Beurscyclus. Arme fondsbeheerders

1. Inlei­d­ing
In deze col­umn staat de beurscy­clus cen­traal. De beurs kent een cyclus van opéén­vol­gende fasen, namelijk: een opgaande fase, een top­fase, een dal­ende fase en een bodem­fase. De over­gang van de ene fase naar de andere fase wordt beïn­vloed door: koer­stech­nis­che fac­toren, het sen­ti­ment, macro-economis­che fac­toren, bedri­jf­sec­onomis­che fac­toren, opmerke­lijkhe­den, de opkomst of juist het wegebben van een crisis. 

We schri­jven weke­lijks over bovenge­noemde fac­toren en plaat­sen deze ontwik­kelin­gen in de con­text van de actuele beurs­fase en het cyclusver­loop van indi­vidu­ele aan­de­len. Ook mak­en we een ren­de­ments­bereken­ing. Hier­bij vergelijken we de beleg­gingsre­sul­tat­en van onze fic­tieve strate­gie ​‘Beleggen, vol­gens de principes van de beurscy­clus’ met de AEX en een spaarrekening. 

2. Terug­b­lik week 5
De AEX is deze week geste­gen van 438,69 naar 451,61

Koer­stech­nisch. De Advance-decline lijn geeft het ver­schil aan tussen het aan­tal fond­sen dat sti­jgt en het aan­tal fond­sen dat daalt op een bepaalde dag. U kunt de A‑D-lijn op de web­site van www​.tostrams​.nl vol­gen. Op dit moment daalt de Advance Decline lijn ten opzichte van een maand gele­den, maar ook ten opzichte van 12 maan­den gele­den. Nor­maal gespro­ken is dit een slecht signaal. 

De gemid­delde beur­somzet voor de aan­de­len uit de AEX is ten opzichte van het begin van de sti­j­gende fase (mei 2003) opgelopen van 1573 miljoen euro per dag naar 4046 miljoen euro per dag. Dit is tij­dens de sti­j­gende fase een nor­maal ver­schi­jnsel. Tij­dens de top­fase of aan het begin van de dal­ende fase zal de beur­somzet een top bereiken. De dal­ing is ingezet. Op dit moment bedraagt de gemid­delde beur­somzet 3736 miljoen euro per dag.

Het lan­glopend voortschri­j­dende gemid­delde van de AEX daalt. Vol­gens de method­iek van de tech­nis­che analyse is dit een heel slecht teken. Er is een omslag­punt bereikt. U kunt het lan­glopend voortschri­j­dende gemid­delde www​.yahoo​.com vol­gen. Op dit moment daalt het lan­glopend voortschri­j­dende gemid­delde van de vol­gende indices: — Ameri­ka (Dow Jones Util­i­ty Index, Dow Jones Indus­tri­al, Dow Jones Com­pos­ite Index, Dow Trans­port, mid­cap­per Rus­sell 1000, 2000, 3000, Argen­tinië, Cana­da, Mex­i­co en de SP500- index); — Azië (Aus­tral­ië, Japan, Nieuw Zee­land, Tai­wan); — Europa (Oost­en­rijk, Bel­gië, Frankrijk, Ned­er­land, Noor­we­gen, Ital­ië, Span­je, Zwe­den, Zwit­ser­land en Enge­land). Het lijst­je is inmid­dels uit­ge­groeid tot 25 indices. 

Ver­schil­lende indices begin­nen in de buurt te komen van de hor­i­zon­tale ste­un­li­jn. Deze lijn ligt voor de AEX op cir­ca 480 pun­ten. De Dow raakt hem onder­hand ook al weer. Vol­gens de method­iek van de tech­nis­che analyse is de kans groot dat de koersen daar­na weer verder gaan dalen. 

Sen­ti­ment. De risi­co­premie (div­i­den­dren­de­ment -/- rente op een spaar­reken­ing van bijvoor­beeld www​.argen​ta​.nl ) bedraagt op dit moment -/- 1,0 procent.

De koers/​dividendverhouding zegt iets over het sen­ti­ment. Beleg­gers zijn bij een hoge koers/​dividendverhouding opti­mistisch gestemd en bij een lage koers/​dividendverhouding somber gestemd. De koers/​dividendverhouding heeft in de maan­den feb­ru­ari 2007 en april 2007 op 50 ges­taan. Inmid­dels is de koers/​dividendverhouding gedaald naar 33. 

