Beurscyclus. Betonrot van steunlijn voelbaar

1. Inlei­d­ing
In deze col­umn staat de beurscy­clus cen­traal. De beurs kent een cyclus van opeen­vol­gende fasen, namelijk: een opgaande fase, een top­fase, een dal­ende fase en een bodem­fase. We zit­ten nu in de dal­ende fase. 

De koersen wor­den wereld­wi­jd beïn­vloed door: koer­stech­nis­che fac­toren, het sen­ti­ment, macro-economis­che fac­toren, bedri­jf­sec­onomis­che fac­toren, opmerke­lijkhe­den en de opkomst of juist het wegebben van een crisis. 

Recente ontwik­kelin­gen plaats ik in de con­text van de dal­ende fase. Natu­urlijk is er ook aan­dacht voor indi­vidu­ele aan­de­len. Een ren­de­ments­bereken­ing laat zien dat u tij­dens deze fase beter kunt sparen dan beleggen. Putop­ties kun­nen tij­dens deze fase ook een goed beleg­gingsin­stru­ment zijn. 

2. Terug­b­lik

De AEX is ten opzichte van mijn vorige col­umn geste­gen van 470,67 naar 472,2

Koer­stech­nisch. De Advance-decline lijn geeft het ver­schil aan tussen het aan­tal fond­sen dat sti­jgt en het aan­tal fond­sen dat daalt op een bepaalde dag. Tij­dens de dal­ende fase zal de A‑D lijn dalen omdat er meer aan­de­len verkocht wor­den dan er wor­den teruggekocht. Tij­dens de top­fase in 2007 heb ik de A‑D lijn voor u op nul gezet. Op dit moment staat hij op -/- 757,5

De gemid­delde beur­somzet voor de aan­de­len uit de AEX zal na het bereiken van een top tij­dens de top­fase of aan het begin van de dal­ende fase weer gaan dalen. Op dit moment is de gemid­delde beur­somzet gedaald van 4046 miljoen euro per dag naar 3378 miljoen euro per dag.

Tij­dens de dal­ende fase zullen veel belan­grijke indices een dal­end ver­loop van het voortschri­j­dend gemid­delde lat­en zien. Er zijn nu acht­en­twintig indices die een dal­end ver­loop lat­en zien. Deze zijn: Ameri­ka (Dow Jones Com­pos­ite Index , Dow Jones Indus­tri­al, Dow Trans­port, mid­cap­per Rus­sell 1000, 2000, 3000, Argen­tinië, Cana­da, Mex­i­co en de SP500- index); Azië (Aus­tral­ië, Shang­hai, Maleisië, Japan, Nieuw Zee­land, Sin­ga­pore); Europa (Oost­en­rijk, Bel­gië, Frankrijk, Duit­s­land, Ned­er­land, Noor­we­gen, Ital­ië, Span­je, Zwe­den, Zwit­ser­land en Enge­land); Mid­den-Oost­en (Israël).

Op dit moment dreigt de YEN weer een cru­ciale rol te gaan spe­len voor de beurzen. Vol­gens de tech­nis­che analyse kunt u op een lange ter­mi­jn grafiek een 10 jaar durende top­fase waarne­men. De ste­un­li­jn is van hard beton en ligt keurig op een Dol­lar/Yen-ver­houd­ing van 100.

Nadat de Yen een top bereik­te van 140 (1998) daalde de koers weer naar cir­ca 100 (2000), ver­vol­gens steeg de koers naar 130 (2002) om weer te dalen naar cir­ca 100 (2005) Er vond wederom een kleine ral­ly naar boven plaats die stopte op 120 (2007). Ver­vol­gens daalde de koers weer net tot onder de 100 (2008). Ik denk dat de koers van de Yen nu een laat­ste stu­ip­trekking naar boven zal mak­en en spoedig weer zal dalen. Aan alle kan­ten is dit voel­baar. Boven­di­en heeft Japan de onroerend­goed­cri­sis al achter de rug, ter­wi­jl Ameri­ka hier nog mid­den in zit. Daar waar Ameri­ka de rente miss­chien nog wel verder ver­laagt, staat Japan voor de keuze om de rente te verhogen. 

