 2007: — Aegon; — Ahold; — Akzo; — Cor­po­rate Express; — ING; — Philips; — Reed Else­vi­er; — Roy­al Dutch; — Tom­Tom; ‑Wolters Kluw­er;- ASMI; — Bam; — Binck Bank; — CSM; — Wavin en Wes­sa­nen. Het gaat op dit moment om 15 bedri­jven uit de AEX en AMX (Bron: Het Finan­cieele Dag­blad, 10/05/2008).

Reor­gan­isaties, fail­lisse­menten en ontsla­gron­des zullen tij­dens de top- en dal­ende fase in eerste instantie toen­e­men. Gelukkig zullen dit soort bericht­en tij­dens de bodem- en sti­j­gende fase weer langza­am uit het beeld verd­wi­j­nen. Sinds mijn vorige col­umn hebben de vol­gende bedri­jven een reor­gan­isatie aangekondigd; Philips saneert enkele hon­der­den banen. 

Op dit moment hebben ver­schil­lende sec­toren of branch­es het moeil­ijk. Deze zijn; — melkvee­houd­er­ij; — trans­port­sec­tor;- apothek­ers; — papier­sec­tor — de auto­branche;- het bankwezen; — de make­laardij; — hore­ca­per­son­eel; — glas­tu­in­bouw en de branche voor schoonmakers. 

Nu de beur­somzetten al bij­na een jaar dalen, zullen de win­sten van onderne­min­gen die gespe­cialiseerd zijn in de effecten­branche, zoals Binck­Bank en Van der Moolen, onder druk komen te staan. Anal­is­ten hebben de winst per aan­deel voor Binck­Bank al ver­laagd van 0,98 cent per aan­deel naar 0,88 cent per aan­deel. Ter­wi­jl de beur­somzetten ten opzichte van het hoogtepunt met ruim 25 pro­cent zijn gedaald, is de koers van het aan­deel Binck­Bank met bij­na 40 pro­cent gedaald. Als gevolg van de dal­ende beur­somzetten wordt het inkomen van deze bedri­jven direct aange­tast. Ik heb de indruk dat de reclame­ac­tiviteit­en van bedri­jven die in deze branche werkza­am zijn de laat­ste tijd groeit. We zien steeds vak­er reclamespot­jes op de tele­visie. Het is roeien tegen de stroom in. Ter­wi­jl beleg­gers zich van de beurs afk­eren, spenderen deze bedri­jven veel geld aan reclame­cam­pagnes die ten koste gaat van de win­ston­twik­kel­ing. Is dat slim of is er sprake van een overlevingsstrategie? 

Opmerke­lijk. Het Nation­aal Insti­tu­ut voor Bud­getvoor­licht­ing (Nibud) heeft onder­zocht hoeveel geld nodig is om achter de hand te hebben voor het ver­van­gen van inven­taris en onder­houd van de won­ing of de auto. In het onder­zoek ​‘Achter de hand’ komt het Nibud met richtbedra­gen. Op www​.nibud​.nl/​b​u​f​f​e​r​b​e​r​e​k​enaar kun­nen con­sumenten met behulp van de ​‘Buffer­Bereke­naar’ zelf uitreke­nen hoeveel geld in hun spec­i­fieke geval wenselijk is om achter de hand te hebben. 

De buffer­bereke­naar is een goed ini­ti­atief omdat veel con­sumenten met een inkomen tot twee keer modaal al in 2005 moesten bezuini­gen op hun uit­gaven om rond te komen. Uit het toen­ma­lig onder­zoek van het Ams­ter­damse onder­zoeks­bu­reau Moti­vac­tion bleek dat de helft van de gezin­nen geen finan­ciële reserves heeft om de geste­gen kosten op te van­gen, vier op de tien gezin­nen geen geld heeft om leuke din­gen te doen, driek­wart van de ondervraag­den worstelt met zijn vaste las­ten. Zie: http://64.233.183.104/search?q=cache:i8VpULcgRHsJ:www.planet.nl/planet/show/id%3D67782/contentid%3D549389/sc%3D87c82e+spaargeld+gezin+nibud&hl=nl&ct=clnk&cd=21&gl=nl&lr=lang_nl

Gezien de geste­gen kosten voor energie, voed­ing, gemeen­telijke belastin­gen, de kosten voor gezond­heid en de geste­gen rente zal de sit­u­atie ten opzichte van 2005 eerder zijn ver­slech­terd dan zijn ver­be­terd. Weet u of u vol­doende reserve heeft opge­bouwd? De buffer­bereke­naar u helpen om de juiste keuzes te mak­en. Voor­dat u het weet loopt u met uw finan­ciën vast omdat u in de loop der jaren te weinig heeft ges­paard om uw inven­taris te kun­nen ver­van­gen. Ook kun­nen de recente koersver­liezen uw reservekap­i­taal hebben aange­tast. De finan­ciële posi­tie van huishoudens wordt door de feit­elijke ontwik­kelin­gen, zoals de uitkomst van het genoemde onder­zoek, pijn­lijk zicht­baar op de beurs. Zoals gezegd nemen de beur­somzetten af. Inmid­dels dalen ook de winkelverkopen. 