Macro-economisch. Het aan­tal verkochte huizen is in Ameri­ka gedaald tot het laag­ste aan­tal sinds 1995. Ook de verkoop­pri­js daalde van 244.700 dol­lar naar 219.000 euro (bron: www​.fd​.nl , 28/01/2008) Ofwel, een dal­ing van cir­ca 10 pro­cent. Je kunt je afvra­gen van hoeveel huizen de pri­js inmid­dels zover is gedaald dat daar­door de hypotheek grot­er is dan de waarde van het huis. Dit moet geen gerust­stel­lende gedachte zijn. Huizen­bezit­ters kun­nen besluiten om meer te gaan sparen of min­der te lenen. Het leenge­drag van con­sumenten en bedri­jven zal een grote invloed uitoe­fe­nen op toekom­stige economis­che ontwikkelingen. 

In Ameri­ka wordt nu alge­meen erk­end dat de economie in serieuze moeil­ijkhe­den ondervin­dt. Het aan­tal banen is voor het eerst in vieren­half jaar afgenomen, de weke­lijkse aan­vra­gen voor een werk­looshei­d­suit­k­er­ing is sterk geste­gen, de autoverkopen nemen af, het con­sumenten­vertrouwen sti­jgt min­der sterk, de con­sumentenbeste­din­gen zijn in decem­ber met slechts 0,2 pro­cent geste­gen, de afschri­jvin­gen op de kredi­et­porte­feuilles gaan maar door en de bouwuit­gaven zijn voor de 22ste maand gedaald. 

In Europa zijn de detail­han­delsverkopen in Duit­s­land in decem­ber zo sterk afgenomen, dat je kunt spreken van de slecht­ste verkopen sinds 1980. De inflatie nam toe van 3,1 pro­cent naar 3,2 procent. 

De aangepaste geld­ho­eveel­heid M3 in de euro­zone is over decem­ber 2007 met 11,5% geste­gen ten opzichte van dezelfde maand een jaar eerder. Dat heeft de Europese Cen­trale Bank (ECB) maandag bek­endge­maakt (bron: www​.fd​.nl , 28/01/2008). Een buiten­sporige toe­name van de geld­ho­eveel­heid kan een opwaarts effect hebben op de inflatie. De geld­groei wordt voor een groot gedeelte beïn­vloed door de kredi­etver­len­ing. De kredi­etver­len­ing aan bedri­jven is vorige maand geste­gen tot 14,4 pro­cent. Zo’n groeit­em­po is nog niet eerder vertoont. 

Er lijkt een ver­band te bestaan, weliswaar met enkele jaren ver­trag­ing, tussen de ontwik­kel­ing van de inflatie en de ontwik­kel­ing van de geld­ho­eveel­heid. De pri­maire doel­stelling van de ECB is het hand­haven van pri­jssta­biliteit. Ze wil de inflatie onder de 2 % per jaar houden. Dit dreigt, mede door de expanderende geld­ho­eveel­heid en de dreig­ing van een loon­spir­aal te mislukken. 

De geschiede­nis leert ons dat de inflatie gedurende de komende 25 jaar schoks­gewi­js, maar ges­taag kan bli­jven sti­j­gen. Het is dan ook niet zo ver­won­der­lijk dat de inflatie inmid­dels is geste­gen tot het hoog­ste punt in 14 jaar (Bron: www​.fd​.nl , 31/01/2008) Vol­gende week zal ik daar meer over schrijven.

Bedri­jf­sec­onomisch. Reor­gan­isaties, fail­lisse­menten en ontsla­gron­des zullen tij­dens de top- en dal­ende fase in eerste instantie toen­e­men. Gelukkig zullen dit soort bericht­en tij­dens de bodem- en sti­j­gende fase weer langza­am uit het beeld verd­wi­j­nen. Deze week hebben de vol­gende bedri­jven maa­trege­len aangekondigd: ABN schrapt 900 per­son­eel­sle­den bij de afdel­ing ver­mo­gens­be­heer (www​.fd​.nl , 31/1/2008), Dico ontslaat 12 personeelsleden. 

De dal­ing van het aan­tal banen in Ameri­ka voor­spelt niet veel goeds ten aanzien van toekom­stige reor­gan­isaties, fail­lisse­menten en ontsla­gron­des. De bouw, auto­branche en het bankwezen zijn sec­toren waar de economis­che terug­gang hard aankomt. Het is niet voor niets dat de FED de rente zo agressief heeft ver­laagd. Allan Greenspan, zo kan ik me herin­neren, schreef dat de FED vaak 1 à 2 maan­den voor­loopt met de ken­nis over nog te pub­liceren cijfers. In dit ver­band past het te melden dat Angel Gur­ria (sec­re­taris gen­er­aal Oeso) in Het Finan­cieele Dag­blad het vol­gende stelt als hij iets zegt over de laat­ste twee zeer agressieve rentestap­pen; ​‘Hij zij ook dat de FED iets over de economie moet weten waar wij nog niet van op de hoogte zijn’. Wellicht zijn het deze banen­ci­jfers geweest die bij de FED bek­end waren. Afne­mende werkgele­gen­heid zal de con­sump­tie dem­pen, waar­door bedri­jven min­der omzet gener­eren, met als gevolg dat bedri­jven in het per­son­eels­be­stand gaan snijden. 

