Beurscyclus. Ingrijpen faalt, het toezicht niet.

1. Inlei­d­ing
In deze col­umn staat de beurscy­clus cen­traal. De beurs kent een cyclus van opeen­vol­gende fasen, namelijk: een opgaande fase, een top­fase, een dal­ende fase en een bodem­fase. We zit­ten nu in de dal­ende fase. 

De koersen wor­den wereld­wi­jd beïn­vloed door: koer­stech­nis­che fac­toren, het sen­ti­ment, macro-economis­che fac­toren, bedri­jf­sec­onomis­che fac­toren, opmerke­lijkhe­den en de opkomst of juist het wegebben van een crisis. 

Recente ontwik­kelin­gen plaats ik in de con­text van de dal­ende fase. Natu­urlijk is er ook aan­dacht voor indi­vidu­ele aan­de­len. Een ren­de­ments­bereken­ing laat zien dat u tij­dens deze fase beter kunt sparen dan beleggen. Putop­ties kun­nen tij­dens deze fase ook een goed beleg­gingsin­stru­ment zijn. 

2. Terug­b­lik week 12
De AEX is ten opzichte van mijn vorige col­umn geste­gen van 425,79 naar 453,62

Koer­stech­nisch. De Advance-decline lijn geeft het ver­schil aan tussen het aan­tal fond­sen dat sti­jgt en het aan­tal fond­sen dat daalt op een bepaalde dag. Tij­dens de dal­ende fase zal de A‑D lijn dalen omdat er meer aan­de­len verkocht wor­den dan er wor­den teruggekocht. Tij­dens de top­fase in 2007 heb ik de A‑D lijn voor u op nul gezet. Op dit moment staat hij op -/- 737,9

De gemid­delde beur­somzet voor de aan­de­len uit de AEX zal na het bereiken van een top tij­dens de top­fase of aan het begin van de dal­ende fase weer gaan dalen. Op dit moment is de gemid­delde beur­somzet gedaald van 4046 miljoen euro per dag naar 3524 miljoen euro per dag.

Tij­dens de dal­ende fase zullen veel belan­grijke indices een dal­end ver­loop van het voortschri­j­dend gemid­delde lat­en zien. Er zijn nu der­tig indices die een dal­end ver­loop lat­en zien. Deze zijn: Ameri­ka (Dow Jones Com­pos­ite Index , Dow Jones Indus­tri­al, Dow Trans­port, Dow Jones Util­i­ty Index, mid­cap­per Rus­sell 1000, 2000, 3000, Argen­tinië, Cana­da, Mex­i­co en de SP500- index); Azië (Aus­tral­ië, Shang­hai, Maleisië, Japan, Nieuw Zee­land, Sin­ga­pore); Europa (Oost­en­rijk, Bel­gië, Frankrijk, Duit­s­land, Ned­er­land, Noor­we­gen, Ital­ië, Span­je, Zwe­den, Zwit­ser­land en Enge­land); Mid­den-Oost­en (Israël).

Sen­ti­ment. Tij­dens de dal­ende fase ervaren beleg­gers dat het beleggen in aan­de­len risico’s met zich mee­brengt. Daarom zal de risi­co­premie (div­i­den­dren­de­ment -/- rente op een spaar­reken­ing van bijvoor­beeld www​.argen​ta​.nl ) langza­am maar zek­er toen­e­men. Tij­dens de top­fase (2007) heeft de risi­co­premie op -/- 2 pro­cent ges­taan. Op dit moment staat de risi­co­premie op -/- 1,0 procent. 

Ook de koers/​dividendverhouding daalt. Tij­dens de dal­ende fase willen beleg­gers meer div­i­dend ont­van­gen voor elke euro die zij in aan­de­len beleggen. Tij­dens de top­fase (2007) heeft de koers/​dividendverhouding op 50 ges­taan. Inmid­dels is de koers/​dividendverhouding gedaald naar 33. 