Zodra de koers over enige tijd opnieuw door de lijn van 100 zakt, en ver­vol­gens miss­chien wel rond de 100 een lagere top neerzet, dan kunt u ervan uit­gaan dat deze top­fase is afgerond. Daar­na zal de Yen zeer waarschi­jn­lijk snel aan kracht win­nen ten opzichte van de dol­lar. Dat dit ten koste gaat van de Japanse beurs omdat er dan een defin­i­tieve einde is gekomen aan Car­ry Trade die de Yen laag heeft gehouden. Japanse exportbedri­jven hebben volop van deze sit­u­atie kun­nen profiteren. 

Het is opval­lend om te con­stateren dat de twee oor­spronke­lijke beton­nen ste­un­li­j­nen van de AEX (480) en die van de Yen (100) bij­na op het­zelfde moment door elka­ar wordt opge­zocht. De YEN dreigt zo zwaar te wor­den dat het een kwest­ie van tijd zal zijn, voor­dat zal blijken dat de beton­nen ste­un­li­jn last heeft van beton­rot. De AEX lijkt zijn kop te stoten aan de kei­harde beton­nen weer­stand­sli­jn waar hij vorig jaar zo moeiza­am door heen is geza­kt. Daar­naast geldt dat Wall­street en de AEX alle­bei het lange ter­mi­jn voortschri­j­dend gemid­delde begint te naderen. Ook dit kan een teken zijn dat er een belan­grijk kan­telpunt aan zit te komen. 

Sen­ti­ment. Tij­dens de dal­ende fase ervaren beleg­gers dat het beleggen in aan­de­len risico’s met zich mee­brengt. Daarom zal de risi­co­premie (div­i­den­dren­de­ment -/- rente op een spaar­reken­ing van bijvoor­beeld www​.argen​ta​.nl ) langza­am maar zek­er toen­e­men. Tij­dens de top­fase (2007) heeft de risi­co­premie op -/- 2 pro­cent ges­taan. Op dit moment staat de risi­co­premie op -/- 0,9 procent. 

Ook de koers/​dividendverhouding daalt. Tij­dens de dal­ende fase willen beleg­gers meer div­i­dend ont­van­gen voor elke euro die zij in aan­de­len beleggen. Tij­dens de top­fase (2007) heeft de koers/​dividendverhouding op 50 ges­taan. Inmid­dels is de koers/​dividendverhouding gedaald naar 30. 

Macro-economisch. Japan heeft een diepe cri­sis achter de rug. Eind jaren tachtig werd Japan opgeschrikt door het knap­pen van de bubbel in het onroerend goed. Japan sukkelt nu al bij­na 18 jaar voort. Het land van de onder­gaande zon werd het land van de slechte lenin­gen. De beurs staat na al die jaren nog steeds cir­ca 70 pro­cent onder de hoog­ste koers van toen. 

De Japanse cri­sis is in his­torisch per­spec­tief miss­chien nog wel opmerke­lijk­er te noe­men dan welke andere cri­sis dan ook omdat het land jaren­lang werd achter­vol­gd door een lange peri­ode met defla­toire ontwik­kelin­gen werd gecon­fron­teerd. Deze peri­ode heeft ongeveer tien jaar gedu­urd. Tien jaar gele­den (1998) had Japan een inflatie van 2,5 pro­cent. Daar­na is de inflatie pijl­snel gedaald, onder­bro­ken met korte peri­o­den van inflatie, naar een dieptepunt van -/- 1,5 pro­cent (2002). Daar­na werd de deflatie langza­am maar zek­er minder.