Anal­is­ten verwacht­en dat de winst per aan­deel voor geen enkel bedri­jf uit de AEX en de AMX in 2008 lager zal zijn dan in 2007 (bron: Het Finan­cieele Dag­blad, rubriek ​‘weekoverzicht aan­de­len’). Het is zin­vol om dit in de gat­en te bli­jven houden. In de dal­ende fase komt het vaak voor dat de winst per aan­deel van ver­schil­lende bedri­jven naar bene­den wordt bijgesteld. Dal­ende win­sten kun­nen van invloed zijn op de dividenduitkering. 

Opmerke­lijk. Belegt u in beleg­gings­fond­sen? Bent u tevre­den over de beleg­gingsre­sul­tat­en van het afgelopen jaar? Vast niet. Veel beleg­gings­fond­sen hebben over de laat­ste 12 maan­den een negatief ren­de­ment geboekt. Beleg­gings­fonds­be­heerders kun­nen niet zo makke­lijk vol­gens de principes van de beurscy­clus beleggen omdat ze gevan­gen zit­ten tussen mar­ket­ing­wensen en ren­de­ment­seisen. Deze twee fac­toren ver­dra­gen elka­ar niet tij­dens de topfase. 

Tij­dens de top­fase willen velen nog niet geloven dat het feest over is en dat de kans op koersver­lies grot­er en grot­er wordt. Zodra beleg­gings­fonds­be­heerders tij­dens de top­fase alles verkopen, wor­den ze waarschi­jn­lijk door velen voor gek verk­laard. Ver­moedelijk vin­dt er dan ook een grote uit­stroom van ongeduldige beleg­gers plaats. Fonds­be­heerders zijn afhanke­lijk van hun klanten. Een uit­stroom van beleg­gers zullen ze zek­er niet wenselijk vin­den. Ze kun­nen hun klanten wel behoe­den voor koersver­lies, maar hebben daar waarschi­jn­lijk zelf niets aan omdat de klant in dat geval al naar de con­cur­rent vertrokken is vertrokken. Arme beleg­gings­fonds­be­heerders. Ze hebben het ook niet makke­lijk. Je zult maar in hun schoe­nen staan. Ze kun­nen het tij­dens de bodem­fase (iedereen is dan te somber), tij­dens de top­fase (iedereen is dan te opti­mistisch) en tij­dens de dal­ende fase (nie­mand wil koersver­lies lij­den) niet snel goed doen. ​‘T is wat !

Toch kan het zin­vol zijn om te over­we­gen om in een beleg­gings­fonds te stap­pen. Zek­er als u dit bij uw karak­ter past en of u andere pri­or­iteit­en heeft. Niet iedereen heeft er zin in om dagelijks de beursko­ersen te volgen. 

Beleg­gings­fonds­be­heerders nemen u veel werk uit han­den. Zij selecteren namelijk kan­srijke onderne­min­gen. Dat scheelt u weer veel tijd en miss­chien wel een hoop gepiek­er. Hier­door hoeft u alleen maar de beurscy­clus te vol­gen. U kunt dan tij­dens de bodem­fase instap­pen en tij­dens de top­fase weer uitstappen. 

Stof tot nadenken. Pres­i­dent Bush heeft het lang ontkent, maar het hoge woord is eruit; ​‘Serieuze teke­nen van verzwak­te economie (www​.fd​.nl , 01/02/2008).’ Wie heeft er in Ameri­ka nog geld om aan­de­len te kopen? Banken, verzek­er­aars en par­ti­c­ulieren hebben hun han­den vol om het hoofd boven water te houden. Pen­sioen­fond­sen kam­p­en vol­gens Willem Post (Het Finan­cieele Dag­blad, 25/01/2008) met een dagelijkse toe­stroom van gepen­sioneer­den, gedurende de komende jaren, van tien­duizend mensen per dag. De baby-boom­gen­er­atie van 1946 gaat dit jaar mas­saal gebruik mak­en van aller­lei sociale oud­er­domsvoorzienin­gen, zo stelt Willem Post. Pen­sioen­fond­sen zullen vol­gens mij eerder aan­de­len moeten verkopen, dan dat zij kun­nen aankopen zo lijkt me. 

