Beurscyclus. Onzinnige seizoenspatronen.

1. Inlei­d­ing
In deze col­umn staat de beurscy­clus cen­traal. De beurs kent een cyclus van opeen­vol­gende fasen, namelijk: een opgaande fase, een top­fase, een dal­ende fase en een bodem­fase. We zit­ten nu in de dal­ende fase. 

De koersen wor­den wereld­wi­jd beïn­vloed door: koer­stech­nis­che fac­toren, het sen­ti­ment, macro-economis­che fac­toren, bedri­jf­sec­onomis­che fac­toren, opmerke­lijkhe­den en de opkomst of juist het wegebben van een crisis. 

Recente ontwik­kelin­gen plaats ik in de con­text van de dal­ende fase. Natu­urlijk is er ook aan­dacht voor indi­vidu­ele aan­de­len. Een ren­de­ments­bereken­ing laat zien dat u tij­dens deze fase beter kunt sparen dan beleggen. Putop­ties kun­nen tij­dens deze fase ook een goed beleg­gingsin­stru­ment zijn. 

2. Terug­b­lik (06÷05÷2008)
De AEX is ten opzichte van mijn vorige col­umn geste­gen van 472,2 naar 480,66

Koer­stech­nisch. De Advance-decline lijn geeft het ver­schil aan tussen het aan­tal fond­sen dat sti­jgt en het aan­tal fond­sen dat daalt op een bepaalde dag. Tij­dens de dal­ende fase zal de A‑D lijn dalen omdat er meer aan­de­len verkocht wor­den dan er wor­den teruggekocht. Tij­dens de top­fase in 2007 heb ik de A‑D lijn voor u op nul gezet. Op dit moment staat hij op -/- 728,3

De gemid­delde beur­somzet voor de aan­de­len uit de AEX zal na het bereiken van een top tij­dens de top­fase of aan het begin van de dal­ende fase weer gaan dalen. Op dit moment is de gemid­delde beur­somzet gedaald van 4046 miljoen euro per dag naar 3282 miljoen euro per dag.

Tij­dens de dal­ende fase zullen veel belan­grijke indices een dal­end ver­loop van het voortschri­j­dend gemid­delde lat­en zien. Er zijn nu acht­en­twintig indices die een dal­end ver­loop lat­en zien. Deze zijn: Ameri­ka (Dow Jones Com­pos­ite Index , Dow Jones Indus­tri­al, Dow Trans­port, mid­cap­per Rus­sell 1000, 2000, 3000, Argen­tinië, Cana­da, Mex­i­co en de SP500- index); Azië (Aus­tral­ië, Shang­hai, Maleisië, Japan, Nieuw Zee­land, Sin­ga­pore); Europa (Oost­en­rijk, Bel­gië, Frankrijk, Duit­s­land, Ned­er­land, Noor­we­gen, Ital­ië, Span­je, Zwe­den, Zwit­ser­land en Enge­land); Mid­den-Oost­en (Israël).

Sen­ti­ment. Tij­dens de dal­ende fase ervaren beleg­gers dat het beleggen in aan­de­len risico’s met zich mee­brengt. Daarom zal de risi­co­premie (div­i­den­dren­de­ment -/- rente op een spaar­reken­ing van bijvoor­beeld www​.argen​ta​.nl ) langza­am maar zek­er toen­e­men. Tij­dens de top­fase (2007) heeft de risi­co­premie op -/- 2 pro­cent ges­taan. Op dit moment staat de risi­co­premie op -/- 1,1 procent. 

Ook de koers/​dividendverhouding daalt. Tij­dens de dal­ende fase willen beleg­gers meer div­i­dend ont­van­gen voor elke euro die zij in aan­de­len beleggen. Tij­dens de top­fase (2007) heeft de koers/​dividendverhouding op 50 ges­taan. Inmid­dels is de koers/​dividendverhouding gedaald naar 32. 

Macro-economisch. De geld­ho­eveel­heid beïn­vloed de inflatie. Bij een ruimhar­tig beleid, zoals dit nu het geval is, zal de inflatie meestal enkele jaren lat­er begin­nen te sti­j­gen. Zoals u weet is deze sti­jging begonnen. U weet dat ik er voort­durend op hamer om de geld­ho­eveel­heid in Europ te verkrappen. 