Op dit moment stuwt de dure energie ook in Japan naar een hoogtepunt welke we in jaren niet hebben gezien. Enkele weken gele­den dacht men nog dat de rente in Japan weer ver­laagd zou wor­den. Die verwacht­ing is de grond in gebo­ord omdat de huidi­ge inflatie zelfs 0,7 pro­cent hoger ligt dan het offi­ciële rente­tarief. De plot­sel­ing oplevende inflatie lei­d­de recen­telijk tot de groot­ste verkoop­golf van Japanse staat­soblig­aties en als gevolg van deze schok werd zelfs de markt voor staat­soblig­aties stil­gelegd. De oblig­atiehan­de­laren had­den even wat tijd nodig om van de schrik bij te komen. Dat de inflatie geen opwelling is, blijkt wel uit het feit dat Japan al zes maan­den lang wordt gecon­fron­teerd met een langza­am lopend infla­tieniveau. Wilt u meer lezen over de Japans cri­sis: http://​www​.scholieren​.com/​w​e​r​k​s​t​u​k​k​e​n​/​17419 . Als zelfs Japan last heeft van de sti­j­gende pri­js voor energie en voed­sel, de rente daar­door naar verwacht­ing zal ver­hogen, hoe moet het dan met de ECB gaan. Ik bli­jf erbij dat de ECB de rente zal ver­hogen. Hier kunt u mijn argu­menten lezen: http://83.96.133.160/Artikelen/Columns/Wereldhandel-is-aan-verhongering-onderhevig.63489.html

Poli­tiek. Gelukkig wordt de con­t­role op mensen die tot over hun oren in de schulden zit­ten, en daar­door steeds slechtere betalers wor­den, vanaf vol­gend geïn­ten­siveerd. Er komt een nieuw reg­is­ter dat ook bijhoudt of mensen achter­lopen met betal­en op hun lening bij onder meer won­ing­cor­po­raties, energiebedri­jven en bijvoor­beeld winkelketens zoals Neckerman. 

Als gevolg van dit nieuwe reg­is­ter kun­nen banken voor indi­vidu­ele con­sumenten verdere prob­le­men voorkomen door deze mensen een lening te weigeren. Per­soon­lijk vind ik dit geen betut­teld ini­ti­atief maar een ini­ti­atief die mensen in staat stelt om de basale lev­ens­be­hoeften te kun­nen bli­jven betal­en, in plaats van gecon­fron­teerd te wor­den met oplopende rentekosten. 

Ik heb me jaren lang niet met de poli­tiek bezig gehouden. Sinds het schri­jven van deze col­umn moet het wel ;-). Het valt me op dat de PVDA goed bezig is met het voeren van een soci­aal verantwoord(er) beleid ten aanzien van het bankwezen en ten aanzien van mensen teveel lenen. Vol­gens mij kun­nen we ten aanzien van deze aspecten de poli­tiek alle eer geven. Het is de poli­tiek en in deze sit­u­atie Staat­sec­re­taris van sociale zak­en Aboutaleb die met de eer mag strijken nadat de poli­tiek al enkele jaren bezig is geweest om iets te doen aan de schulden­prob­lematiek. De banken hebben hier op zich geen belang bij. Waarom zou het anders drie jaar gedu­urd hebben voor­dat dit reg­is­ter van kracht wordt? Het bedri­jf­sleven zal door deze maa­tregel gecon­fron­teerd wor­den met afne­mende omzetten omdat ons land is ver­vallen tot een schulden­land. Zon­der kredi­et wordt er niet zoveel meer gekocht, zo lijkt het. Wie kan zijn auto nu nog cash betal­en? Nie­mand toch? Daarom zullen banken door deze maa­tregel gecon­fron­teerd wor­den met afne­mende kredi­etver­len­ing en bedri­jven zullen min­der verkopen. 

