Beurscyclus. Inflatie drukt AEX

1. Inlei­d­ing

In deze col­umn staat de beurscy­clus cen­traal. De beurs kent een cyclus van opéén­vol­gende fasen, namelijk: een opgaande fase, een top­fase, een dal­ende fase en een bodem­fase. De over­gang van de ene fase naar de andere fase wordt beïn­vloed door: koer­stech­nis­che fac­toren, het sen­ti­ment, macro-economis­che fac­toren, bedri­jf­sec­onomis­che fac­toren, opmerke­lijkhe­den, de opkomst of juist het wegebben van een crisis. 

We schri­jven weke­lijks over bovenge­noemde fac­toren en plaat­sen deze ontwik­kelin­gen in con­text van de actuele beurs­fase en het cyclusver­loop van indi­vidu­ele aan­de­len. We mak­en eve­neens een ren­de­ments­bereken­ing. Hier­bij vergelijken we de beleg­gingsre­sul­tat­en van onze fic­tieve strate­gie ​‘Beleggen, vol­gens de principes van de beurscy­clus’ met de AEX en een spaarrekening. 

2. Terug­b­lik week 6

De AEX is deze week geste­gen van 438,69 naar 432,10

Koer­stech­nisch. De Advance-decline lijn geeft het ver­schil aan tussen het aan­tal fond­sen dat sti­jgt en het aan­tal fond­sen dat daalt op een bepaalde dag. U kunt de A‑D-lijn op de web­site van www​.tostrams​.nl vol­gen. Op dit moment daalt de Advance Decline lijn ten opzichte van een maand gele­den, maar ook ten opzichte van 12 maan­den gele­den. Nor­maal gespro­ken is dit een slecht signaal. 

De gemid­delde beur­somzet voor de aan­de­len uit de AEX is ten opzichte van het begin van de sti­j­gende fase (mei 2003) opgelopen van 1573 miljoen euro per dag naar 4046 miljoen euro per dag. Dit is tij­dens de sti­j­gende fase een nor­maal ver­schi­jnsel. Tij­dens de top­fase of aan het begin van de dal­ende fase zal de beur­somzet een top bereiken. De dal­ing is ingezet. Op dit moment bedraagt de gemid­delde beur­somzet 3725 miljoen euro per dag.

Het lan­glopend voortschri­j­dende gemid­delde van de AEX daalt. Vol­gens de method­iek van de tech­nis­che analyse is dit een heel slecht teken. Er is een omslag­punt bereikt. U kunt het lan­glopend voortschri­j­dende gemid­delde www​.yahoo​.com vol­gen. Op dit moment daalt het lan­glopend voortschri­j­dende gemid­delde van de vol­gende indices: — Ameri­ka (Dow Jones Com­pos­ite Index , Dow Jones Indus­tri­al, Dow Trans­port, Dow Jones Util­i­ty Index, mid­cap­per Rus­sell 1000, 2000, 3000, Argen­tinië, Cana­da, Mex­i­co en de SP500- index); — Azië (Aus­tral­ië, Japan, Nieuw Zee­land, Indonesië,Taiwan); — Europa (Oost­en­rijk, Bel­gië, Frankrijk, Duit­s­land, Ned­er­land, Noor­we­gen, Ital­ië, Span­je, Zwe­den, Zwit­ser­land en Enge­land). Het lijst­je is inmid­dels uit­ge­groeid tot 27 indices. 

Sen­ti­ment. De risi­co­premie (div­i­den­dren­de­ment -/- rente op een spaar­reken­ing van bijvoor­beeld www​.argen​ta​.nl ) bedraagt op dit moment -/- 1,0 procent.

De koers/​dividendverhouding zegt iets over het sen­ti­ment. Beleg­gers zijn bij een hoge koers/​dividendverhouding opti­mistisch gestemd en bij een lage koers/​dividendverhouding somber gestemd. De koers/​dividendverhouding heeft in de maan­den feb­ru­ari 2007 en april 2007 op 50 ges­taan. Inmid­dels is de koers/​dividendverhouding gedaald naar 33. 

Macro-economisch. De pro­du­cen­ten­pri­jzen zijn in decem­ber met 4,3 pro­cent geste­gen. Hier­mee is de sti­jging in novem­ber met 0,1 pro­cent overtrof­fen. Ik verwacht dat de inflatieci­jfers van de con­sumenten­pri­jzen, als gevolg hier­van ook verder omhoog zullen gaan.