Macro-economisch. In Ameri­ka neemt het aan­tal mensen dat beroep op een werk­looshei­d­suit­k­er­ing moet doen toe. Ten opzichte van het begin van het jaar is het aan­tal geste­gen van cir­ca 343.000 naar 358.000. In Ned­er­land lijkt er een einde te zijn gekomen aan de dal­ing van de werk­looshei­d­sci­jfers. De werk­loosheid is sinds novem­ber 2007 niet meer verder gedaald. Aan het eind van een peri­ode met hoog­con­junc­tu­ur is dit een heel zorgelijk teken. Het kan namelijk het startschot zijn van een recessie. 

De kans op een recessie is toegenomen nu ook nog eens blijkt dat de Bloombergin­dex voor winkelverkopen is gedaald naar 48,2. Een waarde onder de 50 duidt op een afne­mende economis­che activiteit. Boven­di­en kun­nen de voor­raden oplopen waar­door er nieuwe reor­gan­isaties gep­land gaan worden. 

Een recessie komt, of over­valt ons bij­na alti­jd na een peri­ode van economis­che groei. Omge­keerd geldt het­zelfde. Economis­che groei ontstaat na een peri­ode met afne­mende groei. Dit klinkt natu­urlijk heel logisch. Toch bli­jft men vaak vol ongeloof tegen de komst van een recessie aankijken. De meeste onderne­mers zijn vorig jaar ver­rast door de kredi­et­cri­sis. Zij waren zo opti­mistisch gestemd, dat zij achter­af moeten con­clud­eren dat hun gevoel van opti­misme en vertrouwen niet gerecht­vaardigd was. Slecht nieuws negeert men liev­er in eerste instantie dan dat men het accepteert of bijti­jds maa­trege­len neemt, zo lijkt het ook deze keer weer te zijn gegaan. Waarschuwende gelu­iden wor­den genegeerd. Dege­nen die wijzen op de komst van een recessie wor­den vaak als doem­denker bestem­peld. Zo ook op menig beurs­gere­la­teerde weblog.

Naar mate steeds meer mensen een beroep moet doen op een werk­looshei­d­suit­k­er­ing neemt de con­sump­tie beet­je bij beet­je af. Er kan een sneeuw­bal­ef­fect ontstaan. Mensen die werk­loos wor­den hebben moeite, het is zoni­et onmo­gelijk, om hun hypotheek te betal­en of om de autolen­ing en de cred­it­card­schulden af te betal­en. Daar­door wordt er steeds min­der gecon­sumeerd wat als gevolg heeft dat steeds meer bedri­jven moeten reor­gan­is­eren en saneren. Dit uit zich op een gegeven moment in de lan­delijke cijfers voor werkloosheidsuitkeringen. 

Poli­tiek. Amerikaanse min­is­ter van Finan­ciën Hen­ry Paul­son heeft maandag een ingri­jpende reor­gan­isatie voorgesteld van de manier waarop de over­heid toezicht houdt op finan­ciële instellin­gen in de Verenigde Stat­en. Vooral de Fed­er­al Reserve, het stelsel van cen­trale banken, zou vol­gens de min­is­ter meer bevoegdhe­den moeten kri­j­gen. Zo zou de Fed voor­taan onder­zoek mogen doen naar alle finan­ciële bedri­jven wier activiteit­en mogelijk de sta­biliteit van de markt kun­nen onder­mi­j­nen. Nu mag dat alleen bij banken. Op ter­mi­jn wordt de Fed eind­ver­ant­wo­ordelijk voor de alge­hele sta­biliteit op de finan­ciële mark­ten (www​.fd​.nl ​‚31÷03÷2008)

Waarom wordt er niet eerst een diep­gaand onder­zoek gedaan naar de oorza­k­en van de huidi­ge prob­le­men van de kredi­et­cri­sis? Bijvoor­beeld naar de rol die Alan Greenspan heeft gespeeld of naar het ontstaan van de zoge­naamde liegkredi­eten? Zou het niet genoeg zijn geweest als men gedurende de voor­bi­j­gaande jaren eerst de banken op de vingers had­den getikt met de vraag waarom zij al die hypotheken van de bal­ans had­den gehaald of had­den doorverkocht? Of, waarom heeft men niet bijti­jds de rente ver­hoogd zodat het aan­tal hui­seigenaren kon wor­den ingeperkt, die zich al dan niet met een tweede (spec­u­latieve) won­ing, als gevolg van de rentev­er­hoging niet verder in de nesten kon­den werken?