Bedri­jf­sec­onomisch. Anal­is­ten verwacht­en dat de winst per aan­deel in 2008 voor de vol­gende bedri­jven lager zal uit­vallen dan de winst in 2007: — Ahold; — Akzo; — Cor­po­rate Express; — ING; — Philips; — Reed Else­vi­er; — Roy­al Dutch; — Tom­Tom; ‑Wolters Kluw­er; — Bam; — Binck Bank; — Boskalis; — CSM; — Vopak en Wes­sa­nen. Het gaat op dit moment om 15 bedri­jven uit de AEX en AMX (Bron: Het Finan­cieele Dag­blad, 28/04/2008).

Reor­gan­isaties, fail­lisse­menten en ontsla­gron­des zullen tij­dens de top- en dal­ende fase in eerste instantie toen­e­men. Gelukkig zullen dit soort bericht­en tij­dens de bodem- en sti­j­gende fase weer langza­am uit het beeld verd­wi­j­nen. Sinds mijn vorige col­umn hebben de vol­gende bedri­jven een reor­gan­isatie aangekondigd; Unit­ed Air­lines schrapt 1100 banen; — Dra­ka sluit fab­riek in Span­je ten koste van 100 per­son­eel­sle­den; — Shell schrapt 180 banen in Schot­land; — Roy­al Bank of Scot­land over­weegt 7000 banen te schrappen.

Op dit moment hebben ver­schil­lende sec­toren het moeil­ijk. Deze zijn; — de auto­branche;- het bankwezen; — de make­laardij; — de sier­teelt en de branche voor schoon­mak­ers omdat zij de geste­gen loonkosten moeil­ijk kun­nen doorberekenen.

Opmerke­lijk. De rente sti­jgt weer. Dit kunt u zien aan de Euri­bor rente en aan de kap­i­taal­mark­trente. Daarom is het logisch dat de hypotheek­tarieven sti­j­gen maar ook de ver­goed­ing van spaar­rente op uw spaar­reken­ing. Zie: http://​www​.actuel​erente​s​tanden​.nl/​l​a​a​t​s​t​e​-​r​e​n​t​e​w​i​j​z​i​g​i​n​g​e​n.asp .

Als gevolg van deze ontwik­kel­ing kan de betaal­baarheid van de won­ing­markt verder onder druk komen te staan en kun­nen beleg­gers besluiten om hun aan­de­len te verkopen en de beleg­ging­sop­breng­sten weer op een spaar­reken­ing stallen. 

In Japan wordt een rentev­er­hoging voor het einde van het jaar ingeschat op 70 pro­cent. Nu de ECB nog. Vanzelf­sprek­end houd ik dit voor u in de gaten. 

3. Huizen­pri­jzen.
Inlei­d­ing. In ver­band met een opmerke­lijke media-aan­dacht voor de pri­j­son­twik­kel­ing van de huizen­markt zal ik u de komende peri­ode op de hoogte houden van de meest actuele ontwik­kelin­gen. Als de huizen­pri­jzen gaan dalen, dan zal het con­sumenten­vertrouwen en de economis­che groei in negatieve zin wor­den beïn­vloed. De beurs zal als gevolg van dal­ende huizen­pri­jzen op zijn minst sta­bilis­eren maar zelf ga ik ervan uit dat de beursko­ersen onder de huidi­ge omstandighe­den (ver­sneld) zullen dalen zodra blijkt dat de huizen­pri­jzen zakken (als een bak­steen). Of dat laat­ste gebeurt is natu­urlijk niet op voor­hand te zeggen. Wel verwacht ik dat de huizen­pri­jzen in zullen dalen. 

Betaal­baarheid. Ik zal maan­delijks de leen­ca­paciteit bijhouden van een modale één­ver­di­ener met een salaris van 30.975 (2008) à 35 jaar die op zoek is naar een gemid­delde eengezinswon­ing. Op dit moment kan hij max­i­maal 144.000 euro lenen om een bestaande won­ing te kopen. De gemid­delde pri­js van een gemid­delde eengezinswon­ing 281.567 bedraagt euro. Oftewel, hij komt 137.567 euro teko­rt. Voor starters, alleen­staan­den en mensen met een lager dan modaal inkomen zijn huizen vri­jwel onbereik­baar geworden.

