
1. Inleiding
In deze column staat de beurscyclus centraal. De beurs kent een cyclus van opeenvolgende fasen, namelijk: een opgaande fase, een topfase, een dalende fase en een bodemfase. We zitten nu in de dalende fase.
De koersen worden wereldwijd beïnvloed door: koerstechnische factoren, het sentiment, macro-economische factoren, bedrijfseconomische factoren, opmerkelijkheden en de opkomst of juist het wegebben van een crisis.
Recente ontwikkelingen plaats ik in de context van de dalende fase. Natuurlijk is er ook aandacht voor individuele aandelen. Een rendementsberekening laat zien dat u tijdens deze fase beter kunt sparen dan beleggen. Putopties kunnen ook tijdens deze fase ook een goed beleggingsinstrument zijn.
Nu www.usmarkets.nl is gestart met de kennisbox, zal ik actuele zaken of vragen van bezoekers zo nu en dan proberen te beantwoorden. Vooral als er iets valt te melden of wat samenhangt met de beurscyclus.
2. Terugblik week 11
De AEX is deze week gedaald van 432,30 naar 425,79
Koerstechnisch. De Advance-decline lijn geeft het verschil aan tussen het aantal fondsen dat stijgt en het aantal fondsen dat daalt op een bepaalde dag. Tijdens de dalende fase zal de A‑D lijn dalen omdat er meer aandelen verkocht worden dan er worden teruggekocht. Tijdens de topfase in 2007 heb ik de A‑D lijn voor u op nul gezet. Op dit moment staat hij op -/- 836,1 procent.
De gemiddelde beursomzet voor de aandelen uit de AEX zal na het bereiken van een top tijdens de topfase of aan het begin van de dalende fase weer gaan dalen. Op dit moment is de gemiddelde beursomzet gedaald van 4046 miljoen euro per dag naar 3603 miljoen euro per dag.
Tijdens de dalende fase zullen veel belangrijke indices een dalend verloop van het voortschrijdend gemiddelde laten zien. Er zijn nu dertig indices die een dalend verloop laten zien. - Amerika: Dow Jones Composite Index , Dow Jones Industrial, Dow Transport, Dow Jones Utility Index, midcapper Russell 1000, 2000, 3000, Argentinië, Canada, Mexico en de SP500- index; - Azië: Australië, Shanghai, Maleisië, Japan, Nieuw Zeeland, Singapore,Taiwan; - Europa: Oostenrijk, België, Frankrijk, Duitsland, Nederland, Noorwegen, Italië, Spanje, Zweden, Zwitserland en Engeland; - Midden-Oosten: Israël
Sentiment. Tijdens de dalende fase ervaren beleggers dat het beleggen in aandelen risico’s met zich meebrengt. Daarom zal de risicopremie (dividendrendement -/- rente op een spaarrekening van bijvoorbeeld www.argenta.nl ) langzaam maar zeker toenemen. Tijdens de topfase (2007) heeft de risicopremie op -/- 2 procent gestaan. Op dit moment staat de risicopremie op -/- 0,9 procent.
Ook de koers/dividendverhouding daalt. Tijdens de dalende fase willen beleggers meer dividend ontvangen voor elke euro die zij in aandelen beleggen. Tijdens de topfase (2007) heeft de koers/dividendverhouding op 50 gestaan. Inmiddels is de koers/dividendverhouding gedaald naar 32.
Macro-economisch. In Amerika neemt het aantal mensen dat beroep moet doen op een werkloosheidsuitkering toe. Het voortschrijdend gemiddelde stijgt. Aan het eind van een periode met hoogconjunctuur is dit een heel zorgelijk teken. Het kan namelijk het startschot zijn van een recessie.