Bovenge­noemde ver­schi­jnse­len zijn typ­isch ver­schi­jnse­len die te verk­laren zijn met behulp van de beurscy­clus. Tij­dens de top­fase wil nie­mand kri­tiek horen. Men bli­jft ervan uit gaan dat het gere­aliseerde suc­ces uit het verleden wordt gecon­tin­ueerd. In werke­lijkheid wordt er vaak een basis wordt gelegd voor een naderend omslag. Vooral als men het suc­ces teveel uit­buit en aller­lei andere aspecten uit het oog gaat ver­liezen, zoals het op tijd ingri­jpen nadat het toezicht ongeoor­loofde feit­en boven tafel heeft gekre­gen. Bijvoor­beeld in het geval van deze cri­sis ​‘de onmo­gelijke betaal­baarheid van een hypotheek door som­mige hypotheekne­mers. Er zijn mensen geweest die hun nieuw gekochte won­ing nooit hebben kun­nen betrekken omdat ze de eerste betalin­gen al niet kon­den opbrengen. 

Het feit dat de rente nooit is opgetrokken om overkred­i­ter­ing tegen te gaan zegt eigen­lijk al vol­doende over de gebrekkige wil om in te gri­jpen. Korte ter­mi­jn poli­tiek staat vaak op de voor­grond. De nieuw aangekondigde maa­trege­len zijn vol­gens mij dan ook meer een zoethoud­ert­je of het creëren van hoop. Ook nu pompt wil men weer met een ferme belast­ing­gift, op kosten van de belast­ing­be­taler, de over­hei­dss­chuld nog verder omhoog. 

De regel­gev­ing of het toezicht kan nog zo goed geregeld zijn, maar als de patiënt nooit meer ziek mag wor­den dan is er toch iets ern­stig mis met de dok­tor! Ofwel, laat de economie maar lekker uitzieken en doe wat aan pijnbe­stri­jd­ing om het leed te verzacht­en. Het beste bewi­js van een fal­end ingri­jpen en het niet toepassen van sig­nalen uit con­trolesys­teem is de affaire bij Société Gen­erale geweest. Er gin­gen 75 alarm­bellen af voor­dat er werd ingegrepen. 

Bedri­jf­sec­onomisch. Anal­is­ten verwacht­en dat de winst per aan­deel in 2008 voor de vol­gende bedri­jven lager zal uit­vallen dan de winst in 2007: — Ahold;- Cor­po­rate Express;- ING;- Philips; — Reed Else­vi­er; — Roy­al Dutch; — SBM Off­shore, — Tom­Tom; — Wolters Kluwe’; — Aal­berts Indus­tries; — Binck Bank; — Boskalis; — CSM; — Vopak en Wes­sa­nen. Het gaat op dit moment om 15 bedri­jven (Bron: Het Finan­cieele Dag­blad, 01/04/2008).

Opmerke­lijk. Japan lijkt de peri­ode van deflatie achter zich te lat­en. Ein­delijk. De inflatie staat in Japan nu op een 10 jaarshoogtepunt. Zouden de Japan­ners hier blij mee zijn? Vooral­snog lijkt de Japanse economie in een recessie terecht te komen omdat de werk­loosheid licht oploopt, het aan­tal vaca­tures daalt en zelfs het besteed­bare inkomen voor de vierde maand is gedaald. Hieruit blijkt dat het knap­pen van de vast­goedzeep­bel en de beurszeep­bel eind jaren tachtig van de vorige eeuw nog lang niet ver­holpen is. De Japanse beurs staat nog alti­jd zo’n zes­tig à zeventig pro­cent lager ten opzichte van haar glo­rieuze dagen. Staat Ameri­ka nog te wachten?

3. Dal­ende fase
We zit­ten in de vierde maand. Tij­dens deze fase zullen er ongetwi­jfeld weken zijn waar­bij de koersen een fors her­s­tel lat­en zien. De lengte van de dal­ende fase varieert van 3 maan­den tot 36 maanden.