Hoe komt het toch dat de Dow Jones ten opzichte van het hoogtepunt op slechts 9 pro­cent ver­lies staat (op het moment van schri­jven)? Zelfs vanavond weet de Dow Jones Indus­tri­al er nog een koer­swinst uit te slepen.Weet u hoe dit mogelijk is? Het is net of de Dow Jones is los­gekop­peld van de werke­lijke economie. Het lijkt wel alsof er geen prob­le­men in Ameri­ka zijn. Als de Dow Jones bli­jft stand­houden, kunt u uw beleg­gings- en u economieboeken in de prul­len­bak kieperen. Wat heeft u er onder de huidi­ge omstandighe­den nog aan? Het voortschri­j­dend gemid­delde van de Dow Jones Indus­tri­al is deze week voor het eerst gedaald.

3. Dal­ende fase
We zit­ten in de tweede maand van de dal­ende fase. Ook tij­dens deze fase zullen er ongetwi­jfeld weken zijn waar­bij de koersen een fors her­s­tel lat­en zien. De dal­ende fase varieert van 3 maan­den tot 36 maanden.

Ver­schil­lende beleg­gers zullen bewust nadenken over het feit of ze zullen stop­pen met hun beleg­gings­ac­tiviteit­en. Som­mi­gen hak­en ook werke­lijk af. De dal­ende fase heeft een aan­tal ken­merk­ende ver­schi­jnse­len. De lengte van de dal­ende fase varieert van drie maan­den tot drie jaar. Momenteel zit­ten we in de eerste maand van de dal­ende fase. 

Koer­stech­nis­che gegevens, macro-economis­che cijfers, bedri­jf­sec­onomis­che cijfers, sen­ti­ment en bijvoor­beeld de ernst van de huidi­ge kredi­et­cri­sis bepalen hoe ingri­jpend deze ken­merk­ende ver­schi­jnelse­len het beurskli­maat beïnvloeden.

Voor­beelden hier­van zijn: afne­mende inter­esse, winst­waarschuwin­gen en reor­gan­isaties, uit­gifte van nieuwe aan­de­len stokt, dal­ende beur­somzetten en een grotere belang­stelling voor het the­ma sparen. 

Tij­dens de dal­ende fase kunt u het beste sparen. Wilt u toch speculeren? Dan kunt u met bijvoor­beeld putop­ties werken. Houdt u er wel reken­ing mee dat opties een zeer spec­u­latief karak­ter hebben. Velen hebben daarmee geld verloren. 

4. Sparen of beleggen.
Tij­dens de top- en de dal­ende fase is sparen lucratiev­er dan beleggen. We zullen weke­lijks een ren­de­ments­bereken­ing mak­en van de koer­son­twik­kel­ing van de AEX ten opzichte van een spaar­reken­ing. De gemid­delde pri­js (560−480 = 520) van de top­fase wordt als uit­gangspunt genomen. Er is geen reken­ing gehouden met het div­i­den­dren­de­ment of transactiekosten. 

Ren­de­ment:
Aan­de­len (520 — 451, 01/2/2008): -/- 13,1 procent
Spaar­reken­ing ( www​.argen​ta​.nl , 12 maan­den — maart 2007 t/​m feb­ru­ari 2008): 4,1 procent
Ren­de­mentsver­schil in het voordeel van de fic­tieve beleg­gingsstrate­gie ​‘Beleggen, vol­gens de principes van de beurscy­clus’: 17,2 procent. 

5. Cyclusver­loop van indi­vidu­ele aandelen
Eens per maand selecteren we uit de AEX en de AMX aan­de­len die vol­gens mijn bevin­din­gen in de top­fase of al in de dal­ende fase zitten. 

AEX: Akzo, Aegon, Cor­po­rate Express, DSM, For­tis, ING, Reed Else­vi­er, TNT, SBM off­shore, Rodam­co Europe, Wolters Kluwer

AMX: Aal­berts, ASMI, BAM, Binck Bank, Corio, Cru­cell, CSM, Hey­mans, Logiac CMG, van der Moolen, Nutre­co, Oce, Ordi­na, SNS, USG Peo­ple, Vopak, Wereld­have, Wessanen

Update (02÷02÷2008): Deze update is gebaseerd op de slotko­ersen van 1 feb­ru­ari 2008

6. Dis­claimer.
Deze col­umn heeft uit­slui­tend edu­catieve doelein­den. Niets van de tekst is op te vat­ten als een con­creet beleg­gingsad­vies. Over­leg alti­jd met een pro­fes­sionele beleg­gingsad­viseur van uw bank voor­dat u enige actie onderneemt. U bent ver­ant­wo­ordelijk voor uw eigen beleg­gings­beslissin­gen. Advies: lees de disclaimer!