![](/images/legacy-images/images/schrijvers/Harm_world.gif)
De bears schieten niet met losse flodders: een mitrailleursalvo van tegenvallende berichten zorgde er deze week weer voor dat alle bedden bezet waren in de ziekenboeg van de bulls. Maandag kregen de ‘stieren’ de kans om even wat terrein te herwinnen, maar een dag later was het weer tijd om dekking te zoeken voor een zware aanval van de beren.
Alle reddingsplannen ten spijt, blijven de aandelenkoersen onder druk staan. De relief rally van afgelopen maandag kreeg geen vervolg, zodat van een structureel herstel geen sprake is. Of het nu de kredietcrisis of het recessiegevaar betreft: beleggers zien overal om zich heen redenen om de handdoek in de ring te gooien. Vanuit de Verenigde Staten kwamen diverse berichten die erop wijzen dat ’s werelds grootste economie een recessie niet zal kunnen vermijden. Janet Yellen, hoofd van de Fed-afdeling San Francisco hintte expliciet op een recessie en ook diverse macrocijfers duiden erop dat de VS zich, economisch gezien, in zwaar weer bevinden. Zo daalden de detailhandelsverkopen in september met 1,2% in september, waar economen hadden gerekend op een daling van slechts 0,7%. Uit het Beige Book ‑een belangrijk periodiek rapport van de Federal Reserve- bleek dat de economische activiteit vorige maand in alle 12 districten van de Fed verzwakt is. Voor enkele aandelenindices kan ‑vanuit technisch perspectief- nog moed geput worden uit de divergentie ten opzichte van koopkrachtindicator RSI. Dit duidt erop dat er bij een daling op een eerder tijdstip weer kopers actief worden. Voor het overige is het plaatje somber: de Nasdaq zette onlangs een lagere top neer en belandde vervolgens weer in een vrije val. Ook de Dow Jones en de S&P500 bevinden zich in hardnekkige dalende trends, zowel op korte als op lange termijn. Het kan dus nog wel even duren voordat de ‘stieren’ weer aan zet zijn.
Rente weer in dalende trend
Vanwege de aanhoudende en verergerende kredietcrisis vluchtten beleggers uit aandelen en in staatsobligaties. Daardoor daalde de rente in de afgelopen maanden wederom sterk. Het is opmerkelijk dat veel beleggers genoegen nemen met een rentevergoeding van circa 4,4% per jaar. Zeker gezien de (officiële Europese) inflatie (3,8%), belasting (1,2%) plus het risico van dalende obligatiekoersen. Vooralsnog lijkt een eventuele, stijgende inflatie voor beleggers niet de grootste zorg. De rente daalde vanaf een hoogtepunt rond 4,8% in juni tot onder het 4,2%-niveau. Hoewel deze daling gevolgd werd door een herstelbeweging, is de dalende trend vanaf juli onverminderd intact. Indien de steunzone rond 4,2% opnieuw wordt doorbroken, ligt de weg open voor een verdere daling tot onder 4%.
Nikkei verliest 80% van zijn waarde
De Japanse index noteerde circa 20 jaar geleden rond 40.000 punten. Sindsdien bevindt de Japanse index zich in een gigantische bear market. Beleggers die een buy and hold-strategie hanteerden, staan inmiddels op een verlies van circa 80%. De doorbraak van de horizontale steun rond 12.000 punten was de zoveelste druppel, waarna de Nikkei opnieuw in een vrije val belandde. Vanuit technisch perspectief zijn er nog steeds weinig lichtpunten in de grafiek te vinden. Daarom willen we onze vingers voorlopig niet branden aan beleggingen in de Japanse index. De Nikkei is hard op weg naar de bodem van 2003. De Japanse index toont het resultaat van een pappen-en-nathouden-beleid. In het Westen gebeurt nu vrijwel hetzelfde: de centrale banken en overheden pompen miljarden in een ziek financieel systeem dat bezweek onder grootschalige vastgoedspeculatie. Het is niet te hopen dat Japan een leading indicator is voor het Westen, want dan hebben we nog een aantal barre decennia voor de boeg.
Eurostoxx50 breekt laatste Fibonacci-niveau
Niet alleen in de VS staat de economie onder druk, ook in Europa worden de conjuncturele vooruitzichten grimmiger. Donderdag werd bekend dat de outlook voor Duitse ondernemingen sterk verslechterd is. Voor het eerst in drie jaar is een meerderheid van de Duitse bedrijven pessimistisch ten aanzien van de eigen vooruitzichten. Eerder deze week kwamen onze Oosterburen ook al met somber nieuws, in de vorm van een tegenvallende ZEW-index. De index, die de economische verwachtingen onder analisten en institutionele beleggers weergeeft, daalde sterker dan verwacht. De angst voor een recessie deed de Europese aandelenbeurzen opnieuw diep in de rode cijfers duiken. Net als in de VS biedt de divergentie ten opzichte van de RSI voor enkele indices, waaronder de Eurostoxx50, nog hoop. Diezelfde Eurostoxx50 heeft echter wel afscheid genomen van het laatste Fibonacci-steunniveau, zodat de weg vrij is voor een vervolgdaling richting het dieptepunt van 2003.
Met vriendelijke groet,
www.beursbulletin.nl
www.beleggen.com
Harm van Wijk
Wilt u dit dagcommentaar per e‑mail ontvangen? Klik dan op bovenstaande link.