Beleggen wordt blijk­baar voor velen een onbe­taal­baar lux­e­prod­uct. We zit­ten niet voor niets in de dal­ende fase van de beurscy­clus. Ik ver­moed dat het beleggen in aan­de­len pas inter­es­sant wordt zodra er struc­turele veran­derin­gen hebben plaats­gevon­den. Bijvoor­beeld ten aanzien van de koop­krach­ton­twik­kel­ing of omdat de koersen zover zijn gedaald dat er weer sprake is van een gezonde risi­co­premie. Zover is het nog lang niet. Ik ga er dan ook vanu­it dat de dal­ende fase nog niet voor­bij is. Boven­di­en bevordert de con­cur­ren­tie op de spaar­markt ook een pro­ces van de uit­stroom op de markt van beleg­gings­fond­sen richt­ing een inter­netspaar­reken­ing of een depositorekening.

3. Huizen­pri­jzen.
Inlei­d­ing. In ver­band met een opmerke­lijke media-aan­dacht voor de pri­j­son­twik­kel­ing van de huizen­markt zal ik u de komende peri­ode op de hoogte houden van de meest actuele ontwik­kelin­gen. Als de huizen­pri­jzen gaan dalen, dan zal het con­sumenten­vertrouwen en de economis­che groei in negatieve zin wor­den beïn­vloed. De beurs zal als gevolg van dal­ende huizen­pri­jzen op zijn minst sta­bilis­eren maar zelf ga ik ervan uit dat de beursko­ersen onder de huidi­ge omstandighe­den (ver­sneld) zullen dalen zodra blijkt dat de huizen­pri­jzen zakken (als een bak­steen). Of dat laat­ste gebeurt is natu­urlijk niet op voor­hand te zeggen. Ik verwacht dat de huizen­pri­jzen zullen dalen. 

Betaal­baarheid. Ik zal maan­delijks de leen­ca­paciteit bijhouden van een modale één­ver­di­ener met een salaris van 30.975 (2008) à 35 jaar die op zoek is naar een gemid­delde eengezinswon­ing. Op dit moment kan hij max­i­maal 144.000 euro lenen om een bestaande won­ing te kopen. De gemid­delde pri­js van een gemid­delde eengezinswon­ing € 279.842 bedraagt euro. Oftewel, hij komt 135.842 euro teko­rt. Voor starters, alleen­staan­den en mensen met een lager dan modaal inkomen zijn huizen vri­jwel onbereik­baar geworden.

De betaal­baarheid van een won­ing kan via twee routes wor­den ver­be­terd, namelijk door een pri­js­dal­ing van bestaande koop­wonin­gen, een rentev­er­lag­ing en door een ver­hoging van Cao-lonen. Het zal mij niet ver­bazen als dit pro­ces min­i­maal drie jaar in beslag neemt. Ten opzichte van vorige maand is de betaal­baarheid iets verslechterd. 

Actuele ontwik­kelin­gen Ned­er­land. De huizen­pri­jzen zijn ten opzichte van het hoogtepunt in augus­tus 2008 gedaald van 283.423 euro naar 279.843 euro. Deze dal­ing wordt onder andere veroorza­akt door de sti­j­gende hypotheekrente. De Euri­bor rente geeft een indi­catie over toekom­stige ontwik­kelin­gen op het gebied van de hypotheekrente. De Euri­bor rente is ten opzichte van mijn vorige col­umn geste­gen van 5,41 % naar 5,43 %

Van­wege de dal­ing van het aan­tal verkochte wonin­gen met der­tig pro­cent is het Kadaster genoodza­akt om de kosten te ver­hogen van pro­ducten die niet kos­ten­dekkend zijn. Zie; http://​www​.z24​.nl/​z​2​4​g​e​l​d​/​h​u​i​z​e​n​_​w​o​n​e​n​/​a​r​t​i​k​e​l​_​1​7​9​2​4.z24 . Een dal­ing van der­tig pro­cent kan niet zon­der gevol­gen bli­jven voor de make­laardij, won­ing­boule­vards en voor de finan­ciële sec­tor. Hun omzetten nemen drastisch af, waar­door eve­neens de win­ston­twik­kel­ing onder druk komt te staan. Helaas, is het wacht­en tot de eerste fail­lisse­menten of ontslagrondes. 