De detail­han­delsverkopen zijn in decem­ber 2007 voor de tweede achtereen­vol­gende maand gedaald. De geste­gen voed­sel- en ben­zinepri­jzen begin­nen hun tol te eisen. Men verwacht voor 2008 een dal­ing van de koop­kracht. Het is niet ondenkbaar dat de detail­han­delsverkopen hier­door, maar ook ten gevolge van de koers­dalin­gen op de beurzen, verder zullen afne­men. De Amerikaanse bezuinig­ings­drift zal de detail­han­delsverkopen in negatieve zin beïn­vloe­den. Het Amerikaanse waren­huis Macy’s heeft in jan­u­ari een omzetdal­ing van zeven pro­cent moeten incasseren.

In Europa en Ameri­ka is de groei van de dien­sten­sec­tor teruggevallen. In Ameri­ka is deze zelfs zo fors gekrompen dat het dien­s­ten­ci­jfer een stand heeft bereikt van 41,9. Ofwel het laag­ste nivo sinds 2001.

In Ameri­ka komt men noodged­won­gen tot bezin­ning. Miljoe­nen Amerikaanse huishoudens moeten de ter­ing naar de ner­ing zetten. Ze moeten wel omdat het eigen ver­mo­gen van veel huishoudens is gedaald door de dal­ende aan­de­lenko­ersen en omdat de huizen­pri­jzen zakken. Vorig jaar zijn de huizen­pri­jzen met meer dan zeven pro­cent gedaald. Als gevolg van deze ontwik­kel­ing kun­nen con­sumenten min­der snel een kredi­et opne­men. De tijd dat men met het groot­ste gemak de cred­it­card kan trekken lijkt voor­bij te zijn. 

De Britse inter­net­bank Egg, een onderdeel van City­group, heeft de cred­it­cards van 161.000 mensen geblok­keerd omdat ze vin­den dat zij met deze grote groep klanten een grot­er dan aan­vaard­baar risi­co lopen. Als u meer wilt lezen over het spaarge­drag van de Amerika­nen dan kunt u terecht op www​.z24​.nl (Zuinigheid dringt door tot huishoudens VS, 05/02/2008).

Ook in ons eigen land is de spaar­quote de laat­ste jaren gedaald. Het aan­tal mensen met prob­leem­schulden neemt toe. Komt er een ken­ter­ing in het uit­gaven­pa­troon? Het lijkt er wel op. Op de web­site www​.z24​.nl (Steeds meer mensen zoeken inzicht in uit­gaven, 07/02/2008) kunt u lezen dat het aan­tal mensen die via inter­net op zoek gaan naar infor­matie waarmee ze meer inzicht kun­nen kri­j­gen in hun uit­gaven­pa­troon duidelijk toe­neemt. Op grond van deze pub­li­catie mogen we aan­nemen dat langza­am maar zek­er steeds meer mensen hun uit­gaven onder de loep nemen en waarschi­jn­lijk tot de con­clusie komen dat ze meer moeten gaan sparen. Daarom verwacht ik dat de con­sumentenbeste­din­gen de komende jaren zullen afne­men.

Met veel bom­barie werd in decem­ber in Ameri­ka een plan gelanceerd om de huizen­bezit­ters te helpen. De koersen vlo­gen omhoog. Nu blijkt dat dit red­ding­plan dreigt te mis­lukken. De huizen­pri­jzen zijn inmid­dels zover gedaald, dat daarmee de red­dings­boei, ver­strekt door de stat­en, op drift is ger­aakt en doel­loos rond dri­jft. De dal­ende huizen­pri­jzen hebben ervoor gezorgd dat het onder­pand onvol­doende waarde heeft om in aan­merk­ing te komen voor een her­fi­nancier­ing. Dat deze ontwik­kel­ing tot grote materiele- en imma­ter­iële prob­le­men kan lei­den blijkt wel uit het feit dat dit jaar 1,4 miljoen hypotheken moeten wor­den overgezet. Als het red­dings­plan mis­lukt, zal het aan­tal huisuit­zettin­gen drastisch toenemen. 