Iran kan een mooi voor­beeld zijn over wat ons staat te gebeuren zodra de geld­ho­eveel­heid schrik­barend bli­jft toen­e­men. Laat dit een les voor ons zijn. Natu­urlijk, we kun­nen onze economie niet één op één vergelijken met Iran, maar toch kan de sit­u­atie in Iran wel illus­tratief zijn van wat ons te wacht­en staat als de ECB de geld­ho­eveel­heid niet afkni­jpt. Het is opmerke­lijk te con­stateren dat de inflatie daar uit de hand loopt nadat de geld­ho­eveel­heid ongek­end is toegenomen. Meer lezen over Iran? Zie: http://​www​.fd​.nl/​c​s​F​d​A​r​t​i​k​e​l​e​n​/​W​E​B​-​H​F​D​/​y​2​0​0​8​/​m​0​5​/​d​0​4​/​8​8​6​3​9​1​0​1​2​?​t​=​I​n​f​l​a​t​i​e​_​I​r​a​n​_​l​o​o​p​t​_​v​e​r​d​er_op

Bedri­jf­sec­onomisch. Anal­is­ten verwacht­en dat de winst per aan­deel in 2008 voor 15 bedri­jven uit de AEX en de AMX dit jaar lager zal uit­vallen dan de winst per aan­deel over 2007: — Ahold; — Akzo; — Cor­po­rate Express; — ING; — Philips; — Reed Else­vi­er; — Roy­al Dutch; — Tom­Tom; ‑Wolters Kluw­er; — Bam; — Binck Bank; — Boskalis; — CSM; — Vopak en Wes­sa­nen. Het gaat op dit moment om 15 bedri­jven uit de AEX en AMX (Bron: Het Finan­cieele Dag­blad, 05/05/2008).

Reor­gan­isaties, fail­lisse­menten en ontsla­gron­des zullen tij­dens de top- en dal­ende fase in eerste instantie toen­e­men. Gelukkig zullen dit soort bericht­en tij­dens de bodem- en sti­j­gende fase weer langza­am uit het beeld verd­wi­j­nen. Sinds mijn vorige col­umn hebben de vol­gende bedri­jven een reor­gan­isatie aangekondigd; Nation­al Semi­con­duc­tor gaat 130 arbei­d­splaat­sen schrap­pen: — Home Depot sluit 15 winkels in de VS en schrapt 1.300 arbei­d­splaat­sen; — Valeant Phar­ma­ceu­ti­cals schrapt waarschi­jn­lijk nog 1.250 arbei­d­splaat­sen; — Sun Microsys­tems schrapt waarschi­jn­lijk 1.500 tot 2.500 arbei­d­splaat­sen; — Dell schrapt 140 banen in Ned­er­land; — Mor­gan Stan­ley gaat nog eens 1.500 arbei­d­splaat­sen schrap­pen (bron­nen: Wall­streetweb en Het Finan­cieele Dagblad)

Op dit moment hebben ver­schil­lende sec­toren het moeil­ijk. Deze zijn; — de auto­branche;- het bankwezen; — de make­laardij; — hore­ca­per­son­eel en de branche voor schoonmakers. 

Opmerke­lijk. Er wordt in de media regel­matig gespro­ken over seizoensef­fecten, bijvoor­beeld: ​‘Sell in may and go away, but remem­ber come back in sep­tem­ber’. Er is veel onder­zoek gedaan naar seizoenspa­tro­nen. Vol­gens een studie van Arthur A. Mer­ill, Behav­ior of Prices on Wall Street blijkt dat de maan­den mei en juni over de peri­ode 1897 – 1983 gemid­deld genomen slecht uit­pakken. Het­zelfde geldt voor de maand september. 

De werke­lijkheid is min­der een­voudig dan op het eerste gezicht lijkt. Het lijkt alsof alles aan veran­der­ing onder­he­vig is. Uit een studie van een Ned­er­lands onder­zoek van de Bank Labouchere in samen­werk­ing met Ben Jacob­sen van de Eras­mus Uni­ver­siteit van Rot­ter­dam blijkt ook dat u over de peri­ode 1973 – 2000, tij­dens de zomer­maan­den beter geen aan­de­len in bez­it kunt hebben. Toch is een nuancer­ing op zijn plaats. Wat blijkt? De maan­den mei en juni zijn uit­stek­end om in te beleggen. Het lijkt wel alsof de media elka­ar als papa­gaaien napraat. Daar­ente­gen komen de maan­den augus­tus, sep­tem­ber en okto­ber er weer slecht van af. Ben Jacob­sen voegt zijn woord bij de daad en heeft het seizoens­ge­bon­den beleggen tot zijn favori­ete strate­gie gemaakt. Hij belegt van 31 okto­ber tot 30 april. Meer lezen? Wellicht dat u zijn boek ​‘Bewust beleggen’ nog ergens op de kop kunt tikken. 