4. Dal­ende fase.
We zit­ten in de vijfde maand. Tij­dens deze fase zullen er ongetwi­jfeld weken zijn waar­bij de koersen een fors her­s­tel lat­en zien. De lengte van de dal­ende fase varieert van 3 maan­den tot 36 maanden.
Ver­schil­lende beleg­gers zullen tij­dens deze fase bewust nadenken over het feit of ze zullen stop­pen met hun beleg­gings­ac­tiviteit­en. Som­mi­gen hak­en ook daad­w­erke­lijk af. U kunt dit pro­ces vol­gen met behulp van de beur­somzet en de AD-lijn. 
Macro-economis­che cijfers en bedri­jf­sec­onomis­che cijfers zullen ver­slechteren. Deze ontwik­kel­ing beïn­vloed het beurssen­ti­ment in negatieve zin. Ook psy­chol­o­gis­che fac­toren beïn­vloe­den het gedrag van beleg­gers en bestu­ur­ders. Hier­door droogt het aan­tal beursin­tro­duc­ties op. Eve­neens het aan­tal wilde bedri­jfsover­names. Ook neemt de spaarzin weer toe.
Tij­dens deze fase kunt u het beste sparen. Wilt u toch speculeren? Dan kunt u met bijvoor­beeld putop­ties werken. Houdt u er wel reken­ing mee dat opties een zeer spec­u­latief karak­ter hebben. Velen hebben daarmee geld verloren. 

5. Sparen of beleggen.
Tij­dens de top- en de dal­ende fase is sparen lucratiev­er dan beleggen. Ik zal weke­lijks voor u een ren­de­mentsvergelijk­ing mak­en van de koer­son­twik­kel­ing van de AEX, een spaar­reken­ing en het beleggen vol­gens de principes van de beurscyclus. 

Een stand van 520 (560−480) voor de AEX neem ik als ref­er­en­tiepunt voor de koers die tij­dens de top­fase (2007) is bereikt. Hier­bij is geen reken­ing gehouden met het div­i­den­dren­de­ment of transactiekosten. 

Ren­de­ment:
1. AEX (520 — 459): -/- 11,7 procent
2. Spaar­reken­ing ( www​.argen​ta​.nl , 15 maan­den — maart 2007 t/​m juni 2008): 5,3 procent
3. Beleggen vol­gens de principes van de beurscy­clus: 5,3 procent

Uit boven­staand reken­voor­beeld ziet u dat het erg zin­vol kan zijn om reken­ing te houden met de beurscy­clus. U heeft ten aanzien van de AEX een ren­de­mentsvo­ordeel kun­nen realis­eren van 17 procent

6. Cyclusver­loop van indi­vidu­ele aandelen
Eens per maand selecteren we uit de AEX en de AMX aan­de­len die vol­gens mijn bevin­din­gen in de dal­ende fase zit­ten. Vol­gens de the­o­rie van de beurscy­clus zullen de koersen van deze aan­de­len aan het einde van de dal­ende fase lager staan ten opzichte van de koers die zij aan het begin van deze fase had­den. Op deze web­site wor­den de actuele koersen van ver­schil­lende aan­de­len automa­tisch bijgewerkt. 

Aan­de­len AEX (dal­ende fase): — Aegon; — Ahold; — Akzo; — ASML; — Corio; — DSM; — For­tis; — Heineken; — ING; — Philips; — KPN; — Rand­stad; — Reed Else­vi­er; — Roy­al Dutch; SBM-Off­shore; — TNT; — Tom­Tom; — Unilever; — Uni­bal-Rodam­co; — Wolters Kluwer;

Aan­de­len AMX (dal­ende fase): Aal­berts; — Arcadis; — ASMI;- Bam; — Binck Bank; Cru­cell; — CSM; — Dra­ka; — Hei­j­mans; — Imtech; — Loci­ga;- Nutre­co — OCE; — Ordi­na; SNS;- USG Peo­ple;- Wavin; ‑Wereld­have

Aan­de­len met een ver­waar­loos­bare beur­somzet (dal­ende fase): Kon. Brill; — Hol­land Colours; — Gou­da Vuurvast. 

Laat­ste update: 01/06/2008

7. Dis­claimer.
Deze col­umn heeft uit­slui­tend edu­catieve doelein­den. Niets van de tekst is op te vat­ten als een con­creet beleg­gingsad­vies. Over­leg alti­jd met een pro­fes­sionele beleg­gingsad­viseur van uw bank voor­dat u enige actie onderneemt. U bent ver­ant­wo­ordelijk voor uw eigen beleg­gings­beslissin­gen. Advies: lees de disclaimer!