Bedri­jf­sec­onomisch. Reor­gan­isaties, fail­lisse­menten en ontsla­gron­des zullen tij­dens de top- en dal­ende fase in eerste instantie toen­e­men. Gelukkig zullen dit soort bericht­en tij­dens de bodem- en sti­j­gende fase weer langza­am uit het beeld verd­wi­j­nen. Deze week hebben de vol­gende bedri­jven maa­trege­len aangekondigd: Vast­goed­fonds Euro Amer­can Investors kan niet meer aan zijn betal­ingsver­plichtin­gen vol­doen, KPN schrapt tot 2010 totaal 4500 banen (www​.fd​.nl, 05/02/2008), Rescap, in grootte de acht­ste hypotheekver­strekker in de VS schrapt 5000 banen en BMW wil duizen­den arbei­d­splaat­sen lat­en verdwijnen.

Het Finan­cieele Dag­blad (05÷02÷2008) meldt dat het aan­tal voorgenomen ontsla­gen bij Amerikaanse bedri­jven steeg in jan­u­ari met 69 pro­cent naar 74.986. Dit beloofd niet veel goeds voor de ontwik­kel­ing van de reeds stokkende Amerikaanse banenmotor. 

Anal­is­ten verwacht­en dat de winst per aan­deel voor geen enkel bedri­jf uit de AEX en de AMX in 2008 lager zal zijn dan in 2007 (bron: Het Finan­cieele Dag­blad, rubriek ​‘weekoverzicht aan­de­len’). Het is zin­vol om dit in de gat­en te bli­jven houden. In de dal­ende fase komt het vaak voor dat de winst per aan­deel van ver­schil­lende bedri­jven naar bene­den wordt bijgesteld. Dal­ende win­sten kun­nen van invloed zijn op de dividenduitkering. 

Opmerke­lijk. Ravi Batra heeft een inter­es­sant onder­zoek gedaan naar het ver­loop van de inflatie over een tijds­bestek van 230 jaar (1749 – 1982). Hij con­sta­teert een opmerke­lijk patroon. Vol­gens hem bereikt de inflatie, met uit­zon­der­ing van de peri­ode tij­dens de Amerikaans burg­eroor­log in de 19^de eeuw, om de der­tig jaar een piek om ver­vol­gens cir­ca twintig jaar te dalen. Overi­gens ben ik ervan over­tu­igd dat het genoemde tijdspad niet zo vast­staat en der­halve enkele jaren kan afwijken. 

Het is inter­es­sant om eens te kijken hoe de inflatie zich na 1982 heeft ontwikkelt en wat de vooruitzicht­en zijn voor de komende jaren. Vanaf 1982 begon de inflatie defin­i­tief te dalen tot een relatief dieptepunt in 2002. Tij­dens de eerste jaren van deze eeuw werd er zelfs zo nu en dan over een peri­ode van deflatie gespro­ken. Vanaf 2003 sti­jgt de inflatie weer. Dit betekent dat de inflatie vol­gens de the­o­rie van Ravi Batra nog ongeveer 7 jaar zal sti­j­gen (Excus­es voor mijn reken­fout in mijn vorige column). 

Vol­gens Ravi Batra wordt de inflatie gro­ten­deels beïn­vloed door de ontwik­kel­ing van de geld­ho­eveel­heid en reg­u­ler­ing. De toe­name van de geld­ho­eveel­heid heb ik mijn vorige col­umn behan­deld. Daar hoef ik nu niets over te schri­jven. Reg­u­ler­ing kan wor­den gedefinieerd als; ​‘over­hei­ds­be­moeie­nis met het besluitvorm­ing­spro­ces in de par­ti­c­uliere sector.’

Ik ver­moed dat de over­hei­ds­be­moeie­nis wereld­wi­jd zal gaan toen­e­men. U ziet dit nu al gebeuren op het gebied van de staats­fond­sen en de poli­tieke bemoeie­nis op het gebied van energie. Ik denk dat de nieuwe pres­i­dent van Ameri­ka de finan­ciële instellin­gen gaat aan­pakken. Ik verwacht dat de wet­gev­ing wordt aangescherpt zodat de over­heid meer con­t­role kan uitoe­fe­nen. Het toezicht zal ongetwi­jfeld wor­den ver­g­root. Het lijkt erop dat de vri­je mark­te­conomie voor­lop­ig zijn lang­ste tijd heeft gehad. 