Ver­schil­lende beleg­gers zullen tij­dens deze fase bewust nadenken over het feit of ze zullen stop­pen met hun beleg­gings­ac­tiviteit­en. Som­mi­gen hak­en ook daad­w­erke­lijk af. U kunt dit pro­ces vol­gen met behulp van de beur­somzet en de AD-lijn. 

Macro-economis­che cijfers en bedri­jf­sec­onomis­che cijfers zullen ver­slechteren. Deze ontwik­kel­ing beïn­vloed het beurssen­ti­ment in negatieve zin. Ook psy­chol­o­gis­che fac­toren beïn­vloe­den het gedrag van beleg­gers en bestu­ur­ders. Hier­door droogt het aan­tal beursin­tro­duc­ties op. Eve­neens het aan­tal wilde bedri­jfsover­names. Ook neemt de spaarzin weer toe.

Tij­dens deze fase kunt u het beste sparen. Wilt u toch speculeren? Dan kunt u met bijvoor­beeld putop­ties werken. Houdt u er wel reken­ing mee dat opties een zeer spec­u­latief karak­ter hebben. Velen hebben daarmee geld verloren. 

4. Sparen of beleggen.
Tij­dens de top- en de dal­ende fase is sparen lucratiev­er dan beleggen. Ik zal weke­lijks voor u een ren­de­ments­bereken­ing mak­en van de koer­son­twik­kel­ing van de AEX, een spaar­reken­ing en uw voordeel van het beleggen vol­gens de principes van de beurscy­clus ten opzichte van de AEX. 

Een stand van 520 (560−480) voor de AEX neem ik als ref­er­en­tiepunt voor de koers die tij­dens de top­fase (2007) is bereikt. Hier­bij is geen reken­ing gehouden met het div­i­den­dren­de­ment of transactiekosten. 

Ren­de­ment:
1. AEX (520 – 453): -/- 12,8 procent
2. Spaar­reken­ing ( www​.argen​ta​.nl , 14 maan­den — maart 2007 t/​m april 2008): 4,7 procent
3. Beleggen vol­gens de principes van de beurscy­clus: 4,7 procent.

Uit boven­staand overzicht ziet u dat het erg zin­vol kan zijn om reken­ing te houden met de beurscy­clus. U heeft een ren­de­mentsvo­ordeel ten opzichte van de AEX kun­nen realis­eren van 17,5 procent.

5. Cyclusver­loop van indi­vidu­ele aandelen
Eens per maand selecteren we uit de AEX en de AMX aan­de­len die vol­gens mijn bevin­din­gen in de dal­ende fase zit­ten. Vol­gens de the­o­rie van de beurscy­clus zullen de koersen van deze aan­de­len aan het einde van de dal­ende fase lager staan ten opzichte van de koers die zij aan het begin van deze fase had­den. Op deze web­site wor­den de actuele koersen van ver­schil­lende aan­de­len automa­tisch bijgewerkt. 

Aan­de­len AEX (dal­ende fase): Akzo, Aegon, ASML, DSM, For­tis, Heineken, KPN, ING, Philips, Reed Else­vi­er, RSDA, TNT, SBM off­shore, Rodam­co Europe, Tom­Tom, Wolters Kluwer

Aan­de­len AMX (dal­ende fase) : Aal­berts, ASMI, Arcadis, BAM, Binck Bank, Cru­cell, CSM, Hey­mans, Log­i­ca, CMG, Draka,Heijmans, Log­i­ca, Imtech, Nutre­co, Oce, Ordi­na, SNS, USG Peo­ple, Vopak, Wereld­have, Wavin, Wessanen

Laat­ste update: 01/04/2008

6. Dis­claimer.
Deze col­umn heeft uit­slui­tend edu­catieve doelein­den. Niets van de tekst is op te vat­ten als een con­creet beleg­gingsad­vies. Over­leg alti­jd met een pro­fes­sionele beleg­gingsad­viseur van uw bank voor­dat u enige actie onderneemt. U bent ver­ant­wo­ordelijk voor uw eigen beleg­gings­beslissin­gen. Advies: lees de disclaimer!