Een recessie komt altijd na een periode van economische groei. Omgekeerd geldt hetzelfde. Economische groei ontstaat na een periode met afnemende groei. Dit klinkt natuurlijk heel logisch. Toch blijkt dat men altijd vol ongeloof tegen de komst van een recessie aankijkt. Termen als: ‘Dit keer is het echt ander’, zijn heel gewoon aan het einde van de stijgende fase. Daarom kan de topfase ook zo lang duren. Mensen geloven gewoon niet dat het feest voorbij is.
Na een periode van afnemende groei (recessie of depressie) neemt de vraag naar diensten en goederen vanzelf weer toe omdat op een gegeven moment toch weer een aantal zaken vervangen moet worden. Hoe langer de periode van expansie duurt, hoe meer vertrouwen mensen krijgen. Het is dan ook niet zo verwonderlijk dat ze steeds vaker de pof gaan leven. Simpelweg omdat de nog lang niet afgeschreven goederen voor vele mensen gewoon niet meer trendy zijn. Alle voorzichtigheid en spaarzaamheid wordt overboord gegooid, zo lijkt het.
Feitelijk is er sprake van een ware verspilling van nog prima te gebruiken goederen. Naar mate men zich meer in de schulden steekt wordt de consument ook steeds afhankelijker van de economische groei om het leengedrag vol te kunnen houden. Economische groei betekent vaak een jaarlijkse verhoging van het salaris waardoor de schuld verhoudingsgewijs afneemt. Zodoende ontstaat er weer ruimte voor een nieuw krediet(je)
Zodra de grens van het leengedrag of de grens van de arbeidsparticipatie is bereikt kan er ook niet zoveel meer extra geconsumeerd worden. Als consumenten zich bewust worden van hun schuldpositie of tegen tegenvallers aanlopen zal men minder moeten consumeren. Bedrijven merken dit aan hun omzet en gaan bezuinigen of saneren. Inmiddels is dit proces in volle gang. U heeft het nieuws inzake ontslagrondes en faillissementen wekelijks kunnen volgen onder het kopje ‘Bedrijfseconomisch’.
Naar mate steeds meer mensen een beroep doen op een werkloosheidsuitkering neemt de consumptie beetje bij beetje af. Er kan een sneeuwbaleffect ontstaan. Mensen die werkloos worden hebben moeite, het is zoniet onmogelijk, om hun hypotheek te betalen of om de autolening en de creditcardschulden af te betalen. Daardoor wordt er steeds minder geconsumeerd wat als gevolg heeft dat steeds meer bedrijven moeten reorganiseren en saneren. Dit uit zich op een gegeven moment in de landelijke cijfers voor werkloosheidsuitkeringen. Daarom is het zinvol om deze cijfers te blijven volgen.
Ook in Nederland is de werkloosheid op maandbasis gestegen van 4.0 procent naar 4,2 procent. Inmiddels kan 15 procent van de huishoudens niet rondkomen van het inkomen. Ook dit is een zorgelijke ontwikkeling. Voor zover ik me kan herinneren stond dit cijfer vorig jaar op 10 procent. Wellicht dat de inflatie haar tol begint te eisen. Overigens kan het heel zivol zijn om naar de cijfers inzake de ‘roodstand’ (www.cbs.nl ) te kijken.
Consumenten staan zo’n 500 miljoen euro meer rood dan 12 maanden geleden. Het zal mij niet verbazen dat de koopkrachtbeperking als gevolg van de inflatieontwikkeling de oorzaak van deze toenemende roodstand is. We zijn nu in 2008 bijna drie maanden onderweg. Met 100 euro per gezin kom je al snel aan 500 miljoen op landelijk niveau. Ofwel, kan er per gezin de laatste maanden zo’n 30 à 40 euro meer zijn uitgeven als gevolg van de stijgende inflatie. Om dit debetsaldo weg te werken moeten gezinnen bezuinigen. Zodoende is de cirkel weer rond.
Tip: lees in dit verband ook eens de column van Centerente ‘Cente en het systeem’. Tenminste voor zover u dit nog niet heeft gedaan. Hij heeft een hele andere invalshoek maar weet de problemen van de man uit de straat, ten aanzien van de inflatie, prachtig en heel beeldend onder woorden te brengen.