Als we naar het recente verleden kijken, namelijk over de peri­ode 2004 – 2007, dan zult u zien dat de maan­den mei en juni pri­ma beleg­gings­maan­den zijn geweest. De koersen ste­gen in: 2004 – 2005 – 2007. Feit­elijk zou er een herzien­ing van de slo­gan moeten plaatsvin­den. ​‘Verkoop in augus­tus, kom terug in novem­ber’. Toch ga ik er niet van uit dat de koersen aan het eind van de maand juni hoger staan dan begin mei. We zit­ten in het eerste jaar van de dal­ende fase. Zolang we in de dal­ende fase zit­ten is de kans op een koers­dal­ing grot­er dan de kans op een koerssti­jging. Zek­er nu de ontwik­kelin­gen op de won­ing­markt, de energiemarkt, de sti­j­gende kosten voor lev­en­son­der­houd, de ver­pakkings­be­last­ing­maa­trege­len de sfeer wel eens kun­nen bed­er­ven. Boven­di­en heeft de AEX al een scherp her­s­tel lat­en zien, nadert hij het 200 daags voortschri­j­dend gemid­delde en probeert met zijn kop door de beton­nen hor­i­zon­tale ste­un­li­jn heen te boren.

Er zijn ook rationele verk­larin­gen aan te voeren die op een slechte beurszomer kun­nen wijzen, namelijk omdat ik me kan voorstellen dat de komende zomer­maan­den voor con­sumenten geen al te beste maan­den zullen zijn. Natu­urlijk, het zijn hart­stikke leuke maan­den, maar juist daarom kost de zomer ook zoveel geld. De meesten van ons onderne­men veel meer activiteit­en tij­dens de zomer dan tij­dens de win­ter. Reken eens uit wat het voor een gezin met drie kinderen kost om op een ter­ras­je neer te strijken of een ijs­je te kopen? Het zijn dure maanden. 

Daar­naast spe­len vol­gens mij ook de demografis­che ontwik­kelin­gen een steeds grotere rol. Er zijn steeds meer oud­ers van mid­del­bare leefti­jd met kinderen die 18 jaar en oud­er zijn. En….uw 18 jarige zoon of dochter kost han­den vol geld. Het bereiken van de 18 jarige leefti­jd brengt heel wat extra kosten met zich mee. De studie­fi­nancier­ing ver­vangt de kinder­bi­js­lag, maar dekt lang niet alle kosten. Geschei­den vaders kun­nen vanaf de 18 jarige leefti­jd geen belast­ing meer terug kri­j­gen over de bij­drage ten beho­eve van de opvoed­ing van zijn kind. Gaat uw kind op kamers wonen omdat kind­lief naar de Uni­ver­siteit gaat? Het kost u een aanzien­lijk bedrag.Het zal me niet ver­bazen dat deze zomer een aan­tal con­sumenten zal besluiten om het vakantiegeld te gebruiken voor de extra kosten van lev­en­son­der­houd of om het banksal­do aan te zuiv­eren met het vakantiegeld

Al met al verwacht ik deze zomer een dal­ende ten­dens op de beurs. Dit heeft in mijn ogen niets te mak­en de kreet: ​‘Sell in may, but remem­ber come back in sep­tem­ber’. Dat zou een ver­sim­pel­ing van de feit­en zijn. Als u kijkt naar de fase van de beurscy­clus of naar de extreem hoge ben­zinepri­jzen en de per­dure­dure ter­ras­jes dan kunt u ervan uit gaan dat veel con­sumenten zich rot schrikken als zij na de vakantie thuiskomen en de bankaf­schriften zien bin­nen­drup­pe­len. Het woord bezuini­gen zal wel eens een belan­grijk­er gesprek­son­der­w­erp kun­nen zijn dan Son­ja Bakker. Helaas, het is niet anders. 