De betaal­baarheid van een won­ing kan via twee routes wor­den ver­be­terd, namelijk door een pri­js­dal­ing van bestaande koop­wonin­gen en door een ver­hoging van Cao-lonen. Het zal mij niet ver­bazen als dit pro­ces min­i­maal drie jaar in beslag neemt. 

Vorig jaar augus­tus (net na de kredi­et­cri­sis) ston­den de huizen­pri­jzen op een top. U betaalde toen 283.423 euro voor een gemid­deld huis. Ver­vol­gens daalde de pri­js naar cir­ca 270.441 euro ( decem­ber 2007) om daar­na weer te sti­j­gen naar 281.567 euro (feb­ru­ari 2008). De pri­jzen weer gedaald naar 278.016 euro (maart 2008). Tech­nis­che anal­is­ten zullen zeggen dat er een lagere top is neergezet ;-). Per­soon­lijk laat ik me liev­er door fun­da­mentele fac­toren lei­den zoals de betaal­baarheid, renteon­twik­kel­ing, con­sumenten­vertrouwen en macro-economis­che ontwikkelingen. 

Wilt u een huis kopen? Neem dan de tijd en bepaal of er sprake is van een kop­ers­markt of een markt voor verkop­ers. In het eerste geval heeft u meer te vertellen omdat de vraag naar wonin­gen klein­er is dan het aan­bod. Wilt u een huis kopen in een wijk waar meerdere huizen te koop staan? Wacht dan eens af, biedt eens wat lager en laat u niet opja­gen. Het is niet ondenkbeeldig dat u zomaar 5000 à 10.000 euro kunt besparen.

Actuele ontwik­kelin­gen Ned­er­land. Vol­gt u op dit moment de ontwik­kel­ing van de hypotheekrente? Bijvoor­beeld omdat de loop­ti­jd van uw rente­pe­ri­ode om z’n eind loopt. Kijk dan eens de Euri­bor rente. Deze rente beïn­vloed de hoogte hypotheekrente. Als de Euri­bor daalt kan ook de hypotheekrente dalen. Als deze sti­jgt kan de hypotheekrente ook sti­j­gen. Op dit moment sti­jgt de rente vrij aanzienlijk. 

Het zal me niet ver­bazen als de banken de hypotheekrente bin­nenko­rt weer ver­hogen. Kijkt u eens naar het ver­schil tussen de lange en de korte rente. Veel mensen kiezen momenteel voor een lange rente­pe­ri­ode omdat de ver­schillen tussen de lange- en de korte rente vrij klein is. Meer info: http://​nl​.euri​bor​-rates​.eu/​e​u​r​i​b​o​r​-​r​e​n​t​e​-​1​2​-​m​a​a​n​d​e​n.asp . Op de lange ter­mi­jn grafiek kunt u zien dat de Euri­bor rente een his­torisch hoogtepunt begint te naderen. Ook de kap­i­taal­mark­trente begint weer te stijgen. 

Elders in de wereld. Het aan­tal verkochte huizen is in de VS gedurende de maant maart weer gedaald. Het aan­tal verkopen nam af met 2 pro­cent tot 4,9 miljoen (Het Finan­cieele Dag­blad, 23/04/2008).