Politiek. Bush heeft maandag zijn goedkeuring uitgesproken over de handelwijze van de Federal Reserve (Fed), het stelsel van Amerikaanse centrale banken, in de kredietcrisis (www.fd.nl , 17/03/2008).
Vervolgens eindigden de belangrijke Amerikaanse beurzen veel hoger. Hoe kan het gebeuren dat overal ter wereld de beurzen door hun knikkende knieën zakken en dat de beurs (waar alle problemen zijn ontstaan) zelfs tot één procent omhoog kan klauteren? Ik denk dat men zich eveneens zorgen moet maken over de geloofwaardigheid van de Amerikaanse beurzen. In hoeverre speelt trouwens het PPT-team een geheime rol in het beïnvloeden van de koersen? Immers, bij elk gepresenteerd plan schieten de Amerikaanse beurzen omhoog. Heeft u het boek van Willem Middelkoop al gelezen over de val van de dollar? Hij heeft een heel hoofdstuk gewijd aan het PPT-team. Volgens mij lopen de beurzen in Amerika een reëel risico. Beleggers kunnen zich wereldwijd wel eens tot een andere beurs gaan richten. Wallstreet is dan moederbeurs af. Bent u het hier mee eens en heeft u al een idee welke beurs of regio dit zou kunnen worden?
Bedrijfseconomisch. Analisten verwachten dat de winst per aandeel in 2008 voor de volgende drie bedrijven lager zal uitvallen dan de winst in 2007: Ahold;- Corporate Express; ING;- Philips; Reed Elsevier; — Royal Dutch; TomTom, Wolters Kluwer, Binck Bank, CSM en Wessanen (Bron: Het Financieele Dagblad, 17/03/2008).
Reorganisaties, faillissementen en ontslagrondes zullen tijdens de top- en dalende fase toenemen. De afgelopen week hebben de volgende bedrijven maatregelen aangekondigd: reorganisatie bij Wavin zou 50 banen kunnen kosten; — UBS overweegt 8000 banen te schrappen.
Opmerkelijk. Volgens de beurscyclus herhaalt de geschiedenis zich keer op keer. Daarom is het logisch dat tijdens de dalende fase het aantal bedrijfsovernames afneemt. Ik zie weinig nieuws op dit gebied langskomen.De koers van Corporate Expres staat inmiddels onder druk Zou de twijfel toeslaan? Misschien verwachten steeds meer beleggers dat de geplande overname niet doorgaat.
Tijdens de dalende fase neemt ook het aantal actieve beleggers af omdat de koersverliezen gevoelens van frustratie en pijn kunnen oproepen. Beleggers proberen deze gevoelens te vermijden. Zij kijken liever niet meer naar de beurskoersen. Als gevolg hiervan verwacht ik dat het aantal bezoekers op beleggingssites gedurende de komende maanden zal afnemen.
Hetzelfde proces vond aan het begin van deze eeuw plaats. Ook toen was er sprake van een dalende fase. Het aantal actieve beleggers daalde drie jaar lang achter elkaar. Namelijk van 1,93 miljoen (2000) naar 1,37 miljoen (2003). Ook het aantal leden van Vereniging Effectenbezitters nam gedurende deze periode af. Op dit moment staan we pas aan het begin van de dalende periode.
Daarom ben ik zo verbaasd van het overnamenieuws van de IEX Media Groep. Deze groep zou met hun rijke beurservaring en al hun deskundigheid moeten weten dat het aantal unieke bezoekers op financiële sites, tijdens de dalende fase, eerder afneemt dan toeneemt. Als de overnameprijs een afspiegeling is van de overnamesommen zoals deze tijdens het afgelopen jaar zijn betaald bij bedrijfsovernames op de beurs, dan zal het me niet verbazen als achteraf zal blijken dat de overnameprijs te hoog is geweest. Daarom zou ik bij een beursnotering puts hebben gekocht.