3. Huizen­pri­jzen.
Inlei­d­ing. In ver­band met een opmerke­lijke media-aan­dacht voor de pri­j­son­twik­kel­ing van de huizen­markt zal ik u de komende peri­ode op de hoogte houden van de meest actuele ontwik­kelin­gen. Als de huizen­pri­jzen gaan dalen, dan zal het con­sumenten­vertrouwen en de economis­che groei in negatieve zin wor­den beïn­vloed. De beurs zal als gevolg van dal­ende huizen­pri­jzen op zijn minst sta­bilis­eren maar zelf ga ik ervan uit dat de beursko­ersen onder de huidi­ge omstandighe­den (ver­sneld) zullen dalen zodra blijkt dat de huizen­pri­jzen zakken (als een bak­steen). Of dat laat­ste gebeurt is natu­urlijk niet op voor­hand te zeggen. Wel verwacht ik dat de huizen­pri­jzen in zullen dalen. 

Betaal­baarheid. Ik zal maan­delijks de leen­ca­paciteit bijhouden van een modale één­ver­di­ener met een salaris van 30.975 (2008) à 35 jaar die op zoek is naar een gemid­delde eengezinswon­ing. Op dit moment kan hij max­i­maal 144.000 euro lenen om een bestaande won­ing te kopen. De gemid­delde pri­js van een gemid­delde eengezinswon­ing 278.016 bedraagt euro. Oftewel, hij komt 134.016 euro teko­rt. Voor starters, alleen­staan­den en mensen met een lager dan modaal inkomen zijn huizen vri­jwel onbereik­baar geworden.

De betaal­baarheid van een won­ing kan via twee routes wor­den ver­be­terd, namelijk door een pri­js­dal­ing van bestaande koop­wonin­gen, een rentev­er­lag­ing en door een ver­hoging van Cao-lonen. Het zal mij niet ver­bazen als dit pro­ces min­i­maal drie jaar in beslag neemt. 

Van­wege mijn laat­ste col­umn ​‘Huizen­markt wereld­wi­jd in ver­val’ besteed ik nu niet zoveel aan­dacht aan de ontwik­kelin­gen op de huizenmarkt. 

Actuele ontwik­kelin­gen Ned­er­land. De hypotheekrente sti­jg weer. Sinds de vorige col­umn van 29 april zijn er cir­ca 29 hypotheekver­strekkers geweest die de rente hebben verhoogt. 

Elders in de wereld. De prob­le­men op de Amerikaanse huizen­markt raakt ook de hypotheekver­strekkers. Om te voorkomen dat de hypotheekver­strekkers nog verder in de prob­le­men ger­ak­en, wor­den de eisen aan hun waarschi­jn­lijk verder ver­soe­peld. Begint het kap­i­tal­isme op zijn laat­ste benen te lopen? Het is nogal wat als de nor­men wor­den ver­laagd. Het lijkt wel alsof alles, ten koste wat het kost, de hand boven het hoofd wordt gehouden. Wat moet u daar nu van denken?Is onder­staande bericht nu ver­standig of wor­den de prob­le­men op de lange baan geschoven? 

‘Fan­nie Mae zet een opval­lende plus van 5,7% op de bor­den, en komt zo een scherpe dal­ing te boven. De aankondig­ing van de kredi­etver­strekker om voor $ 6,0 mrd aan nieuw kap­i­taal te willen aantrekken mid­dels de uit­gifte van aan­de­len, wordt posi­tief opgevat. Toezichthoud­ers hebben aangegeven dat de restric­ties op het kap­i­taal van Fan­nie Mae daar­na mogelijk ​‘loss­er’ kun­nen wor­den (www​.fd​.nl , 06/05/2008)

Als hypotheekver­strekkers de hand boven het hoofd wordt gehouden met oog op een reinig­ing­spro­ces waar­door er in de toekomst inder­daad stren­gere regel­gev­ing op het gebied van kredi­etver­strekking wordt gehand­haafd, dan denk ik dat de FED goed heeft gehan­deld. Wordt de onvoorzichtige kredi­etver­len­ing opnieuw aangezwen­geld zodat er opnieuw een lucratieve zeep­bel kan ontstaan, dan is er sprake van wan­beleid. Ik ga er vanu­it dat de poli­tiek en de Cen­trale Banken de ernst van de sit­u­atie inzien en koste wat het kost zullen voorkomen dat er nieuwe kredi­et­zeep­bellen kun­nen opsti­j­gen. Als dit ze lukt, dan is dat een knap staalt­je werk! Boven­di­en hoop ik het ook van harte. Er is niets zo ergs als een onbe­trouw­bare Cen­trale Bank of een onbe­trouw­bare over­heid. Ik denk dat we ons mogen pri­jzen met de ECB en boven­di­en doet Wouter Bos het in mijn ogen behoor­lijk goed. Hoge bomen van­gen veel wind! Hij dus ook. 

