BANKNATIONALISATIE ONVERMIJDELIJK?
“schuldenruil” ook een oplossing
Er is teveel schuld in de wereld. De bankbalansen aan beide zijden van de oceaan zijn op sterven na dood.
Eind 2008 bedroeg de “leverage” van de gemiddelde Amerikaanse investeringsbank nog steeds 25 tegen 1. Dus tegenover elke $1 aan eigen vermogen stonden $25 schulden. In de Eurozone was dat cijfer erger: 30 tegen 1.
En dat zijn gemiddelden. Enkele bekende Amerikaanse en Europese banken hebben balansen die maar liefst 40, 60 zelfs 100 keer de omvang van hun eigen vermogen betreffen.
Het is een illusie om te denken dat dit probleem kan worden opgelost door nog meer schuld te creëren. Dat is helaas toch hetgeen wat overheden momenteel proberen te doen. In Amerika kunnen we dit jaar rekenen op een tekort van 10% van het BNP en in Europa bewegen we dezelfde kant op.
Nouriel Roubini schat in dat de totale verliezen van Amerikaanse banken zo’n $1800 miljard zal bedragen. Zelfs wanneer die inschatting veel te pessimistisch is (zeg 40% te hoog) dan nog zal het merendeel van de banken zijn kapitaal volledig kwijtraken.
Als de overheid die verliezen moet bijschikken dan zal dat desastreuze consequenties hebben voor de overheidsfinanciën, die er op zichzelf toch al niet florissant bij liggen. Zeker niet in Amerika.
Dus ja. Wat is de oplossing dan wel? Een manier is door hyperinflatie die schuldenlast als sneeuw voor de zon te doen verdwijnen. Laten we zeggen het Argentinië-scenario. Laat de geldpersen maar rollen en neem met al dit nieuw gecreëerd geld de schulden van het bankwezen over. Nog steeds een scenario dat ik zeker niet uitsluit (zie: hyperinflatie in 2009? )
Een andere optie is de nationalisatie van het bankwezen. Een steeds populairder worden suggestie onder economen. Voordat u nu gelijk de comments induikt en losgaat hoe socialistisch dat toch wel niet is etcetera, toch even een paar minuten om eens naar dat scenario te kijken.
Het uitgangspunt daarbij is dat de overheid (tijdelijk) de banken nationaliseert. Het falende management krijgt een schop en wordt vervangen door een nieuwe ploeg lui waarvan het op voorhand niet zeker is dat ze het slechter kunnen doen dan de zittende bestuurders.
Net voor dat de nationalisatie plaatsvindt, worden de bezitting dusdanig afgewaardeerd dat de bestaande aandeelhouders al hun geld verliezen. Niet ideaal, maar te verdedigen.
De obligatiehouders krijgen de mogelijkheid tot een zogenoemde “debt-for-equity-swap”; zij wisselen hun obligaties (wat schulden voor de bank zijn) om tegen nieuwe aandelen in de bank. Niet ideaal, maar beter dan niets. Wat resulteert is een bank die volledig met eigen vermogen is gefinancierd; waardoor weer wat vertrouwen kan terugkomen. Dit zonder dat de overheid er overigens een cent in hoeft te stoppen. Of hoeft te verdedigen waarom de verliezen nu worden gesocialiseerd terwijl de afgelopen decennia de winsten werden geprivatiseerd.
Wanneer de storm uiteindelijk is gaan liggen kunnen de de banken vervolgens weer aan de markt verkocht worden. Al met al geen gek idee. Probleem voor de beleggers is alleen in dat de scenario dat
- de gedecimeerde, optisch lage koersniveaus van de bankaandelen dus nog steeds te hoog zijn en
- obligatiebeleggingen wel eens gedwongen in aandelen omgezet kunnen worden (met alle risico’s van dien).
Hoe het ook zij, het bankwezen zit in dezelfde positie als Argentinië eind jaren negentig. Er zijn in mijn optiek maar twee uitwegen: hyperinflatie en/of nationalisatie. De belegger die daar niet op ingesteld is, zal helaas van geen van beide alternatieven vrolijk worden.
Cees Quirijns
voor US Markets