3. Dalende fase
We zitten in de derde maand. Tijdens deze fase zullen er ongetwijfeld weken zijn waarbij de koersen een fors herstel laten zien. De lengte van de dalende fase varieert van 3 maanden tot 36 maanden.
Verschillende beleggers zullen tijdens deze fase bewust nadenken over het feit of ze zullen stoppen met hun beleggingsactiviteiten. Sommigen haken ook daadwerkelijk af. U kunt dit proces volgen met behulp van de beursomzet en de AD-lijn.
Macro-economische cijfers en bedrijfseconomische cijfers zullen verslechteren. Deze ontwikkeling beïnvloed het beurssentiment in negatieve zin. Ook psychologische factoren beïnvloeden het gedrag van beleggers en bestuurders. Hierdoor droogt het aantal beursintroducties op. Eveneens het aantal wilde bedrijfsovernames. Ook neemt de spaarzin weer toe.
Tijdens deze fase kunt u het beste sparen. Wilt u toch speculeren? Dan kunt u met bijvoorbeeld putopties werken. Houdt u er wel rekening mee dat opties een zeer speculatief karakter hebben. Velen hebben daarmee geld verloren.
4. Sparen of beleggen.
Tijdens de top- en de dalende fase is sparen lucratiever dan beleggen. Ik zal wekelijks voor u een rendementsberekening maken van de koersontwikkeling van de AEX, een spaarrekening en uw voordeel van het beleggen volgens de principes van de beurscyclus ten opzichte van de AEX.
Een stand van 520 (560−480) voor de AEX neem ik als referentiepunt voor de koers die tijdens de topfase (2007) is bereikt. Hierbij is geen rekening gehouden met het dividendrendement of transactiekosten.
Rendement:
1. Aandelen (520 – 425): -/- 18,2 procent
2. Spaarrekening ( www.argenta.nl , 13 maanden — maart 2007 t/m maart 2008): 4,4 procent
3. Het rendementsvoordeel voor beleggers die volgens de principes van de beurscyclus hebben belegd ten opzichte van de AEX: 22,6 procent.
Uit bovenstaand rekenvoorbeeld ziet u dat het erg zinvol kan zijn om rekening te houden met de beurscyclus.
5. Cyclusverloop van individuele aandelen
Eens per maand selecteren we uit de AEX en de AMX aandelen die volgens mijn bevindingen in de dalende fase zitten. Volgens de theorie van de beurscyclus zullen de koersen van deze aandelen aan het einde van de dalende fase lager staan ten opzichte van de koers die zij aan het begin van deze fase hadden. Op deze website worden de actuele koersen van verschillende aandelen automatisch bijgewerkt.
Aandelen AEX (dalende fase): Akzo, Aegon, Corporate Express, DSM, Fortis, ING, Reed Elsevier, TNT, SBM offshore, Rodamco Europe, Wolters Kluwer
Aandelen AMX (dalende fase) : Aalberts, ASMI, BAM, Binck Bank, Corio, Crucell, CSM, Heymans, Logiac CMG, van der Moolen, Nutreco, Oce, Ordina, SNS, USG People, Vopak, Wereldhave, Wessanen
Update: 01/03/2008
6. Reacties. Heeft u gereageerd op bovenstaande column? Ik zal proberen om een reactie te geven. Helaas kan ik niet garanderen dat dit ook altijd zal lukken. Zeker niet als er steeds vaker wordt gereageerd. Ik hoop dat u daar begrip voor heeft.
7. Disclaimer.
Deze column heeft uitsluitend educatieve doeleinden. Niets van de tekst is op te vatten als een concreet beleggingsadvies. Overleg altijd met een professionele beleggingsadviseur van uw bank voordat u enige actie onderneemt. U bent verantwoordelijk voor uw eigen beleggingsbeslissingen. Advies: lees de disclaimer!