4. Dal­ende fase.
We zit­ten in de vijfde maand. Tij­dens deze fase zullen er ongetwi­jfeld weken zijn waar­bij de koersen een fors her­s­tel lat­en zien. De lengte van de dal­ende fase varieert van 3 maan­den tot 36 maanden.
Ver­schil­lende beleg­gers zullen tij­dens deze fase bewust nadenken over het feit of ze zullen stop­pen met hun beleg­gings­ac­tiviteit­en. Som­mi­gen hak­en ook daad­w­erke­lijk af. U kunt dit pro­ces vol­gen met behulp van de beur­somzet en de AD-lijn. 

Macro-economis­che cijfers en bedri­jf­sec­onomis­che cijfers zullen ver­slechteren. Deze ontwik­kel­ing beïn­vloed het beurssen­ti­ment in negatieve zin. Ook psy­chol­o­gis­che fac­toren beïn­vloe­den het gedrag van beleg­gers en bestu­ur­ders. Hier­door droogt het aan­tal beursin­tro­duc­ties op. Eve­neens het aan­tal wilde bedri­jfsover­names. Ook neemt de spaarzin weer toe.

Tij­dens deze fase kunt u het beste sparen. Wilt u toch speculeren? Dan kunt u met bijvoor­beeld putop­ties werken. Houdt u er wel reken­ing mee dat opties een zeer spec­u­latief karak­ter hebben. Velen hebben daarmee geld verloren. 

5. Sparen of beleggen.
Tij­dens de top- en de dal­ende fase is sparen lucratiev­er dan beleggen. Ik zal weke­lijks voor u een ren­de­mentsvergelijk­ing mak­en van de koer­son­twik­kel­ing van de AEX, een spaar­reken­ing en het beleggen vol­gens de principes van de beurscyclus. 

Een stand van 520 (560−480) voor de AEX neem ik als ref­er­en­tiepunt voor de koers die tij­dens de top­fase (2007) is bereikt. Hier­bij is geen reken­ing gehouden met het div­i­den­dren­de­ment of transactiekosten. 

Ren­de­ment:
1. AEX (520 — 480): -/- 7,6 procent
2. Spaar­reken­ing ( www​.argen​ta​.nl , 15 maan­den — maart 2007 t/​m mei 2008): 5,0 procent
3. Beleggen vol­gens de principes van de beurscy­clus: 5,0 procent

Uit boven­staand reken­voor­beeld ziet u dat het erg zin­vol kan zijn om reken­ing te houden met de beurscy­clus. U heeft een ren­de­mentsvo­ordeel ten aanzien van de AEX kun­nen realis­eren van 12,6 procent

6. Cyclusver­loop van indi­vidu­ele aandelen
Eens per maand selecteren we uit de AEX en de AMX aan­de­len die vol­gens mijn bevin­din­gen in de dal­ende fase zit­ten. Vol­gens de the­o­rie van de beurscy­clus zullen de koersen van deze aan­de­len aan het einde van de dal­ende fase lager staan ten opzichte van de koers die zij aan het begin van deze fase had­den. Op deze web­site wor­den de actuele koersen van ver­schil­lende aan­de­len automa­tisch bijgewerkt. 

Aan­de­len AEX (dal­ende fase): — Aegon; — Ahold; — Akzo; — ASML; — DSM; — For­tis; — Heineken; — ING; — Philips; — Rand­stad; — Reed Else­vi­er; — Roy­al Dutch; SBM-Off­shore; — TNT; — Tom­Tom; — Uni­bal-Rodam­co; — Wolters Kluwer;

Aan­de­len AMX (dal­ende fase): Aal­berts; — Arcadis; — ASMI;- Bam; — Binck Bank; Cru­cell; — CSM; — Dra­ka; — Hei­j­mans; — Imtech; — Loci­ga; — OCE; — Ordi­na; SNS;- USG Peo­ple;- Wavin; ‑Wereld­have

Laat­ste update: 03/05/2008

7. Dis­claimer.
Deze col­umn heeft uit­slui­tend edu­catieve doelein­den. Niets van de tekst is op te vat­ten als een con­creet beleg­gingsad­vies. Over­leg alti­jd met een pro­fes­sionele beleg­gingsad­viseur van uw bank voor­dat u enige actie onderneemt. U bent ver­ant­wo­ordelijk voor uw eigen beleg­gings­beslissin­gen. Advies: lees de disclaimer!