Ik denk dat deze ontwik­kel­ing ook poli­tieke gevol­gen zal hebben. De ver­splin­ter­ing van rechts zal bli­jven voort­duren en de opkomst van links heeft zijn hoogtepunt nog niet bereikt. Het is niet voor niets dat Joop den Uyl in de jaren zeventig, ten tijde van een hoge inflatie, aan de macht was. Ook toen werd er veel gereguleerd. 

3. Dal­ende fase

We zit­ten in de tweede maand van de dal­ende fase. Ook tij­dens deze fase zullen er ongetwi­jfeld weken zijn waar­bij de koersen een fors her­s­tel lat­en zien. De lengte van de dal­ende fase varieert van 3 maan­den tot 36 maanden.

Ver­schil­lende beleg­gers zullen bewust nadenken over het feit of ze zullen stop­pen met hun beleg­gings­ac­tiviteit­en. Som­mi­gen hak­en ook werke­lijk af. De dal­ende fase heeft een aan­tal ken­merk­ende ver­schi­jnse­len. De lengte van de dal­ende fase varieert van drie maan­den tot drie jaar. Momenteel zit­ten we in de eerste maand van de dal­ende fase. 

Koer­stech­nis­che gegevens, macro-economis­che cijfers, bedri­jf­sec­onomis­che cijfers, sen­ti­ment en bijvoor­beeld de ernst van de huidi­ge kredi­et­cri­sis bepalen hoe ingri­jpend deze ken­merk­ende ver­schi­jnse­len het beurskli­maat beïnvloeden.

Voor­beelden hier­van zijn: afne­mende inter­esse, winst­waarschuwin­gen en reor­gan­isaties, uit­gifte van nieuwe aan­de­len stokt, dal­ende beur­somzetten en een grotere belang­stelling voor het the­ma sparen. 

Tij­dens de dal­ende fase kunt u het beste sparen. Wilt u toch speculeren? Dan kunt u met bijvoor­beeld putop­ties werken. Houdt u er wel reken­ing mee dat opties een zeer spec­u­latief karak­ter hebben. Velen hebben daarmee geld ver­loren.

4. Sparen of beleggen.

Tij­dens de top- en de dal­ende fase is sparen lucratiev­er dan beleggen. We zullen weke­lijks een ren­de­ments­bereken­ing mak­en van de koer­son­twik­kel­ing van de AEX ten opzichte van een spaar­reken­ing. De gemid­delde pri­js (560−480 = 520) van de top­fase wordt als uit­gangspunt genomen. Er is geen reken­ing gehouden met het div­i­den­dren­de­ment of transactiekosten. 

Ren­de­ment:

Aan­de­len (520 — 432, 01/2/2008): -/- 16,9 procent

Spaar­reken­ing ( www​.argen​ta​.nl , 12 maan­den — maart 2007 t/​m feb­ru­ari 2008): 4,1 procent

Het ren­de­mentsver­schil in het voordeel van onze voor­beeld­strate­gie ​‘Beleggen, vol­gens de principes van de beurscy­clus’ bedraagt 21 procent. 

5. Cyclusver­loop van indi­vidu­ele aandelen

Eens per maand selecteren we uit de AEX en de AMX aan­de­len die vol­gens mijn bevin­din­gen in de top­fase of al in de dal­ende fase zitten. 

AEX: Akzo, Aegon, Cor­po­rate Express, DSM, For­tis, ING, Reed Else­vi­er, TNT, SBM off­shore, Rodam­co Europe, Wolters Kluwer

AMX: Aal­berts, ASMI, BAM, Binck Bank, Corio, Cru­cell, CSM, Hey­mans, Logiac CMG, van der Moolen, Nutre­co, Oce, Ordi­na, SNS, USG Peo­ple, Vopak, Wereld­have, Wessanen

Update (01÷01÷2008): Deze update is gebaseerd op de slotko­ersen decem­ber 2007

6. Dis­claimer.

Deze col­umn heeft uit­slui­tend edu­catieve doelein­den. Niets van de tekst is op te vat­ten als een con­creet beleg­gingsad­vies. Over­leg alti­jd met een pro­fes­sionele beleg­gingsad­viseur van uw bank voor­dat u enige actie onderneemt. U bent ver­ant­wo­ordelijk voor uw eigen beleg­gings­beslissin­gen. Advies: lees de disclaimer!