4. Dal­ende fase
We zit­ten in de vierde maand. Tij­dens deze fase zullen er ongetwi­jfeld weken zijn waar­bij de koersen een fors her­s­tel lat­en zien. De lengte van de dal­ende fase varieert van 3 maan­den tot 36 maanden.
Ver­schil­lende beleg­gers zullen tij­dens deze fase bewust nadenken over het feit of ze zullen stop­pen met hun beleg­gings­ac­tiviteit­en. Som­mi­gen hak­en ook daad­w­erke­lijk af. U kunt dit pro­ces vol­gen met behulp van de beur­somzet en de AD-lijn. 
Macro-economis­che cijfers en bedri­jf­sec­onomis­che cijfers zullen ver­slechteren. Deze ontwik­kel­ing beïn­vloed het beurssen­ti­ment in negatieve zin. Ook psy­chol­o­gis­che fac­toren beïn­vloe­den het gedrag van beleg­gers en bestu­ur­ders. Hier­door droogt het aan­tal beursin­tro­duc­ties op. Eve­neens het aan­tal wilde bedri­jfsover­names. Ook neemt de spaarzin weer toe.
Tij­dens deze fase kunt u het beste sparen. Wilt u toch speculeren? Dan kunt u met bijvoor­beeld putop­ties werken. Houdt u er wel reken­ing mee dat opties een zeer spec­u­latief karak­ter hebben. Velen hebben daarmee geld verloren. 

5. Sparen of beleggen.
Tij­dens de top- en de dal­ende fase is sparen lucratiev­er dan beleggen. Ik zal weke­lijks voor u een ren­de­mentsvergelijk­ing mak­en van de koer­son­twik­kel­ing van de AEX, een spaar­reken­ing en het beleggen vol­gens de principes van de beurscyclus. 

Een stand van 520 (560−480) voor de AEX neem ik als ref­er­en­tiepunt voor de koers die tij­dens de top­fase (2007) is bereikt. Hier­bij is geen reken­ing gehouden met het div­i­den­dren­de­ment of transactiekosten. 

Ren­de­ment:
1. AEX (520 — 472): -/- 9,2 procent
2. Spaar­reken­ing ( www​.argen​ta​.nl , 14 maan­den — maart 2007 t/​m april 2008): 4,7 procent
3. Beleggen vol­gens de principes van de beurscy­clus: 4,7 procent

Uit boven­staand reken­voor­beeld ziet u dat het erg zin­vol kan zijn om reken­ing te houden met de beurscy­clus. U heeft een ren­de­mentsvo­ordeel ten aanzien van de AEX kun­nen realis­eren van 13,9 procent

6. Cyclusver­loop van indi­vidu­ele aandelen
Eens per maand selecteren we uit de AEX en de AMX aan­de­len die vol­gens mijn bevin­din­gen in de dal­ende fase zit­ten. Vol­gens de the­o­rie van de beurscy­clus zullen de koersen van deze aan­de­len aan het einde van de dal­ende fase lager staan ten opzichte van de koers die zij aan het begin van deze fase had­den. Op deze web­site wor­den de actuele koersen van ver­schil­lende aan­de­len automa­tisch bijgewerkt. 

Aan­de­len AEX (dal­ende fase): Akzo, Aegon, ASML, DSM, For­tis, Heineken, KPN, ING, Philips, Reed Else­vi­er, RSDA, TNT, SBM off­shore, Rodam­co Europe, Tom­Tom, Wolters Kluwer

Aan­de­len AMX (dal­ende fase): Aal­berts, ASMI, Arcadis, BAM, Binck Bank, Cru­cell, CSM, Hey­mans, Log­i­ca, CMG, Draka,Heijmans, Log­i­ca, Imtech, Nutre­co, Oce, Ordi­na, SNS, USG Peo­ple, Vopak, Wereld­have, Wavin, Wessanen

Laat­ste update: 01/04/2008

7. Dis­claimer.
Deze col­umn heeft uit­slui­tend edu­catieve doelein­den. Niets van de tekst is op te vat­ten als een con­creet beleg­gingsad­vies. Over­leg alti­jd met een pro­fes­sionele beleg­gingsad­viseur van uw bank voor­dat u enige actie onderneemt. U bent ver­ant­wo­ordelijk voor uw eigen beleg­gings­beslissin­gen. Advies: lees de disclaimer!